INTERFAMILIAL COMMUNICATIONS IN NASREDDIN HODJA’S ANECDOTES

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 23, 124 - 142, 22.09.2018

Selim Emiroğlu , Şura Karaca

https://doi.org/10.12981/motif.482

Cited By: 1

Öz

Stories
based on short and succinct, concise but humorous events are called anecdotes.
Anecdotes reflect the culture, belief and tradition of a society. These
anecdotes which contain rich lingual materials are also important folk pieces
that can be examined in various aspects. Anecdotes must be approached by taking
the following into consideration; communications the hero in the anecdote has
with other partakers, fine and humorous one-liners and presented value
judgments. In such, lingual aspects of anecdotes must be approached in line
with following aspects as well; psychological, sociological, cultural, literal
etc. While on the subject, it would be remiss not to mention a powerful name
such as Nasreddin Hodja. Nasreddin Hodja anecdotes which contain parts from all
strides of life can be utilized to gather data on interfamilial communications
and relationships. These anecdotes come with examples in regards to how
interfamilial communications must be carried out, and to circumstances
defective for interfamilial relationships and how to tackle them. Nasreddin
Hodja anecdotes, which was picked for sampling in the study to which the
document examination method was applied, were dissected under two general
headings as positive and negative interfamilial communication partaking in
these stories. Mentioned general headings are then divided into many
sub-headings in themselves, thus allowing themes related to interfamilial
communication in Nasreddin Hodja anecdotes. With this examination,
negative/positive attitudes and feelings of Nasreddin Hodja and family members
to each other were interpreted and evaluated within the context of
communication. Furthermore, findings in relation with Nasreddin Hodja’s real
life were obtained via the sampling picked for the study.

Anahtar Kelimeler

Nasreddin Hodja, communication, interfamilial communications, positive interfamilial communication, negative interfamilial communication

NASRETTİN HOCA FIKRALARINDA AİLE İÇİ İLETİŞİM

Öz

Kısa
ve özlü anlatımı olan, nükteli ve güldürüye dayanan hikâyeciklere fıkra denir.
Fıkralar toplumların kültür, inanç ve geleneklerini bir ayna gibi yansıtır.
Zengin dil malzemelerinin de bulunduğu fıkralar, birçok yönden incelenebilecek
önemli halk ürünleridir. Fıkra kahramanlarının kendisiyle veya başkalarıyla
kurduğu iletişimler, ince ve esprili yanıtlar, ortaya konulan değer yargıları,
aktarılan iletiler fıkraların okuyucular üzerinde bırakabileceği etkiler
düşünülerek incelenmelidir. Bu incelemelerde fıkraların dil özellikleri ile
psikolojik, sosyolojik, kültürel, edebi vb. yönleri ele alınmalıdır. Fıkra
denilince akla gelen ilk isimlerden biri Nasrettin Hoca’dır. Hayatın her
alanından kesitlerin bulunabileceği Nasrettin Hoca fıkralarında aile içi
iletişime ve ailede yaşanan ilişkilere ait veriler elde etmek de mümkündür. Bu
fıkralarda, aile içi iletişimin nasıl olması gerektiğine, aile içi iletişimi
bozan durumlara ve aile bireylerinin yaptığı davranışlara ilişkin örnekler yer
almaktadır. Doküman inceleme yönteminin kullanıldığı çalışmada örneklem olarak
seçilen Nasrettin Hoca fıkraları, fıkralardaki olumlu ve olumsuz aile içi
iletişim yönüyle iki genel başlık altında incelenmiştir. Söz konusu genel
başlıklar kendi içinde çeşitli alt başlıklara ayrılmış, böylece Nasrettin Hoca
fıkralarındaki aile içi iletişime ait temalar geliştirilmiştir. Yapılan
incelemeyle Nasrettin Hoca ve aile üyelerinin birbirine karşı gösterdikleri olumlu
ve olumsuz davranışlar ile duygular, iletişim bağlamında yorumlanıp
değerlendirilmiştir. Ayrıca, çalışmada seçilen örneklem üzerinden Nasrettin
Hoca’nın gerçek yaşamına ilişkin bulgular da elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Nasrettin Hoca, iletişim, aile içi iletişim, aile içi olumlu iletişim, aile içi olumsuz iletişim

Kaynakça

• AKKAYA, Ahmet (2013). “Yabancılara Türkçe Öğretimi Kapsamında Fıkralar: Nasreddin Hoca Fıkraları”. Millî Folklor Dergisi, (100), 171-181.
• BORATAV, Pertev Naili. (1996). Nasreddin Hoca. Ankara: Edebiyatçılar Derneği Yayınları.
• ELÇİN, Şükrü. (1981). Halk Edebiyatına Giriş. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• EMİROĞLU, Selim ve diğerleri (2011). Eflatun Cem Güney Masal Babası, Malatya: Malatya Araştırma Derneği Yayınları, 2011.
• FUAT, Memet. (2013). Nasreddin Hoca Fıkraları. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• GEVENÇ, Sefakat (2014). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Fıkraların Kullanımı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• GÜNEY, Eflatun Cem. (1971). Folklor ve Halk Edebiyatı. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
• GÜNEY, Eflatun Cem. (1957). Nasrettin Hoca Fıkraları. İstanbul: Yeditepe Yayınları.
• GÜRÜZ, Demet ve EĞİNLİ, Ayşen Temel (2010). Temel İletişim Becerileri Anlamak-Anlatmak-Anlaşmak. Ankara: Nobel Yayınları.
• GÜZEL, Abdurrahman. (2010). Türk Halk Edebiyatı El Kitabı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• KAYA, Alim. “İletişime Giriş: Temel Kavramlar ve Süreçler” (2-28). Kişilerarası İlişkiler ve Etkili İletişim içinde (Edt. Alim Kaya). Ankara: PegemAkademi Yayıncılık, 2014.
• ÖNDER, Mehmet. “Nasreddin Hoca Gerçeği” (261-269), Nasreddin Hoca’ya Armağan içinde (Yay. Haz. M. Sabri Koz), İstanbul: Oğlak Yayıncılık, 1996.
• YILDIRIM, Ali ve ŞİMŞEK, Hasan (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
• İnternet KaynaklarıURL-1: “İslam Ansiklopedisi”, http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c27/c270069.pdf (Erişim: 12.06. 2018)