BÜYÜK VATAN SAVAŞI’NDA TÜRKÜLERİN OLUŞUMU VE SAVAŞTAKİ YERİ

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 29, 262 - 280, 15.03.2020

Hanife Saraç

https://doi.org/10.12981/mahder.686926

Öz

Sovyet Rusya ve diğer eski Sovyet Sosyalist
Cumhuriyetler Birliği ülkelerinde İkinci Dünya Savaşı’nı nitelemek için Büyük
Vatan Savaşı (Великая Отечественная война) tabiri kullanılır. Vatanın
kutsallığı ve vatan sevgisi üzerine bina edilmeye çalışılan mücadele ruhu,
Rusya tarihinde yer alan diğer kritik savaşlarda da aynı isimle ön plana
çıkarılmaya çalışılmıştır. Büyük Vatan Savaşı’nda askerin moral motivasyonunu,
mücadele gücünü ve zorlu koşullarda dayanıklılığını artırdığı fark edilen bir
unsur daha ön plana çıkar: Türküler/Şarkılar.

Milli folklorun önemli simgelerinden biri olan
türküler daha önceki kahramanlık hikâyelerini anlatan ve her bir askerin
kendiyle özdeşleştirebileceği ya da kendinden bir değer atfedebileceği manalar
içeren yapısıyla cephe şartlarında askerin güç ve dayanak noktasını teşkil
eder, halk için umut vesilesi olur. Türkülerin bu tesirini fark eden Sovyet
yönetimi cephelere mühimmatlarla beraber plaklar da göndermeye başlar.
Yönetimce görevlendirilen folklor bilimcilerle birlikte gönüllüler cephede
şekillenen yeni türküleri kayıt altına almaya çalışır. Bu çalışmada türkülerin
özellikleri, oluşumu ve Büyük Vatan Savaşı’ndaki yeri mercek altına
alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Savaş folkloru, türküler/şarkılar, Büyük Vatan Savaşı, Sovyet Rusya

THE FORMATION OF FOLK SONGS AND THEIR ROLE ON THE GREAT PATRIOTIC WAR

Öz

 In Soviet Russia and other Union of Soviet Socialist Republics, the
term Great Patriotic War is used to characterize the Second World War. The
spirit of struggle, which is tried to be built on the holiness and the love of
the homeland, was tried to be brought to the fore with the same name in other
critical wars in the history of Russia. In the Great Patriotic War, there is
another element that has been noticed to increase the moral motivation, combat
power and endurance of the soldiers in harsh conditions: Folk songs/Songs.

Being one of the important symbols of folklore, folk songs/songs constitute
the power and support of the soldier and a way of hope for people in facade
conditions with its structure that tells the stories of previous heroism and
that each soldier can identify with or attribute a value to himself. Realizing
this influence of the folk songs, the Soviet administration started sending
records to the fronts along with ammunition. Along with folklorists appointed
by the administration, volunteers try to record new folk songs shaped at the
front. In this study, the features, formation and effect of the folk songs on
the Great Patriotic War are examined.

Anahtar Kelimeler

Folk Songs/Songs, The Great Patriotic War, Soviet Russia, war folklore

Kaynakça

• ANİKİN, Vladimir (2007). Teoriya fol’klora: kurs lektsiy, Moskva: Knijnıy dom “Universitet”.
• AMİTROVA, Mariya; KOVALYOVA, Svetlana (2018). “Rol’ voyennoy pesni v voyennoy simvolike”, International Journal of Humanities and Natural Sciences, vol.9, s.18-20.
• DANİLEVİÇ, Lev (1946). Muzıka na fronte. Sovetskaya muzıka, Moskva: Muzıka.
• Frontovoy fol’klor: pesni: çastuşki, poslovitsı, pogovorki (1944). Zapisi, vstup. St. İ komment. V. Yu. Krupyanskoy, pod red. İ predisl. M. K. Azadovskogo, Moskva: Goslitmuzey.
• GUSEV, Viktor (1964). Russkiy fol’klor Velikoy Oteçestvennoy voynı, Moskva-Leningrad: İzdatel’stvo ‘Nauka’.
• HRİSTİANSEN, Lev (1954). Sovremennoye Narodnoye Pesennoye Tvorçestvo Sverdlovskoy Oblasti. Moskva: Gos. muz. İzd-vo.
• İGOŞEVA, Tatyana (Sost.) (2009). Voennaya tema v russkoy literature vtoroy polovinı XX v., Konspekt lektsiy, Velikiy Novgorod: Novgorodskiy gos. u n-t.
• KAPLYA, Olga (2011). “Narodnıye Liriçeskiye Pesni Velikoy Oteçestvennoy Voynı v Fol’klore Donskih Kazakov”, İzvestiya Volgogradskogo gosudarstvennogo sotsial’no-pedagogiçeskogo universiteta. № 9(63), 84-88.
• KORNEYEV, Andrey (1946). Molodıye partizamı Smolenşçinı, Smolensk:Smolgiz.
• KRUPYANSKAYA, Vera; MİNTS, Sofya(1953). Materialı Po İstoriyu Pesni Velikoy Oteçestvennoy Voynı, Moskva: İzd-vo Akademii nauk SSSR.
• LEBEDEV, Pavel (1949). Pesni i çastuşki bryanskih partizan. Bryansk: İzd. gaz. Bryanskiy raboçiy.
• LEBEDEV, Pavel (der.) (1986). Pesni Boyevıh Pohodov. Soldatskoye Pesennoye Tvorçestvo Velikoy Oteçestvennoy Voynı, Saratov: Privolj. Kn. İzd-vo.
• LEONOV, Leonid (1995). Jivaya pamyat. Velikaya Oteçestvennaya: pravda o voyne. V 3-x tomah. Tom 3. (1941-1945), Moskva: Sovet veteranov jurnalistiki Rossii.
• Literaturnıy Stalingrad (1948). № 1-2.
• MARŞALOV, Boris (1995). İ sertdtsu po-prejnemu gor’ko... Çelyabinsk.
• MCNEILL, William H. (2004). Dünya Tarihi (Çev.: Alaeddin Şenel), Ankara: İmge Kitabevi (9. baskı).
• NOVİKOV, Anatoliy (1944). “Literaturnoye iskusstvo”, 23 fevralya.
• ÖNCÜL, Kürşat (2016). “ ‘Kasım Otağı’ Ritüelinin Mitolojik Kökleri ve Sosyo Politik Altyapısı”, Millî Folklor. Yıl:28, Sayı: 111, 171-180.
• PUŞKAREV, Lev (1952). “İz nablyudeniy nad tvorçestvom frontovikov (Repertuarı i voprosı bıtovaniya)”, İzvestiya AN SSSR, Otdeleniye literaturı i yazıka, Т. XI, Vıp. 6, Moskva, s. 527-540.
• PUŞKAREV, Lev (2010a). “Pesni Dantsigskih Polonyanok (İz Vospominaniy Fol’klorista-Frontovika)”, Jenşçina v Rossiyskom Obşçestvo, № 2, s. 3-9.
• PUŞKAREV, Lev (2010b). “Oçagi bıtovaniya fol’klora i metodika rabotı fol’klorista-frontovika”, Nauçnıye Vedamosti, № 78, vıp.14, s. 188-194.
• SEMENNİKOVA, Lyubov; GOLOVKİNA, Nataliya vd. (2008). Konspekt lektsiy po oteçestvennoy istorii, Moskva: Knijnıy dom “ Universitet”.
• SKOPTSOV, Konstantin (Ed.) (1995). Rodniki narodnıye. Pesni Krasnoyarskogo kraya, Krasnoyarsk: Knijnoye izdatel’stvo.
• SVİTOVA, Klavdiya (1985). Nezabıvayemıye Godı. Russkiy Pesennıy Fol’klor Velikoy Oteçestvennoy Voynı v Zapisyah K. G. Svitovoy, Moskva: Sovetskiy kompozitor.
• TEKLEVA, Lyubov (2016). “Spetsifika tvorçeskih protsessov v janrovoy sisteme russkogo fol’klora perioda velikoy Oteçestvennoy voynı”, Filologiçeskiye nauki. Voprosı teorii i praktiki, №3 (57), 53-57.
• YAREŞKO, Aleksandr (Edit.) (2012). Narodnıye Pesni Velikoy Oteçestvennoy Voynı, Moskva: Kompozitor.
• YEFREMOVA, S.A. (Tezis). (2015). “Muzıka Vremen Velikoy Oteçestvennoy Voynı”, Bulleten’ meditsinskih İnternet-konferentsiy, Tom 5, № 5, s.465.
• ZAGLADİN, Nikita; KOZLENKO, Sergey; MİNAKOV, Sergey (2007). İstoriya rossii XX- naçalo XXI veka, Moskva: Russkoye slovo.
• ZUYEVA, Tatyana; KİRDAN, Boris (2001). Russkiy Fol’klor, Moskva: Flinta-Nauka.
• URL-1: https://rg.ru/2016/06/15/rodina-vitia-cherevichkin.html (Erişim: 02.02.2020)
• URL-2: https://pikabu.ru/story/zhenshchinyi_v_plenu_5701664 (Erişim: 05.02.2020)
• URL-3: NEKRASOVA, 2015 http://radiovesti.ru/article/show/article_id/166786 (Erişim: 08.02.2020)
• URL-4: http://orpheusmusic.ru/publ/163-1-0-171