NOSTALJİ-KÜLTÜR İLİŞKİSİ VE 21. YÜZYIL TÜRK HALK ŞİİRİNDE NOSTALJİK UNSURLAR ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 34, 636 - 651, 10.06.2021

Uğur Başaran

https://doi.org/10.12981/mahder.899984

Cited By: 5

Öz

Geçmişe özlem duygusunun birey üzerinde bıraktığı hisler neticesinde ortaya çıkan nostalji olgusunun kültürle çok yakın bir ilişkisi vardır. Hem nostalji hem de kültür büyük oranda, geçmişte yaşanan / yaşanmış birtakım olayların birey ve toplum üzerinde bıraktığı izlerden müteşekkildir. Nostaljinin daha çok ferdî, kültürünse toplumun genelini ilgilendiren olgular olduğu malumdur ancak kimi nostaljik unsurların pek çok kişi için aynı anlam dünyalarını çağrıştırdığı da unutulmamalıdır. Özellikle aynı kuşaktan olan insanlar için bu durum söz konusudur.
Nostalji ve kültürün kesişim noktası tarihtedir. Buradaki tarih, nostalji için en fazla 100 yılı kapsarken, kültür için yüzlerce hatta binlerce yıldan söz edilebilir. Dolayısıyla, kültür kavramının etki ve çağrışım alanı çok daha geniştir. Nostalji, kültür okyanusunu besleyen ırmaklardan biri olarak değerlendirilebilir. İstisnaları olsa da kültür de nostalji de birey için olumlu referanslar içerir.
Bu çalışmada, kültür ile nostalji arasındaki ilişki açıklandıktan sonra, günümüz halk şairlerine ait, 21. yüzyılda kaleme alınmış, nostalji konulu 15 halk şiirinden hareketle günümüz halk şairlerinin geçmişe özlem noktasında en çok neleri arzuladıkları tespit edilecektir. Tespit edilen unsurlar üzerinden de söz konusu unsurların neden özlendiği ve bunlara nasıl yaklaşıldığının yanı sıra nostalji ile kültür arasındaki yerlerinin ve değerlerinin ne olduğu da anlaşılmış olacaktır. Sonuç olarak da kökleri çok eskilere dayanan Türk halk şiirinin bugünkü temsilcileri aracılığıyla, günümüz halk şiirinde nostaljinin izleri sürülebilecektir.

Anahtar Kelimeler

Nostalji, Kültür, Geçmiş, Özlem, Türk halk şiiri

NOSTALGIA-CULTURE RELATIONSHIP AND AN EVALUATION ON NOSTALGIC ELEMENTS IN 21ST CENTURY TURKISH FOLK POETRY

Öz

The phenomenon of nostalgia that emerges as a result of the feelings of longing fort he past on the individual has a very close relationship with culture. Both nostalgia and culture are largely composed of the traces left by some lived / experienced events on individuals and society. It is known that nostalgia is more individual, as for culture, there are phenomena that concern the general public but it should not be forgotten that some nostalgic elements evoke the same wolds of meanings for many people. This is especially true for people of the same generation.
The intersection point of nostalgia and culture is in history. The history here covers a maximum of 100 years for nostalgia but hundreds or even thousands of years for culture. Therefore, the effect and association area of the concept of culture is much wider. Nostalgia can be considered as one of the rivers feeding the ocean of culture. Although there are exceptions, both culture and nostalgia contain positive references for the individual.
In this study, after the relatibnship between culture and nostalgia is explained, it will be determined what today’s folk poets desire most in terms of longing fort he past with reference to 15 folk poems that written in the 21. century, nostalgic themed, belonging to today’s folk poets,. Through the identified elements, it will be understood why these elements are missed and how they are approached, as well as what their place and values are between nostalgia and culture. As a result the traces of nostalgia can be traced in today’s folk poetry through the present representatives of Turkish folk poetry which dates back to ancient times.

Anahtar Kelimeler

Nostalgia, culture, 21st century, longing for the past, folk poetry

Kaynakça

• Batcho, K. I. (1998). Personal nostalgia, wold view, Memory and Emotionality. Perceptual and Motor Skills, 87, 411-432.
• Başaran, U. (2019). Kültür taşıyıcısı olarak Sivas’ta kullanılan yöresel ikilemeler. Her Yönüyle Sivas Uluslararası Sempozyumu, (hzl.: H. Yekbaş vd.), 87-102, Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi.
• Boym, S. (2009). Nostaljinin geleceği. (Çev.: Ferit Burak Aydar), İstanbul: Metis.
• Çelik, A. (2019). Kimlik, ötekilik ve mekân ilişkisi bağlamında Billur Köşk Masalları’nda toprak sembolizmi. Prof. Dr. Mehmet Arslan’a Armağan, (hzl.: H.İ. Delice vd.), 753-758, Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi.
• Davis, F. (1977). Nostalgia, identity and the current nostalgia wave. The Journal of Popular Culture, 11 (2), 414-424.
• Diamond, J. (2016). Tüfek, mikrop ve çelik. (Çev.: Ülker İnce), Ankara: TÜBİTAK.
• Göksu, E. (2015). Türk kültüründe silah. İstanbul: Ötüken.
• Gürçayır, S. (2013). Yemek nostaljisi: Tadı damakta kalan tatlar ve geleneğin dönüşümü. Aynı Tadı Paylaşmak: Türkiye-Romanya Geleneksel Ortak Mutfağı Çalıştayı Bildirileri, (hzl.: E. Ölçer Özünel vd.), 47-52, Ankara: Grafiker.
• Hançerlioğlu, O. (1995). Düşünce tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Harari, Y. N. (2017). Hayvanlardan Tanrılara Sapiens. (Çev.: Ertuğrul Genç), İstanbul: Kolektif.
• Kaya, D. (2013). Şehir göç ve köye özlem olgusunun ȃşık edebiyatındaki yansımaları – Sivas örneği. AKAD, 1 (1), 111-148.
• Özdemir, M. (2020). Şarkılar seni söyler: Gündelik yaşamda müzikal nostalji. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 32, 9-31.
• Turner, B. S. (1987). A note on nostalgia. Theory, Culture&Society, 4, 147-156.
• Urry, J. (2015), Mekânları tüketmek. (Çev.: Rahmi G. Öğdül), İstanbul: Ayrıntı.
• Wolf-Knuts, U. (2007). Folklorizm, nostalji ve kültürel miras. (Çev.: Selcan Gürçayır), Folklorun Sahtesi: Fakelore. 175-181, Ankara: Geleneksel.
• URL-1: “Ozan Sentezî”. https://www.antoloji.com/sivas-aksamlari-sivas-aksamlarina-ozlem-nazire-siiri/ (Erişim: 15.12.2020).
• URL-2: “Cemal Divanî”. https://www.antoloji.com/hey-gidi-gunler-16-siiri/ (Erişim: 20.12.2020).
• URL-3: “İbrahim Alipaşaoğlu”. https://www.antoloji.com/hey-gidi-gunler-17-siiri/ (Erişim: 26.12.2020).
• URL-4: “Binali Kılıç”. https://www.antoloji.com/hey-gidi-gunler-11-siiri/ (Erişim: 26.12.2020).
• URL-5: “Hakiki Kabakçı”. https://www.edebiyatdefteri.com/siir/969282/hey-gidi-gunler-hey.html (Erişim: 21.12.2020).
• URL-6: “Tınlamaz Çolakoğlu”. https://www.antoloji.com/hey-gidi-cocukluk-hey-gidi-gunler-siiri/ (Erişim: 28.12.2020).
• URL-7: “Erdemli”. https://samsunumut.com/samsunlu-sairler-yazarlar-asik-erdemli/ (Erişim: 28.12.2020).
• URL-8: “Şahbettin Uluat”. https://www.vansesigazetesi.com/gecmise-ozlem-bir-van-siiri-65026-haberi (Erişim: 22.12.2020).
• URL-9: “Hakiki Kabakçı-Belçika”. http://www.istikbalgazetesi.com/haber18.asp?sec=2&newscatid=0&yazarid=329&newsid=197303 (Erişim: 10.02.2020).
• URL-10: “Ebubekir Aytekin”. http://idealdusun.blogspot.com/2011/11/adiyaman-turkusu-emmi-yegen-atismasi-i.html (Erişim: 18.03.2021).
• URL-11: “Zeki Akdoğan”. https://www.antoloji.com/afyonumu-ozledim-siiri/ (Erişim: 18.03.2021).
• URL-12: “Süleyman Özpınar”. http://www.siirinhasi.com/siirler/yaram-derin-2318.html (Erişim: 17.03.2021).