DİNAR HAYDARLI BELDESİ DÜĞÜN GELENEĞİNDE MÜZİKAL UNSURLAR

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 37, 197 - 221, 16.03.2022

Veli Yöntem , Çiğdem Yöntem

https://doi.org/10.12981/mahder.1073091

Öz

Geçiş dönemlerinden evlenmenin bir unsuru olan düğün geleneğinde, Anadolu’nun farklı yerleşim yerlerinde çok çeşitli uygulamalar ve ritüeller bulunmaktadır. Düğün gelenekleri incelendiğinde toplumların, dini inançlarını, uygulamalarını, çalgılarını, yemeklerini, kıyafetlerini ve eğlencelerini gözlemlemek mümkündür. Bu bakımdan yerleşim yerlerinin pek çok kültürel ögesine, düğün geleneklerinde rastlamak mümkündür. Değişimlerin hızla gerçekleştiği bu zamanlarda kültür ürünlerini, yaşatmak ve aktarmak güçleşmektedir. Bu değişimlere rağmen geleneklerine sahip çıktığını ve yaşattığını düşündüğümüz Haydarlı beldesi araştırmamızın konusu olmuştur. Haydarlı, Ege bölgesi sınırları içinde olup Afyonkarahisar’ın Dinar ilçesine bağlı bir beldedir. Çalışmada, Haydarlı beldesinin düğün geleneklerinde yer alan düğün öncesi, düğün sırası ve sonrasında yapılan ritüeller, uygulamalar ve seslendirilen ezgiler ses kayıt cihazı ve kamera yardımıyla kayıt altına alınmıştır. Kaydedilen düğün gelenekleri betimlenmiş ve derlenen türküler notaya alınmıştır. Araştırma, nitel bir çalışma olup gözlem ve görüşme tekniklerinin kullanıldığı bir alan çalışmasıdır. Belde merkezinde derlenen 9 adet türkü ile sınırlandırılmıştır. Araştırmanın literatüre katkı sağlayacağı ve bu tür çalışmalara kaynak teşkil edeceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dinar, Haydarlı, düğün geleneği, halk kültürü, müzikal unsurlar.

MUSICAL ELEMENTS IN WEDDING TRADITION IN DINAR HAYDARLI

Öz

: In the wedding tradition, which is an element of marriage from the transitional periods, there are various practices and rituals in different settlements of Anatolia. When wedding traditions are examined, it is possible to observe the religious beliefs, practices, instruments, meals, clothes and entertainments of societies. In this respect, it is possible to come across many cultural elements of settlements in wedding traditions. In these times when changes take place rapidly, it becomes difficult to keep the cultural products alive and transfer them. Despite these changes, Haydarlı town, which we think has preserved and kept its traditions alive, has been the subject of our research. Haydarlı is within the borders of the Aegean region and is a town in the Dinar district of Afyonkarahisar. In the study, rituals, practices and melodies performed before, during and after the wedding, which are in the wedding traditions of Haydarlı town, were recorded with the help of a voice recorder and camera. Recorded wedding traditions were described and compiled folk songs were notated. The research is a qualitative study and a field study in which observation and interview techniques are used. It is limited to 9 folk songs compiled in the town center. It is thought that the research will contribute to the literature and will be a source for such studies.

Anahtar Kelimeler

Dinar, Haydarli, wedding tradition, folk culture, musical elements

Kaynakça

• Akdoğu, O. (1996). Türk müziğinde türler ve biçimler. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Altınay, R. (2012). Türk halk müziği makaleler kitabı. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Erol Çalışkan, Ş. S. (2019). Bartın’da düğün geleneklerinin dünü ve bugünü. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8 (1), 413-445.
• Feratan, M. (2019). Afyonkarahisar sanat ve müzik ansiklopedisi, halk oyunları, Cilt: V. Afyonkarahisar: Kültür.
• Gerekten, S. E. (2016). TRT. repertuarında yer alan Dinar türkülerinin müzikal ve edebi açıdan incelenmesi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Gerekten, S. E. – Çakırer, H. S. (2020). Some problems encountered in modal analysis of Turkish folk songs: an example of Dinar folk songs, 8. International Congress on Social Sciences-Humanities and Education, 23-24 December, İstanbul.
• Günay, E. (2006). Müzik sosyolojisi, sosyolojiden müzik kültürüne bir bakış. İstanbul: Bağlam.
• Karahasanoğlu, S. - Yavuz, E. D. (2015). Müzikte araştırma yöntemleri. İstanbul: İTÜ Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı.
• Kalkan, A. (2014). Dinar türküler, kerem havaları, ağıtlar, notalı ve hikayeli türküler, oyun havaları ve 10 yeni şarkı. İzmir: Dinar Belediyesi.
• Karasar N. (2017). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar ilkeler teknikler. Ankara: Nobel Akademik.
• Kocabıyık, F. (2021). Teke yöresi delbekçi kadınları. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Koca, E. (2017). Dinar yöresinde geleneksel giyim kuşam ve oynanan halk oyunları. 7-8. Uluslararası Marsyas Kültür ve Müzik Sempozyumu “Dinar Bölgesi Araştırmaları” Tam Metin Bildiri Kitabı. 164-188, Dinar: Dinar Belediyesi.
• Nacakcı, Z. (2021). İnsan kültür müzik (Varoluştan müzik kültürüne). Müzik Kültürü, (Ed. Alaattin Canbay, Zeki Nacakcı), Ankara: Pegem Akademi.
• Paşaoğlu, S. (2009). Müzik kültüründe sözlü ve yazılı aktarım. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (2), 143-159.
• Örnek, S. V. (2000). Türk halkbilimi. 2. b., Ankara.
• Öztürk, R. (2013). Dinar kerem havaları. İzmir: Dinar Belediyesi.
• Tuncay, F. (2001). Özellikleriyle Antalya. Lefkoşe: Yakın Doğu Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Yayımlanmamış Bitirme Çalışması.
• Varvar, M. (2010). Çankırı’da kına, nişan ve düğün geleneği. Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Halkbilimi Anabilim Dalı Türk Halkbilim Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Yakıcı, A. (2013). Halk şiirinde türkü. Ankara: Akçağ.
• Yamaner Okdan, H. (2012). Batı Anadolu’da Yörük müziği ve kadın icraları. İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Yaşar, S. (2019). Afyonkarahisar sanat ve müzik ansiklopedisi, Afyonkarahisar geleneksel halk müziği, Cilt: III. Afyonkarahisar: Kültür.
• Yöntem, V. (2016). Burdur ili Çeltikçi İlçesi halk kültüründe müzik unsurları. Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• URL-1: https://www.haydarli.bel.tr/tarihi/ (Erişim: 27.11.2021)
• URL-2: https://www.haydarli.bel.tr/nufusu/ (Erişim: 27.11.2021)
• KK-1: Şerife Aktaş, Dinar Yaş:49, Lise Mezunu, Ev hanımı (Görüşme:11.08.2018).
• KK-2: Döndü Atakaya, Dinar Yaş:46, Lise Mezunu, Ev hanımı (Görüşme:11.08.2018).
• KK-3: Seher Oruç, Dinar Yaş:61 İlkokul Mezunu, Ev hanımı (Görüşme:11.08.2018).
• KK-4: Gonca Oruç, Dinar Yaş:28, Üniversite Mezunu, Muhasebe (Görüşme:11.08.2018).