GÖÇÜN DEĞİŞEN YENİ YÜZÜ: FİZİKSEL EMEK GÖÇÜNDEN BEYİN GÖÇÜNE

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 39, 819 - 833, 15.09.2022

Yalçın Kahya

https://doi.org/10.12981/mahder.1117192

Cited By: 2

Öz

1950’li yıllardan itibaren dünyada yaşanan teknolojik gelişmeler ekonomik ilişkileri ve çalışma biçimlerini dönüştürürken, küreselleşme ile birlikte dünya çapında bir hareketlilik meydana gelmiştir. Bu süreç içerisinde sanayileşmiş ülkeler göç politikaları ile ihtiyaç duydukları iş gücü taleplerini gelişmekte olan ülkelerden karşılamıştır. 21. Yüzyılın başlarından itibaren ise ekonomik kalkınmanın öncüsü olarak görülen yüksek nitelikli iş gücünün göçü, bilişim ve iletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmeler ile birlikte hızlanma sürecine girmiştir. Bireylerin sosyal ağlar ya da diğer iletişim araçları üzerinden kendilerini diğer ülkeler de yaşayanlar ile karşılaştırması göç kararını vermede etkili olurken, beyin göçü olarak adlandırılan bu göç şeklinde yüksek niteliklere sahip olan bireyler, daha yüksek yaşam konforu sunan başka ülkelere doğru hareket etmektedir. Bireylerin farklı sebeplerden ötürü göç etmeyi tercih etmeleri hem kaynak ülkede hem de hedef ülkede ekonomik, siyasi ve sosyal alanda farklı etkilere yol açmaktadır. Bu çalışmada başka ülkelere doğru yönelen beyin göçü itme-çekme kuramı üzerinden değerlendirilmekte olup, Türkiye’den gelişmiş ülkelere yüksek nitelikteki insan kaynağı göçünün biçimi, boyutu ve nedenleri analiz edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

göç, beyin göçü, gençlik, çalışma yaşamı, küreselleşme

Kaynakça

• Acer, E. K. - Güçlü, N. (2017). Türkiye'de Yükseköğretimin Genişlemesi: Gerekçeler ve Ortaya Çıkan Sorunlar. Yükseköğretim Dergisi, 7 (1), 28-38.
• Akçakaya, Y. (2022, 07-13 Ocak). En parlak gençlerimiz gidecek bir daha geri gelmeyecek. Oksijen Gazetesi.
• Alpay, M. (2017). Türkiye'nin Gençlik Politikaları (1. b.). İstanbul: Hiperyayın.
• Aydos, M. - Demir, Y. D. D. Ç. (2021). Eğitim Seviyelerine Göre Genç İşsizliğinin Ekonometrik Analizi: Türkiye Örneği. İzmir İktisat Dergisi, 36 (1), 109-126.
• Bakırtaş, T. - Kandemir, O. (2010). Gelişmekte Olan Ülkeler ve Beyin Göçü: Türkiye Örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18 (3), 961-974.
• Barbarosoğlu, G. (2011). Küresel Rekabet Edilebilirlikte Beyin Göçü ve Beyin Kazanımı Konferansı Sonuç Kitabı. https://www.istka.org.tr/ tr/dosya-arama?tag=2850. (Erişim: 02.12.2021)
• Bartram, D., Poros, M. V., & Monforte, P. (2017). Göç Meselesinde Temel Kavramlar. (I. A. Tuncay, Çev.) Ankara: Hece.
• Bauman, Z. (2012). Küreselleşme (4. b.). (A. Yılmaz, Çev.) İstanbul: Ayrıntı.
• Bayrakcı, O. (2020). Kelebek Etkisi Çalışma Yaşamında Değişim ve Dönüşüm. O. Bayrakcı içinde, "İş" in İş Mekanından Koparılması E ve Taşınması: Evde(n) Çalışma (1. b., s. 99-118). İstanbul: Kriter.
• Castles, S., & Miller, M. J. (2008). Göçler Çağı. Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri (1. b.). (B. U. Bal, & İ. Akbulut, Çev.) İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Chambers, I. (2014). Göç, Kültür, Kimlik (2. b.). (İ. Türkmen, & M. Beşikçi, Çev.) İstanbul: Ayrıntı.
• Davras, G. M. & Alili, M. (2019). Turizm Eğitimi Alan Üniversite Öğrencilerinin Gelecek Beklentileri Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(1), 40-52.
• Enç, M. (2019). Beyin Gücü Göçü. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 7 (1), 131-139.
• Featherstone, M. (2013). Postmodernizm ve Tüketim Kültürü (2013 b.). (M. Küçük, Çev.) İstanbul: Ayrıntı.
• Global Youth Wellbeing Index. (2017). (https://www.youthindex.org /sites/default/files/2017YouthWellbeingIndex.pdf (Erişim: 10.01.2022)
• Güngör, N. D. (2010). Eğitim, küreselleşme ve beyin göçü, İz Atılım Üniversitesi Dergisi,9, 33-36.
• Gürak, H. (2008). Küresel Beyin Göçü. Hasan Gürak ve Ayşe İrmiş (Ed.). Küresel ekonomi içinde (s.77-94). E-derleme. https://www. academia. edu/29706776/K%C3%9CRESELL E%C5%9EME (Erişim: 28.11.2021)
• Gürak, H. (2018). Ekonomik Büyüme ve Kalkınma (1. b.). Ankara: Nobel Akademik.
• İlhan, A. (2020). Öğrencileri Yurt Dışı Eğitime Yönlendiren Sebeplerin Beyin Göçü Bağlamında Değerlendirilmesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Kahraman, F. (2018). Yurt Dışında İş Bulma Garantili 10 Yöntem. https://hbrturkiye.com/blog/yurt-disinda-is-bulma-garantili-10yontem. (Erişim: 22.12.2021)
• Kahya, Y. (2020). Gençlerin Yaşam Kalitesi ve Gelecek Beklentileri. Business & Management Studies: An International Journal, 2020, 8.1: 950-968.
• Kahya, Y. - Oktik, N. (2019). İstanbul’un İki Farklı Bölgesinde Gençlerin Yaşamdan Beklentileri. Ekev Akademi Dergisi, (79), 433-444.
• Karanfil, Ş. (2010). Türkiye’de Eğitimli İşsizler: Nedenleri ve Sonuçları. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Kaya, E. (2019). Türkiye’de Gençlerin Göç Eğilimini Etkileyen Unsurlar Üzerine Bir Alan Araştırması, Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 2(9): 657-676
• Kazaz, G., & Mavituna, H. İ. (2018). Bu Ülkeden Gitmek. İstanbul: Metropolis.
• Kazgan, G. (2007). İstanbul Gençliği (2. b.). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Kuran, E. (2019, Eylül 01). Türkiye'nin Gençleri İş Yaşamından Ne Bekliyor?Şirketleri Nasıl Görüyor? Harward Business Review, s. 42-61.
• Kuran, E. (2020, Eylül 01). Türkiye'nin Gençlerinin İş Yaşamına Bakışı. Harward Business Review. https://hbrturkiye.com /dergi/turkiye-nin-genclerinin-is-yasamina-bakisi
• Kuran, E. (2021, Eylül 01). Paradigma Kaymasında Gençlik Etkisi. Harward Business Review, s. 47-67.
• Kurtulmuş, N. (1992). Gelişmekte Olan Ülkeler Açısından Stratejik İnsan Sermayesi Kaybı: Beyin Gücü. Journal of Social Policy Conferences, 0 (37-38), 205-221.
• Langthaler, M. - Hornoff, S. (2008). Braindrain und seine Auswirkungen auf Entwicklungsländer (No. 20). ÖFSE Working paper.
• Lippert, P. (2011). Freiwillige "Brain Drain"-Steuer, München, GRIN Verlag, https://www. grin.com/document/274013
• Martiskova, M. (2013).What Are the Main Reasons for Young Greeks to Emigrate? University of Twente School of Management and Governance, Enshede, The Netherlands, Master Thesis European Studies.
• Murat, S. - Şahin, L. (2011). AB’ye Uyum Sürecinde Genç İşsizliği. Avrupa Birliği Araştırmaları, Yayın No 2011-3, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, İstanbul.
• Navaro, D. (2018). Kariyer ve Varoluş. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Neuber, J. (2008). “Brain Drain“ oder “Brain Circulation“?, München, GRIN Verlag, https://www.grin.com/document/121554
• Pazarcık, S. F. (2010). Beyin Göçü Olgusu ve Amerika Birleşik Devletleri Üniversitelerinde Çalışan Türk Sosyal Bilimciler Üzerine Bir Araştırma. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Sachau, J. (2009). Humankapital. Brain Drain und Brain Gain, München, GRIN Verlag, https://www.grin.com/ document/ 141928
• Sennett, R. (2015). Yeni Kapitalizm Kültürü (3. b.). (A. Onocak, Çev.) İstanbul: Ayrıntı.
• Sirkeci, İ. (2018). Göçün Mutlulukla Yakından İlgisi Var. G. Kazaz, & H. İ. Mavituna içinde, Bu Ülkeden Gitmek (s. 7-15). İstanbul: Metropolis.
• Solmaz, E. (2020). “Dijital İletişim Çağında Postmodern Gazetecilik”, Kelebek Etkisi Çalışma Yaşamında Değişim ve Dönüşüm, (Ed. Onur Bayrakcı). İstanbul: Kriter Yayınevi.
• Stegmann, M. (2008). How Can Developing Countries Deal With The Brain Drain, München, GRIN Verlag, https://www.grin.com/document/149310
• Süzen Ö. B. (2020). Brain Drain from the Perspective of Institutional Economics. (Unpublished master’s thesis). Dokuz Eylül University Department of Economics, Izmir.
• Şahin, F. (2019). Türkiye’den Avrupa Birliği’ne Yeni Göç Hareketi: Yüksek Nitelikli Göç. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi
• Şap, B.B. (2019). Bir beka sorunu olarak beyin göçü…Türkiye “aklını” neden kaybediyor? Gidenler ve gitmek için uğraşanlar anlattı. https://www.İndy turk.com (Erişim:11.01.2022)
• Şener, S. (2013). Türkiye'de Gençlik (4. b.). İstanbul: İnkılab.
• Şimşek, M. (2006). Beşeri Sermaye ve Beyin Göçü Kapsamında Türkiye. Bursa: Ekin.
• Telek, A. - Korkmaz, S. S. (2020). Türkiye'de Gençlerin Güvencesizliği: Çalışma, Geçim ve Yaşam Algısı. İstanbul: İstanPol Enstitüsü & Friedrich Ebert Vakfı Türkiye.
• Toksöz, G. (2006). Uluslararası Emek Göçü (1. b.). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Türkiye’deki Gençlerin İyi Olma Hali Araştırması Raporu (2021). https://habitatdernegi.org/kaynaklar/ (Erişim: 25.12.2021)
• Ulusoy Ş. G. (2020). "Türkiye’den Yurtdışına Beyin Göçü: Örneklerle Yaşanılan İletişim Sorunları", ASOS Journal ,vol.8 ,2148-2489.
• Ulusoy, E. (2021). Modern Dünyada Beyin Göçü. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Unat, N. A. (2017). Bitmeyen Göç Konuk İşçilikten Ulus Ötesi Yurttaşlığa (3. b.). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• World Bank Group (2019). Göç ve Beyin Göçü. https://openknowledge. worldbank.org/bitstream/handle /10986/ 32481/211506TU.pdf?sequence=6&isAllowed=y. (Erişim: 07.12.202)
• Yalçınkaya, H. - Dülger, S. (2017). Küreselleşmenin Beyin Göçü Üzerindeki Etkisi: Türkiye. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 4(14), 1646-1654.
• Yanıklar, C. (2006). Tüketimin Sosyolojisi. İstanbul: Birey.
• Yavuzer, H., Demir, İ., Meşeci, F., & Sertelin, Ç. (2005). Günümüz Gençliğinin Gelecek Beklentileri. HAYEF Journal of Education, 2(2), 93-103.
• https://www.dw.com/tr/doktorlar-neden-t%C3%BCrkiyeden-almanyaya g%C3%B6%C3%A7-ediyor /av-60035399 (Erişim: 10.02.2022), habitatdernegi.org (Erişim: 25.03.2022)