NÜKLEER ENDİŞE: DR. GARİPAŞK VE KIZIL EKİM FİLMLERİNİN ELEŞTİREL SÖYLEM ANALİZİ

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 44, 1767 - 1791, 20.12.2023

Engin Deniz Erbaş , Sefa Çeliksap

https://doi.org/10.12981/mahder.1282517

Öz

ABD ve SSCB arasında yaşanan Küba Krizi nedeniyle, 1962 yılında nükleer savaşa hiç olmadığı kadar yaklaşılmıştı. Soğuk Savaş döneminin en korkutucu sonucu olarak düşünülen bu durum sinema yapımlarına da konu olmuştur. Yönetmen Stanley Kubrick, Dr. Garipaşk isimli filmiyle, dönem Amerikan ve Sovyet politikasını alaycı, eleştirel bir biçemle beyaz perdeye aktarmıştır. Aksi biçimde John McTiernan tarafından, 1990’da filme alınan Kızıl Ekim İçin Av filmi, dönem politikasını Amerikan sağ muhafazakâr değerlerle sunmaktadır. Bu filmler, tek kutuplu dünya düzeni döneminin politikalarını yansıtırken, çok kutuplu dünya düzenine geçiş dönemine de ışık tutmaktadır. Rusya Federasyonu’nun 2014’te Kırım Bölgesel Federasyonu’na askeri müdahalesi ile yeni bir süreç başlamıştır. İlerleyen yıllarda Rusya Federasyonu’nu askeri operasyonlarını Ukrayna’nın iç bölgelerine kadar genişletmiş bunun sonucunda, nükleer tehdit yeniden endişeye neden olmuştur. Nükleer endişenin yeniden yükseldiği dönemde, bu filmlerin güncel olarak değerlendirilmesi önemli görülmüştür. Dönem politikasını farklı cephelerden beyaz perdeye aktaran bu filmler, eleştirel söylem analizi yöntemiyle karşılaştırmalı olarak incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dr. Garipaşk, Jack Ryan, Kızıl Ekim, Soğuk Savaş, Kutuplaşma.

NUCLEAR ANXIETY: A CRITICAL DISCOURSE ANALYSIS OF THE FILMS, DR. STRANGELOVE AND THE HUNT FOR RED OCTOBER

Öz

Due to the Cuban Missile Crisis between the USA and the USSR in 1962, the nuclear war was closer than ever. This situation thought as the most terrifying result of the Cold War era has also been the subject of film productions. Director Stanley Kubrick, satirically and critically, portrayed the US and Soviet politics of the time in his film "Dr. Strangelove." Conversely, John McTiernan's film "The Hunt for Red October," released in 1990, presents the politics of that era through American conservative values. These films reflect the policies of the era of unipolar world order, while also shed light on the transition period to a multipolar world order. In 2014, the Russian Federation's military intervention in the Crimean Federal District marked the beginning of a new era. In the following years, the Russian Federation expanded its military operations into Ukraine's interior regions, and consequently, this leads to concerns about nuclear threat once again. In this time of nuclear concerns has risen again, it is seen critical evaluate these films in the current context. These films, which present the politics of the era from different perspectives, were analyzed comparatively using a critical discourse analysis method.

Anahtar Kelimeler

Dr. Strangelove, Jack Ryan, Red October, Cold War, Polarization.

Kaynakça

• Beeman A. K. (2007). Emotional segregation: A content analysis of institutional racism in US films, 1980-2001. Ethnic and Racial Studies, 30 (5), 687-712.
• Burgess R, J. (2016). Nuclear nightmares: representations of nuclear anxiety in American Cold War visual culture. UK: Unpublished Masters Thesis of Sheffield Hallam University.
• Carringer, R. (1974). Kubrick’s “Dr. Strangelove”: A guide to study. The Journal of Aesthetic Education Special Issue: Film III, Morality in Film and Mass Media, 8 (1), 43-53.
• Fairclough, N. (2010). Critical discourse analysis: The critical study of language. 2 st ed., New York: Routledge
• Kellner, D. - Ryan, M. (2010). Politik kamera; Çağdaş Hollywood sinemasının ideolojisi ve politikası. (çev.: Elif Özsayar), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Kubrick, S. (Director) (1964). Dr. Strangelove Or: How I Learned To Stop Worrying And Love The Bomb. Hawk Films.
• Maland, C. (1979). Dr. Strangelove (1964): Nightmare comedy and the ideology of liberal consensus. American Quarterly. 31 (5), 697-71.
• McKee, R. (2007). Story, İstanbul: Plato Film Yayınları. McTiernan, J. (Director) (1990). Kızıl ekim.
• İsmayilov, E. (2014). Rusya-Batı krizi çerçevesinde Rusya’nın yeni askerî doktrini. Bilgesam. 1190, 1-5.
• Thai M. (2019). Sexual racism is associated with lower self‑esteem and life satisfaction in men who have sex with men. Archives of Sexual Behavior, 49 (1), 347-353.