The Birth of Epic Heroes from Elderly Parents

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 47, 1140 - 1151, 23.09.2024

Şerife Yeniay

https://doi.org/10.12981/mahder.1480519

Öz

In studies conducted on folk narratives, the presence of common elements and motifs has been established. These common elements have been interpreted and organized in various ways by researchers. In this study, the typology studies proposed by Campbell, Raglan, İbrayev, and Ülkü Kara Düzgün have been evaluated, and it has been suggested that the birth of the hero from elderly parents, included within the motifs of "childlessness" and "the hero's extraordinary birth," could be independently considered and incorporated as a common motif within typology studies, illustrated with examples from Siberian epics.

Anahtar Kelimeler

Motif, Hero, Elderly Parents, Epic, Siberian Turkic Epics

DESTAN KAHRAMANLARININ YAŞLI ANNE VE BABADAN DOĞUMU

Öz

Halk anlatıları üzerinde yapılan çalışmalarda ortak unsur ve motiflerin varlığı ortaya konmuştur. Bu ortak unsurlar araştırmacılar tarafından farklı şekillerde yorumlanmış ve düzenlenmiştir. Bu çalışmada Campbell, Raglan, İbrayev ve Ülkü Kara Düzgün’ün ortaya koyduğu tipoloji çalışmaları değerlendirilmiş ve tipoloji çalışmalarında “çocuksuzluk” ve “kahramanın olağanüstü doğumu” içerisinde yer verilen kahramanın yaşlı anne ve babadan doğumunun müstakil bir şekilde değerlendirilip ortak bir motif olarak tipoloji çalışmaları içerisinde yer alabileceği Sibirya destanları ile örneklendirilerek önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Motif, Kahramanın Doğumu, Yaşlı Anne Baba, Destan, Sibirya Türk Destanları

Kaynakça

• Aktaş, E. (2014). Lord Raglan’ın kahraman kalıbı ve Alp Han Orba. Sibirya Araştırmaları Dergisi, 2(4), 13-30.
• Alsaç, F. (2022). Arketipik bağlamda Lord Raglan’ın geleneksel kahraman kalıbı ve metinlerarası göstergeler: Kirmanşah hikâyesi örneğiyle. Uluslararası Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 5(2), 377-392.
• Arıkoğlu, E. (2007) Hakas destanları 1. Ankara: TDK Yayınları.
• Çetin, H. (2005). Ezelden ebede; kadim bilgeliğin kutsal yolculuğu: Gelenek. Muhafazakâr Düşünce Dergisi, 1(3), 153-171.
• Kara Düzgün, Ü. (2018). Türk destanlarında kahraman ve iktidar olgusu. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 10(18), 279-288.
• Kara Düzgün, Ü. (2014), Türk destan kahramanı ve Başkurt destanlarının tipolojisi. Konya: Kömen Yayınları.
• Ergun, M. (2013) Yakut destan geleneği ve Er Sogotoh. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Ergun, M. - Aça, M. (2004) Tıva kahramanlık destanları I. Ankara: Akçağ Yayınları. Ergun, M, Aça, M. (2005) Tıva kahramanlık destanları II. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Gennep A.V. (1960). The rites of passage. (trnsl.: Monika B. Vizedom and Gabrielle L. Caffee), London: Routledge and Kegan Paul.
• Gürses, İ. (2007). Jung’cu arketip teorisi bağlamında tasavvufi öykülerin değerlendirilmesi: Simurg örneği. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16 (1), 77-96.
• Ilgın, A. (2008) Hakas destanları 2: Kara Kuzgun. Ankara: TDK Yayınları.
• Köse. S. (2021) Türk destanlarında kaos ve kosmos. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Özçelik, S. (2016). Dede Korkut. C. 1, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Raglan, L. (2003). Geleneksel kahraman kalıbı. (çev.: Metin Ekici), Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar 1, (ed.: Gülin Öğüt Eker vd.), 277-203, Ankara: Milli Folklor Yayınları.
• Segal, R. A. (1990), In quest of hero. New Jersey: Mythos: The Princeton/Bollingen Series in World Mythology.
• Thompson, Stith. (1966), Motif-Index of Folk-Literature: A Classification of Narrative Elements in Folktales, Ballads, Fables, Mediaeval Romances, Exempla, Fabliaux, Jest-Books and Local Legends. 6 vols. Bloomington: Indiana University Press.
• Uther, H.J. (2004). The Types of International Folktales: A Classification and Bibliography. Based on the System of Antti Aarne and Stith Thompson, Part I, Helsinki: Academia Scientiarum Fennica.
• Vico, G. (2007). Yeni bilim. (çev.: Sema Önal), Ankara: Doğu-Batı Yayınları.
• Yıldız, S. (2009). Türk destanlarında “çocuksuzluk”. Millî Folklor, 21(82), 76-88.
• Yılmaz, M.(2011). Battal-Nâme, Sasonlu Tavit ve Digenis Akritas destanlarındaki kahramanların Lord Raglan’ın geleneksel kahraman kalıbına göre değerlendirilmesi. Folklor/Edebiyat, 67, 89-104.