Yarışlı Gölü (Burdur) Sulak Alanının Hidrojeoloji ve Hidrojeokimyasal İncelemesi

Yıl 2016, Cilt: 7 Sayı: 2, 102 - 115, 01.05.2016

Ayşen Davraz , Mehmet Çakmak

Öz

Bu çalışmada Yarışlı Gölü Sulak alanının jeolojik, hidrojeolojik ve hidrojeokimyasal özellikleri ayrıntılı olarak ele alınmıştır. İnceleme alanında Likya napları ile paraallokton ve Kuvaterner yaşlı birimleri içeren neootokton kaya birimleri yüzeylemektedir. Alüvyon ve kireçtaşı birimlerinden yeraltısuyu alınmaktadır. Yeraltısuyunun yüzeyden derinliği 0⎼22.10 m arasında ölçülmüştür. İnceleme alanında yeraltısularının Ca-HCO₃ ve Ca-Mg-HCO₃, göl sularının ise Na-Cl-SO₄'lı sular fasiyesinde olduğu tespit edilmiştir. Yeraltısularında bölgesel olarak tespit edilen Mg artışı Marmaris peridoditi, Na artışının ise Kızılcadağ melanjı ile kaya-su etkileşiminden kaynaklanmaktadır. Suların sulama suyu olarak kullanılabilirliğinin değerlendirilmesi için ABD Tuzluluk laboratuarı ve Wilcox diyagramları ile Artıksal sodyum karbonat (RSC), Geçirgenlik indeksi (PI) ve Magnezyum Tehlikesi (MT) parametreleri kullanılmıştır. Havzada yeraltısularının sulama suyu olarak kullanıma uygun olduğu tespit edilmiştir. Bölgede yeraltısuları için en önemli kirletici unsur tarımsal faaliyetlerdir. Bu nedenle, havzada bölgesel olarak yeraltısularında nitrat içerikleri artmıştır. Ayrıca, havzadaki su kaynaklarında Al, As, B, Cr, Fe, Mn, Ni, Pb ve Zn gibi ağır metal içerikleri incelenmiştir. Havza genelinde yeraltısularında kaya su etkileşimi ile ilişkili olarak As artışı tespit edilmiştir. Ayrıca, bölgesel olarak Al, Cr, Fe, Ni ve Zn artışları gözlenmiştir. Bu artışların jeojenik ve antropojenik kökenli olduğu düşünülmektedir. Bu değerler yersel ölçekte içme suyu standartlarında verilen sınır değeri aşmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Yarışlı Gölü, sulak alan, hidrojeoloji, hidrojeokimya, Burdur

Anahtar Kelimeler

Yarışlı Gölü, sulak alan, hidrojeoloji, hidrojeokimya, Burdur

Kaynakça

• Aghazadeh, N., Mogaddam, A. (2011). Investigation of Hydrochemical Characteristics of Groundwater in the Harzandat Aquifer, Northwest of Iran. Environmental Monitoring and Assessment, 176:183–195.
• Bilgin, Z.R., Karaman, T., Öztürk, Z., Şen, M.A.,Şenel, M. (1990). Yeşilova-Acıgöl Civarının Jeolojisi Raporu. MTA Rap: 9071, Ankara.
• Çakmak, M. (2016). Yarışlı Gölü (Burdur) Sulak Alanının Hidrojeoloji ve Hidrojeokimyasal İncelemesi, SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans tezi, 117 s, Isparta
• Çapan, U. (1980). Toros Kuşağı Ofiyolit Masiflerinin(Marmaris, Mersin, Pozantı, Pınarbaşı ve Divriği) İç Yapıları, Petrolojisi ve Petrokimyalarına Yaklaşımlar. Hacettepe Üniv. Fen Bil. Enst. Doktora Tezi, 400s., Ankara.
• ÇOB (2008). Çevre Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Doğa Koruma Dairesi Başkanlığı, Sulak Alan Konusunda Bilinçlendirme Alt Projesi Eğitim Materyali, 131 s
• Doneen, L.D. (1964). Water quality for agriculture. Department of Irrigation, University of Calfornia, Davis, 48.
• Eaton, F.M. (1950). Significance of Carbonates in Irrigation Water. Soil Science, 69:123–133. DOI:10.1097/ 00010694-195002000-00004.
• Erakman, B., Meşhur, M., Gül, M.A., Alkan, H., Öztaş, Y. ve Akpınar M. (1982). Toros projesine bağlı Kalkan-Köyceğiz-Çameli-Tefenni arasında kalan alanın jeolojisi ve hidrokarbon olanakları raporu. TPAO Rap: 1732.
• Kauffman G.J. (2002). What If The United States of America Were Based on Watersheds, Water Policy, 4: 57-68.
• Kusler, J. (2003). Wetlands and Watershed Management, Institute for Wetland Science and Public Policy of the Association of State Wetland Managers, Publication Number: 28.
• Langelier, W.F. and Ludwig H.F. (1942). Graphical methods for indicating the mineral character of natural waters. American Water Works Association Journal 34:335 – 352.
• Poisson, A. (1977). Recherces geologiques dans les Taurides occidentales (Turquie). These Univ. Paris- Sud, Orsay, 795s.
• Ragunath, H.M. (1987). Groundwater. New Delhi: Wiley.
• Ramesh, K., Elango, L. (2012). Groundwater Quality and its Suitability for Domestic and Agricultural use in Tondiar River Basin, Tamil Nadu, India. Environmental Monitoring Assessment 184:3887–3899.
• Sarıkaya, A.R., Seyrek, T. (1976). Yeşilova- Tefenni Peridotit Masifindeki Krom ve Nikel Zenginleşmeleri prospeksiyon Raporu, MTA Rap: 5764, Ankara.
• Sarp, H. (1976). Etude geologi que et petrographique du cortege ophiolitique de la region situee au nord-ouest de Yeşilova (Burdur- Turquie). These department de mineralogie, Univerte’de Geneve, Geneve.
• Szabolcs, I., Darab, C. (1964). The influence of irrigation water of high sodium carbonate content on soils. In I. Szabolics (Ed.), Proc 8th International Congress Soil Science Sodics Soils, Res Inst Soil Sci Agric Chem Hungarian Acad Sci, ISSS Trans II, 1964, 802–812.
• Şahinci, A. (1991). Doğal Suların Jeokimyası, Reform Matbaası, 546 s., İzmir.
• Şenel, M., Selçuk, H., Bilgin, Z.R., Şen, A.M., Karaman, T., Dinçer, M.A., Durukan, E., Arbas, A., Örçen, S. ve Bilgi, C. (1989). Çameli (Denizli)- Yeşilova (Burdur)- Elmalı (Antalya) ve kuzeyinin jeolojisi. MTA Rap: 9429 (yayımlanmamış), Ankara.
• Şenel, M. (1997). Türkiye Jeoloji Haritaları. Denizli-J9 paftası, MTA Genel Müdürlüğü yayınları.
• TSE-266, (2005). İnsani tüketim amaçlı sular. Türk İçme Suyu Standartları TS 266 sayılı standart -Türk Standartları Enstitüsü –Ankara.
• USEPA, (1999). National Primary Drinking Water Regulations, Available at http:/WWW.epa.gov/OGWD/hfacts. html.
• WHO, (1989) Health guidelines for the use of wastewater in agriculture and aquaculture. In: Report of a WHO scientific group: technical report series 778, WHO, Geneva, p 74
• WHO, (2006) World Health Organization. Guidelines for drinkingwater quality [electronic resource]: incorporating first addendum, vol 1, commendations, 3rd edn. WHO Library Cataloguing-in-Publication Data. ISBN 92 4 154696 4
• WHO, (2008) Guidelines for drinking-water quality [electronic resource]: incorporating 1st and 2nd addenda, vol 1, Recommendations, 3rd edn. WHO Library Cataloguing-in-Publication Data. ISBN 978 92 4 154761 1 (WEB version)
• WHO, (2011). Guidelines for drinking-water quality. 4th edition, World Health Organization.
• Yalçınkaya, S., Ergin, A., Taner, K., Afşar, Ö., Dalkılıç, H. ve Özgönül, E. (1986). Batı Torosların Jeoloji Raporu. MTA Rap: 7898 (yayımlanmmış), Ankara.