Heritability of Some Seed Characteristics in Manna Ash

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 1, 129 - 133, 09.06.2022

Nebi Bilir

https://doi.org/10.29048/makufebed.1088698

Öz

This study was carried on seed characteristics of 19 families belong to progeny test established in 2009 by secondary and endemic tree species Manna ash (Fraxinus ornus L. subsp. cilicica). Variation among families and within family, genetic and phenotipic relations among seed characteristics togetwer with heritability were estimated for seed length, seed width and per seed weight in the species. While large variation among families and within family were found, averages of seed length, seed width and per seed weight were 23,17 mm, 4,42 mm and 0,014 g, respectively. The results were also supported by significant (p<0,05) differences among families based on analysis of variance. Variation among families were higher than within family for seed length and per seed weight opposite to seed width. Heritabilities of seed length, seed width and per seed weight were estimated 0,789, 0,436 and 0,732, respectively. Some suggestions were give for genetic-breeding and other practices based on results of the study.

Anahtar Kelimeler

Family, progeny test, genetic, breeding, variation

Çiçekli Dişbudak’ta Bazı Tohum Özelliklerinin Kalıtım Derecesi

Öz

Bu çalışma, Türkiye ormancılığının önemli tali ve endemik türlerinden olan Çiçekli dişbudak’ın (Fraxinus ornus subsp. cilicica L.) 2009 yılında tesis edilen döl denemelerine ait 19 ailenin tohum özellikleri üzerinde gerçekleştirilmiştir. Türde tohum boyu, tohum çapı ile bir tohumun ağırlığı araştırılarak, aileler arası farklılıklar, özellikler arasındaki genotipik ve fenotipik ilişkiler ile kalıtım derecesi tahmin edilmiştir. Ortalama tohum boyu 23,17 mm, tohum çapı 4,42 mm ve bir tohum ağırlığı 0,14 g olarak bulunurken; bu özellikler bakımından aile içi ve aileler arası geniş farklılıklar ortaya çıkmıştır. Varyans analizi sonuçları da, bu bulguyu desteklemiş ve tohum özellikleri bakımından aileler arasında istatistiksel bakımdan anlamlı (p<0,05) farklılıklar ortaya çıkmıştır. Aileler arası varyans, aile içi varyantsan tohum boyu ve tohum ağırlığı için yüksek bulunurken, tohum çapında bunun tersi belirlenmiştir. Tohum boyu, tohum çapı ve tohumun ağırlığı için kalıtım derecesi değerleri sırasıyla 0,789, 0,436 ve 0,732 olarak tahmin edilmiştir. Elde edilen bulgular ışığında türün, genetik-ıslah ve diğer uygulamalarına yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Aile, döl denemesi, genetik, ıslah, varyasyon

Kaynakça

• Becker, W.A. (1984). Manual of quantitative genetics. Academic Press, Washington.
• Bilir, N. (2019). Toros çiçekli dişbudağında fidan ve tohum özelliklerine ait morfolojik varyasyonlar. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 21(2):525-533.
• Kaya, C. (2008). Klonal sarıçam (Pinus sylvestris L.) tohum bahçesinde tohum özellikleri için kalıtım derecesi. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Kayacık, H. (1982). Orman ve park ağaçlarının özel sistamatiği Agiospermae (kapalı tohumlular). İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Tilki, F. (2005). Katlama işlemi, saklama ve sıcaklığın Fraxinus ornus L. tohumunun çimlenmesi üzerine etkisi. Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6:191-196.
• Tiner, W., Conedera, M., Gobet, E., Hubschmid, P., Wehrli, M., Brigitta, A. (2000). Apalaeoecological attemt to classify fire sensitivity of trees in the Southern Alps. The Holocene, 1:565-574.
• URL-1 (2021). Ormancılık istatistikleri. Orman Genel Müdürlüğü, www.ogm.gov.tr (Erişim Tarihi: 20.12.2021)
• URL-2 (2021). Islah tesisleri. Orman Ağaçları ve Tohumları Islah Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, www. ortohum.gov.tr (Erişim Tarihi: 15.12.2021)
• Yaltırık, F. (1978). Türkiye’deki doğal Oleaceae taksonlarının sistematik revizyonu. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Yılmaz, M., Tonguç, F. (2013a). Dormancy level and dormancy-breaking pretreatments in seeds of Fraxinus ornus subsp. cilicica. Propagation of Ornamental Plants, 13(1): 40-45.
• Yılmaz, M., Tonguç, F. (2013b). Effects of temperature on the germination of Fraxinus ornus subsp. cilicica seeds. Dendrobiology, 69:111-115.
• Yücedağ, C., Gezer, A. (2007). Beyaz çiçekli dişbudak (Fraxinus ornus L.) tohumlarında değişik katlama sürelerinin çimlenme üzerine etkileri ile şaşırtma işleminin fidanların bazı morfolojik özelliklerine etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 1:20-27.
• Zobel, B.J., Talbert, J. (2003). Applied forest tree improvement. John Wiley and Scons, New York, England.