TÜRK YÖNETİM BİLİMİNE TARİHE DÖNÜŞ KAVRAMI ÇERÇEVESİNDE BİR BAKIŞ: SINIFLAR, İŞ DÜNYASI VE BİLGİ TRANSFERİ

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 3, 1699 - 1722, 30.11.2021

Enes Kurt , Yasin Sehitoglu

https://doi.org/10.30798/makuiibf.913007

Cited By: 2

Öz

Çalışmada gazeteci, düşünür ve siyasetçi Doğan Avcıoğlu’nun görüşleri yönetim ve organizasyon yazınında üzerinde çokça tartışılan tarihe dönüş kavramından hareketle incelemiştir. Doğan Avcıoğlu, Selçuklu Devleti döneminden 1970’li yılların ortalarına kadarki zaman aralığında Türkiye’nin ve Türk insanının siyasi, sosyal, ekonomik bir panoramasını sunmaktadır. Nitel yönteme sahip bu çalışmada içerik analizine başvurulmuştur. Makalenin amacı, yönetim ve organizasyon yazınındaki sorunlardan biri olarak gösterilen törensel görgülcülükten kaçınmak ve Türkiye bağlamını anlamaya yardımcı olmaktır. Bu doğrultuda kitaptan elde edinilen bulgular mikro-makro analiz düzeyleri doğrultusunda tasnif edilerek yönetim ve organizasyon teori ve kavramları bağlamında yorumlanmıştır. Bu noktada tarihe dönüş kavramına da ayrıca başvurulmuştur. Bulgular; (a) Osmanlı Devleti: Sanayi devrimi ve millî iktisat, (b) Türkiye Cumhuriyeti: İş insanları, millî iktisat, devletçilik, sanayileşme ve (c) yönetim bilgisine bakış şeklinde sınıflandırılmış ve başlık olarak belirlenmiştir. Osmanlı döneminde, iş dünyasındaki sınıflar ve yerli sermayedar sınıf eksikliği dikkati çekerken Türkiye Cumhuriyeti döneminde ise, devletçiliğin ve millî iktisadın kurumsallaşması ve yerli ve yabancı yatırımların artması göze çarpmaktadır. Son olarak, ülkemize transfer edilen yönetim bilgisinin devlet eliyle girişi ve hem düzenleyici hem de değişim odaklı olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Doğan Avcıoğlu, Türk İşletme Tarihi, Makro Yaklaşım, Tarihe Dönüş, Millî İktisat, Yönetim Bilgisi

AN OVERVIEW OF TURKISH MANAGEMENT SCIENCE WITHIN THE FRAMEWORK OF HISTORIC TURN: CLASSES, BUSINESS WORLD AND KNOWLEDGE TRANSFER

Öz

In this study, journalist, thinker and, politician Doğan Avcıoğlu's views has been reviewed reference to the concept of historic turn which is widely discussed in management and organization literature. Author offers a politicial, social and economic panoroma between Seljukian period and 1970s Turkey Republic. However the purpose of this article is to avoiding ceremonial empricism and understanding Turkey context. In this direction the findings were sorted out with respect to micro and macro analysis and interpreted with management and organization theories. At this point, the concept of “historic turn” has also been applied. This study has qualitative study and we used content analysis. Subsequently, the findings has classified and set titled as; (a) Ottoman Empire: industrial revolution and national economy, (b) Turkish Republic: businessmen, national economy, statism, industrialization and, (c) overview of management knowledge. In this study draw attention classes in the business world and lack of local entrepreneur in Ottoman period and institutionalization of statism and national economy and increase domestic and foreign investment. Finally, transferred management knowledge is both regulatory and change oriented.

Anahtar Kelimeler

Doğan Avcıoğlu, Turkish Business History, Macro Approach, Historic Turn, National Economy, Management Knowledge

Kaynakça

• Alexander, A. P. (1960). Industrial Entrepreneurship in Turkey: Origins and Growth. Economic Development and Cultural Change, 8(4/1), 349–365. https://doi.org/10.1086/449855
• Armbrüster, T. ve Kipping, M. (2002). Types of Knowledge and the Client-Consultant Interaction.
• The Expansion of Management Knowledge: Carriers, Flows, and Sources. Stanford Business Books.
• Avcıoğlu, D. (1975). Türkiye’nin Düzeni: Dün, Bugün, Yarın. İkinci Kitap. İstanbul: Tekin Yayınevi.
• Avcıoğlu, D. (1976). Türkiye’nin Düzeni: Dün, Bugün, Yarın. Birinci Kitap (10. Baskı). İstanbul: Tekin Yayınevi.
• Bal, H. (2016). Nitel Araştırma Yöntem ve Teknikleri. Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Barkema, H. G., Chen, X.-P., George, G., Luo, Y. ve Tsui, A. S. (2015). West Meets East: New Concepts and Theories. Academy of Management Journal, 58(2), 460–479. https://doi.org/10.5465/amj.2015.4021
• Berber, A. (2013). Klasik Yönetim Düşüncesi. İstanbul: Alfa Basım Yayın.
• Bhagat, R. S., Kedia, B. L., Harveston, P. D. ve Triandis, H. C. (2002). Cultural variations in the cross-border transfer of organizational knowledge: An integrative framework. Academy of Management Review, 27(2), 204-221. https://doi.org/10.5465/amr.2002.6588000
• Blackler, F. (1995). Knowledge, knowledge work and organizations: An overview and interpretation. Organization Studies, 16(6), 1021-1046. https://doi.org/10.1177%2F017084069501600605
• Buğra, A. (2016). Devlet ve İşadamları. Çev. Fikret Adaman (10. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Clark, P. ve Rowlinson, M. (2004). The treatment of history in organisation studies: towards an ‘historic turn’?. Business History, 46(3), 331-352. https://doi.org/10.1080/0007679042000219175
• Çolpan, A. M. ve Hikino, T. (2008). Türkiye’nin Büyük Şirketler Kesiminde İşletme Gruplarının İktisadi Rolü ve Çeşitlendirme Stratejileri. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 8(1-2), 23-58.
• Di̇rli̇k, S. ve Leblebi̇ci̇, H. (2016). Türkiye’deki İşletmelerin Tarihini Anlamada İktisadi, Politik, Sosyal ve Yasal Bağlamın Önemi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 45 (0), 140-153.
• Dirlik, S. (2019). Örgüt ve Yönetim Araştırmalarında Tarih: Ne, Neden ve Nasıl?. 2. İşletme Tarihi Konferansı içinde (31-35 ss.). Marmara Üniversitesi: İstanbul.
• Eren, E. (2005). Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası (7. Baskı). İstanbul: Beta Basım Dağıtım.
• Eroğlu, O. ve Pıçak, M. (2011). Entrepreneurship, National Culture and Turkey. International Journal of Business and Social Science, 2(16), 146-151.
• Fiss, P. C. ve Hirsch, P. M. (2005). The discourse of globalization: Framing and sensemaking of an emerging Concept. American Sociological Review, 70(1), 29-52. https://doi.org/10.1177%2F000312240507000103
• Gadamer, H. G. (2008). Tarih Bilinci Sorunu. Toplum Bilimlerinde Yorumcu Yaklaşım. Ed. Paul Rabinow ve William Sullivan. Çev. Taha Parla. İstanbul: Deniz Yayınları.
• Genç, M. (2016). Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet ve Ekonomi (13. Baskı). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Geyikdağı, N. (2017). The Evolution of British Commercial Diplomacy in the Ottoman Empire. İktisat ve Sosyal Bilimlerde Güncel Araştırmalar, 1(1), 9-46.
• Gilbert, J. B. (1974). Collectivism and Charles Steinmetz. The Business History Review, 520-540. https://doi.org/10.2307/3113539
• Guillen, M. F. (2000). Business groups in emerging economies: A resource-based View. Academy of Management Journal, 43(3), 362-380. https://doi.org/10.5465/1556400
• Güntekin, R. N. (1993). Anadolu Notları (17. Baskı). İstanbul: İnkılâp Kitabevi. Hofstede, G. H. (1991). Cultures and Organizations: Software of the Mind. London: McGraw-Hill.
• Holtbrügge, D. (2013). Indigenous management research. Management International Review, 53(1), 1-11. https://doi.org/10.1007/s11575-012-0160-1
• Keyder, Ç. (2015). Türkiye’de Devlet ve Sınıflar (20. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kieser, A. (1994). Why organization theory needs historical analyses—and how this should be performed. Organization Science, 5(4), 608-620. https://doi.org/10.1287/orsc.5.4.608
• Kipping, M., Engwall, L. ve Üsdiken, B. (2008). Preface: The transfer of management knowledge to peripheral countries. International Studies of Management & Organization, 38(4), 3-16. https://doi.org/10.2753/IMO0020-8825380400
• Kornberger, M. (2013). Clausewitz: on strategy. Business History, 55(7), 1058-1073. https://doi.org/10.1080/00076791.2013.838035
• Kütükoğlu, M. S. (1998). Hayriye Tüccarı. TDV İslâm Ansiklopedisi. 17. Cilt. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Mayo, A. J. ve Nohria, N. (2012). 20. Yüzyılda İş Dünyasına Yön Verenler. Çev. Meral Çiyan Şenerdi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Morrison, E. W. ve Milliken, F. J. (2000). Organizational silence: A barrier to change and development in a pluralistic world. Academy of Management Review, 25, 706–25. https://doi.org/10.5465/amr.2000.3707697
• North, D. (2005). Understanding the Process of Economic Change. Princeton University Press.
• North, D. C. (1991). Institutions. Journal of Economic Perspectives, 5(1), 97-112. https://doi.org/10.1257/jep.5.1.97
• Özdemir, H. (2000). Doğan Avçıoğlu Bir Jön Türkün Ardından. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Özen, Ş. (2002). Türkiye'deki Örgütler/yönetim Araştırmalarında Törensel Görgülcülük Sorunu. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 187-213.
• Özkara, B., Kurt, M. ve Karayormuk, K. (2008). “Türkiye’de İşletme Grupları: Eskiler ve Yeniler. Yönetim Araştırmaları Dergisi, 8(1-2), 59-83.
• Pamuk, Ş. (2015). Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi: Büyüme, Kurumlar ve Bölüşüm (5. Baskı). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Peng, M. W., Sun, S. L., Pinkham, B. ve Chen, H. (2009). The institution-based View as a third leg for a strategy tripod. Academy of Management Perspectives, 23(3), 63-81. https://doi.org/10.5465/amp.2009.43479264
• Pettigrew, A. M. (2001). Management research after modernism. British Journal of Management, 12, 61-70. https://doi.org/10.1111/1467-8551.12.s1.8
• Pfeffer, J. ve Salancik, G. R. (2003). The external control of organizations: A resource dependence perspective. Stanford University Press.
• Porter, M. (2000). Rekabet Stratejisi: Sektör ve Rakip Analizi Teknikleri. Çev. Gülen Ulubilgen. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Robert, C. ve Wasti, S. A. (2002). Organizational Individualism and Collectivism: Theoretical Development and an Empirical Test of a Measure. Journal of Management, 28(4), 544–566. https://doi.org/10.1177%2F014920630202800404
• Robinson, R. D. (1962). Interrelationship of Business Enterprise and Political Development. Business History Review, 36(03), 287–324. https://doi.org/10.2307/3111399
• Sahlin-Andersson, K. & Engwall, L. (2002). Introduction. The Expansion of Management Knowledge: Carriers, Flows, and Sources. Stanford Business Books.
• Sarc, Ömer Celal. (1940). Tanzimat ve Sanayiimiz. İstanbul: Maarif Matbaası.
• Sarıbay, B. ve Kayalı, C. A. (2016). Çalışan Sessizliğinin Kültürel Değerlerle Olan İlişkisini Belirlemeye Yönelik İzmir İli Kamu Kuruluşlarında Bir Araştırma. Ege Akademik Bakış, 16(3), 531-540.
• Schuler, D. A., Rehbein, K. ve Cramer, R. D. (2002). Pursuing strategic advantage through political means: A multivariate approach. Academy of Management Journal, 45(4), 659-672. https://doi.org/10.5465/3069303
• Seyitdanlıoğlu, M. (2009). Tanzimat Dönemi Osmanlı Sanayi (1839-1876). Tarih Araştırmaları Dergisi, 28(46), 53–69.
• Şentürk, A. A. (2019). Dolap. Osmanlı Şiiri Kılavuzu içinde (Cilt 3, 267). İstanbul: Dün Bugün Yarın Yayınları.
• Toprak, Z. (1982). Türkiye’de Milli İktisat (1908-1918). Ankara: Yurt Yayınları.
• Toprak, Z. (2020). Atatürk: Kurucu Felsefenin Evrimi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Üsdiken, B. (2004). Exporting Managerial Knowledge to the Outpost. Management Learning, 35(3), 255–270. https://doi.org/10.1177%2F1350507604045605
• Üsdiken, B. ve Çetin, D. (1999). Türkiye'de Akademik Dünyanın Yönetme İşine Yaklaşımında 1950'li Yıllarla Birlikte Ne Değişti?. Amme İdaresi Dergisi, 32(4), 47-65.
• Üsdiken, B. ve Kipping, M. (2014). History and organization studies: A long-term view. Organizations in time: History, theory, methods, 33-55. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199646890.001.0001
• Üsdiken, B. ve Wasti, S. A. (2009). Preaching, teaching and researching at the periphery: Academic management literature in Turkey, 1970—1999. Organization Studies, 30(10), 1063-1082. https://doi.org/10.1177%2F0170840609337952
• Weatherbee, T. G. (2012). Caution! This historiography makes wide turns: Historic turns and breaks in management and organization studies. Management & Organizational History, 7(3), 203-218. https://doi.org/10.1177%2F1744935912444356
• Westphal, J. D. ve Deephouse, D. L. (2011). Avoiding bad press: Interpersonal influence in relations between CEOs and journalists and the consequences for press reporting about firms and their leadership. Organization Science, 22(4), 1061-1086. https://doi.org/10.1287/orsc.1100.0563
• Yamak, S. (2006). Changing institutional environment and business élites in Turkey. Society and Business Review, 1(3), 206–219. https://doi.org/10.1108/17465680610706292
• Yi, E. (2018). 17. Yüzyıl İstanbul’unda Lonca Dinamikleri. Çev. Barış Zeren. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Zald, M. N. (1991). Sociology as a discipline: Quasi-science and quasi-humanities. The American Sociologist, 22(3-4), 165. https://doi.org/10.1007/BF02691895
• Zald, M. N. (1993). Organization studies as a scientific and humanistic enterprise: Toward a reconceptualization of the foundations of the field. Organization Science, 4(4), 513-528. https://doi.org/10.1287/orsc.4.4.513
• Zald, M. N. (1996). More fragmentation? Unfinished business in linking the social sciences and the humanities. Administrative Science Quarterly, 41(2), 251-261. https://doi.org/10.2307/2393717
• Zeitlin, J. (2006). Introduction: Americanization and Its Limits: Reworking US Technology and Management in Post-War Europe and Japan. Americanization and Its Limits: Reworking US Technology and Management in Post-War Europe and Japan. Oxford University Press.