TURİZM PERSONELİNİN PSİKOLOJİK DAYANIKLILIĞI: ANTALYA ÖRNEĞİ

Year 2021, Volume: 8 Issue: 3, 1806 - 1823, 30.11.2021

Esin Yücel , Emre Ozan Aksöz , Birgül Aydın

https://doi.org/10.30798/makuiibf.978588

Cited By: 1

Abstract

Psikolojik dayanıklılık, bireyin yaşadığı zorluklar karşısında istenilen/beklenen olumlu davranışı sergileyebilmesi durumudur. Emek yoğun sektör olan turizm sektöründe hizmeti müşteriye doğrudan sunan çalışanların yoğun çalışma şartları karşısındaki psikolojik dayanıklılıkları önemlidir. Bu araştırmanın amacı konaklama işletmesi çalışanlarının psikolojik dayanıklılık düzeylerinin demografik özelliklere ve iş özelliklerine göre farklılık gösterip göstermediğini ortaya koymaktır. Araştırmanın evrenini Antalya faaliyet gösteren beş yıldızlı otel işletmelerinin çalışanları oluşturmaktadır. Araştırmada, çalışanların bireysel özelliklerini belirlemeye yönelik sorular ile yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği (YPDÖ) olmak üzere iki bölümden oluşan anket formu kullanılmıştır. 570 anket üzerinden yapılan değerlendirmeler için SPSS 22.00 programında yüzde ve frekans analizi, t testi, Anova testlerinden faydalanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda medeni durum, sektör tecrübesi, statü, eğitim seviyesi ve gelir düzeyi algılarının çalışanların psikolojik dayanıklılık düzeyleri üzerinde belirleyici olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Turizm, Psikoloji, Psikolojik Dayanıklılık, Antalya.

PSYCHOLOGICAL RESILIENCE OF TOURISM WORKERS: THE CASE OF ANTALYA

Abstract

Psychological resilience is the state of being able to exhibit the demanded/expected positive behaviour when the individual is faced with difficulties. In the tourism sector where intensive labour is involved, the psychological resilience of the employees who provide the service directly to the customer against the intensive working conditions remains crucial. The aim of this study is to determine whether psychological resilience levels of accommodation workers differ according to demographic characteristics and job characteristics. The population of the research consists of the employees of five-star hotel businesses in Antalya. In the research, two-part questionnaire was used to determine the individual characteristics of the employees and psychological resilience scale for adults (PRSA). For the evaluations made on 570 questionnaires, percentage and frequency analysis, t test, Anova tests were applied. As a result of the analysis, it was concluded that perceptions of marital status, sector experience, status, education level and income level were determinant on psychological resilience levels of employees. The contribution of this paper is that understanding the psychological state of the personnel working in tourism sector. Thereby, it will be possible to understand the importance of the human factor in tourism as a labor-intensive sector.

Keywords

Tourism, Psychology, Psychological Resilience, Antalya.

References

• Akçay, V. H. (2011). Pozitif psikolojik sermayenin kişisel değerler bakımından iş tatminine etkisi ve bir araştırma. (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Allred, K. D. and Smith, T. W. (1989). The hardy personality: cognitive and psychological responses to evaluative threat. Journal of Personality and Social Psychology, 56(2), 257-266.
• Bitmiş, G.M., Sökmen, A. and Turgut, H. (2013). Psikolojik dayanıklılığın tükenmişlik üzerine etkisi: Örgütsel özdeşleşmenin aracılık rolü. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 27-40.
• Bonanno, G.A., Galea, S., Bucciarelli, A. and Vlahov, D. (2006). Psychological resilience after disaster: New York City in the aftermath of the September 11th terrorist attack. Psychol Sci., 17(3), 181-186. DOI: 10.1111/j.1467-9280.2006.01682.x
• Bozgeyikli, H. and Şat, A. (2014). Öğretmenlerde psikolojik dayanıklılık ve örgütsel vatandaşlık davranışlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi: Özel okul örneği. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 3(5), 172 – 191.
• Callahan, C. D. (2000). Stress, coping, and personality hardiness in patients with temporomandibular disorders. Rehabilitation Psychology, 45(1), 38–48. https://doi.org/10.1037/0090-5550.45.1.38
• Campbell-Sills, L., Cohan, S. L. and Stein, M. B. (2006). Relationship of resilience to personality, coping and psychiatric symptpoms in young adults. Behaviour Research and Therapy, 44(4), 585-599. https://doi.org/10.1016/j.brat.2005.05.001
• Çelik, M., Sanberk, İ. and Deveci, F. (2017). Öğretmen adaylarının yaşam doyumlarının yordayıcısı olarak psikolojik dayanıklılık ve umutsuzluk. İlköğretim Online, 16(2).
• Çetin, F. and Basım, N. (2012). Örgütsel psikolojik sermaye: Bir ölçek uyarlama çalışması. Amme İdaresi Dergisi, 45(6), 121-137.
• Eminağaoğlu, N. (2006). Güç koşullarda yaşayan sokak çocuklarında dayanıklılık. (Yayınlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Eraslan Çapan, Y. and Arıcıoğlu, Y. (2015). Forgiveness as predictor of psychological resiliency. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(4), 70-82.
• Erkuş, A. and Fındıklı, M.A. (2013). Psikolojik sermayenin iş tatmini, iş performansı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 42(2), 302-318.
• Fletcher, D. and Sarkar, M. (2013). Psychological resilience: A review and critique of definitions, concepts, and theory. European Psychologist, 18(1), 12–23. https://doi.org/10.1027/1016-9040/a000124
• Frasser, M. W., Richman, J.M. and Galinsky, M. J. (1999). Risk, protection, and resilience: Toward a conceptual framework for social practice. Social Work Research, 23(3), 129- 208. https://doi.org/10.1093/swr/23.3.131
• Funk, S. C. and Houston, B. K. (1987). A critical analysis of the Hardiness Scale's validity and utility. Journal of Personality and Social Psychology, 53(3), 572–578. https://doi.org/10.1037/0022-3514.53.3.572
• Ganellen, R. J. and Blaney, P. H. (1984). Hardiness and social support as moderators of the effects of life stress. Journal of Personality and Social Psychology, 47(1), 156–163. https://doi.org/10.1037/0022-3514.47.1.156
• Gooding, P. A., Hurst, A., Johnson, J. and Tarrier, N. (2012). Psychological resilience in young and older adults. International Journal of Geriatric Psychiatry, 27(3), 262-270. DOI: 10.1002/gps.2712
• Güloğlu, B. and Karaırmak, Ö. (2010). Üniversite öğrencilerinde yalnızlığın yordayıcısı olarak benlik saygısı ve psikolojik sağlamlık. Ege Eğitim Dergisi, 11(2), 73-88.
• Gürgan, U. (2006). Grupla psikolojik danışmanın üniversite öğrencilerinin yılmazlık düzeylerine etkisi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Joseph, J. M. (1994). The resilient child: preparing today’s youth for tomorrow’s world. Cambridge: Perseus Publishing. Karaırmak, Ö. and Siviş Çetinkaya, R. (2009). Benlik saygısının ve kontrol odağının psikolojik sağlamlık üzerine etkisi: Bir model test etme çalışması, in 18. National Education Sciences Council, (pp. 1-3).
• Keleş, N. H. (2011). Pozitif psikolojik sermaye: tanımı, bileşenleri ve örgüt yönetimine etkileri. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 345-350.
• Kobasa, S. and Puccetti, M. C. (1983). Personality and social resources in stress resistance. Journal of Personality and Social Psychology, 45(4), 839-850.
• Kobasa, S. C. (1979). Stressful life events, personality, and health: An inquiry into hardiness. Journal of Personality and Social Psychology, 37(1), 1–11. https://doi.org/10.1037/0022-3514.37.1.1
• Kobasa, S. C., Maddi, S. R. and Kahn, S. (1982). Hardiness and health: A prospective study. Journal of Personality and Social Psychology, 42(1), 168–177. https://doi.org/10.1037/0022-3514.42.1.168
• Koç Yıldırım, P., Yıldırım, E., Otrar, M. and Şirin, A. (2015). Ergenlerde psikolojik dayanıklılık ile benlik kurgusu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 42, 277-297.
• Koç, H. and Kızanlıklı, M. (2017). İş-aile ve aile-iş yaşamı çatışması ile işgören performansı arasındaki ilişki: Otel işletmelerinde bir uygulama. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Özel Sayı 1, 114-130.
• Li, M., Xu, J., He, Y. and Wu, Z. (2012). The analysis of the resilience of adults one year after the 2008 Wenchuan Earthquake. Journal of Community Psychology, 40(7), 860-870. https://doi.org/10.1002/jcop.21496
• Luthans, F. and Youssef, C. M. (2004). Human, Social, and Now Positive Psychological Capital Management: Investing in people for competitive advantage. Organizational Dynamics, 33(2), 143–160. https://doi.org/10.1016/j.orgdyn.2004.01.003
• Luthans, F., & Youssef, C. M. (2007). Emerging positive organizational behavior. Journal of Management, 33(3), 321–349. https://doi.org/10.1177/0149206307300814
• Luthans, F. Luthans, K. W. and Luthans, B. C. (2004). Positive psychological capital: Beyond human and social capital. Business Horizons, 47(1), 45-50. https://doi.org/10.1016/j.bushor.2003.11.007
• Luthar, S. S. and Zigler, E. (1991). Vulnerability and competence: A review of research on resilience in childhood. American Journal of Orthopsychiatry, 61(1), 6–22. doi: 10.1037/h0079218.
• Luthar, S. S., Cicchetti, D. and Becker, B. (2000). Research on resilience: Response to commentaries. Child Development, 71(3), 573–575. https://doi.org/10.1111/1467-8624.00168
• Luthar, S. S., Sawyer, J. A. and Brown, P. J. (2006). Conceptual issues in studies of resilience. Past, present and future research. Annals New York Academy of Sciences, 1094, 105-115. doi: 10.1196/annals.1376.009.
• Maddi, S. R., Khoshaba, D. M., Persico, M., Harvey, R. and Bleecker, F. (2002). The personality construct of hardiness. Journal of Research in Personality, 36(1), 72-85.
• Malkoç, A. and Yalçın, İ. (2015). Relationships among resilience, social support, coping, and psychological well-being among university students. Turkish Psychological Counselling and Guidance Journal, 5(43), 35-43.
• Mısırlı, İ. (2002). Turizm sektöründe meslek standartları ve mesleki belgelendirme sistemi (Sertifikasyon). Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 13(1), 39-55.
• Min, J. A., Yoon, S., Lee, C. U., Chae, J. H., Lee, C., Song, K. Y. and Kim, T. S. (2013). Psychological resilience contributes to low emotional distress in cancer patients. Support Care in Cancer, 21(9), 2469– 2476. DOI: 10.1007/s00520-013-1807-6
• Newman, R. (2002). The road to resilience. APA monitor on psychology, available at: http://www.apa.org/monitor/oct02/pp.aspx (accessed 22 June 2019).
• Özcan B. (2005). Anne-babaları boşanmış ve anne-babaları birlikte olan lise öğrencilerinin yılmazlık özellikleri ve koruyucu faktörler açısından karşılaştırılması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Rhodewalt, F. and Zone, J. B. (1989). Appraisal of life change, depression and illness in hardy and nonhardy women. Journal of Personality and Social Psychology, 56(1), 81-88. DOI: 10.1037//0022-3514.56.1.81
• Rossi, N. E., Bisconti, T. L. and Bergeman, C. S. (2007). The role of dispositional resilience in regaining life satisfaction after the loss of a spouse. Death studies, 31(10), 863-883. DOI: 10.1080/07481180701603246
• Rutter, M. (1990). Psychosocial resilience and protective mechanisms. In J. E. Rolf, A. S. Masten, D. Cicchetti, K. H. Nuechterlein, & S. Weintraub (Eds.), Risk and protective factors in the development of psychopathology (pp. 181–214). (A shorter version of this chapter appeared in the "American Journal of Orthopsychiatry", 57 (1987): 316-31) Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9780511752872.013
• Şahin, G. and Buzlu, B. (2017). Hemşirelik öğrencilerinde psikolojik sağlamlığın öz yeterlik sosyal destek ve etkili baş etme ile ilişkisinde algılanan stresin aracı rolü. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 20(2), 122-136.
• Terzi, Ş. (2005). İyi olmaya ilişkin psikolojik dayanıklılık modeli. (Doktora Tezi). Access address https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=nSz1uDkiCxwDEPpkIfwVPw&no=lyOdwbzEn0LLZBsZ0Gy9gA. Ankara (AAT 159406)
• Terzi, Ş. (2008). Üniversite öğrencilerinde kendini toparlama gücünün içsel koruyucu faktörlerle ilişkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 297-306.
• Terzi, Ş. (2013). Üniversite öğrencilerinin psikolojik dayanıklılıkları ve algıladıkları sosyal destek arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(29),1-11.
• Voegler, M. E. (2000). Risk and protective factors associated with social resilience in homeless youth. (Unpublished Doctoral Dissertation). The University of North Coralina.
• Yalım, D. (2007). Üniversite birinci sınıf öğrencilerinin uyumu: Psikolojik sağlamlık, başa çıkma, iyimserlik ve cinsiyetin rolü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yılmaz, H. and Sipahioğlu, Ö. (2012). Farklı risk gruplarındaki ergenlerin psikolojik sağlamlıklarının incelenmesi. İlköğretim Online, 11(4), 927-944.
• Zautra, A., Hall, J. and Murray, K. (2010). Resilience: A new definition of health for people and communities. In Hall, J S, Reich, J W, & Zautra, A J (Eds.) Handbook of adult resilience. Guilford Press, United States of America, pp. 3-30.
• Prayag, G., Spector, S., Orchiston, C. and Chowdhury, M. (2020). Psychological resilience, organizational resilience and life satisfaction in tourism firms: Insights from the Canterbury earthquakes. Current Issues in Tourism, 23(10), 1216-1233. https://doi.org/10.1080/13683500.2019.1607832