HASTANELERDE ÇALIŞAN SAĞLIK PERSONELİNİN KAYIRMACILIK ALGILARI İLE ÖRGÜTSEL BAĞLILIKLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 206 - 228, 29.03.2023

Hüseyin Tolga Çağatay , Zekai Öztürk

https://doi.org/10.30798/makuiibf.1097385

Öz

Bu araştırmayla amaçlanan hastanelerde çalışan sağlık personelinin kayırmacılık algıları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkiyi tespit etmektir. Ayrıca hastane mülkiyet çeşitliliğinin ve farklı sağlık meslek gruplarının kayırmacılık algısında ve örgütsel bağlılıkta farklılık yaratıp yaratmadığının tespiti diğer amaçlardır. Ankara’daki hastanelerde çalışan sağlık personeliyle gerçekleştirilen bu çalışmada hastane mülkiyeti ve farklı meslek grupları baz alınarak Tabakalı Rastgele Örnekleme yöntemiyle gruplar belirlenmiştir. Anket uygulaması %20’lik yanıt alamama oranı dikkate alınarak belirlenmiş 478 sağlık çalışanına ulaştırılmış, değerlendirmeye uygun bulunan 434 anket ile çalışma gerçekleştirilmiştir. Sağlık çalışanlarının sosyo-demografik bilgilerinin yanı sıra “Kayırmacılık Ölçeği” ve “Örgütsel Bağlılık Ölçeği” veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Bulgular sağlık çalışanlarının kayırmacılık algılarının ve örgütsel bağlılıklarının orta düzeyde olduğunu göstermiştir. Ayrıca korelasyon analizi sonuçları sağlık çalışanlarının kayırmacılık algıları ile örgütsel bağlılıkları arasında negatif yönlü bir ilişki olduğunu göstermiştir. Çalışma sonucunda yöneticilere/karar vericilere pratik uygulamalarında fayda sağlayabileceği düşünülen öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Çalışanları, Kayırmacılık Algısı, Örgütsel Bağlılık, Duygusal Bağlılık, Devam Bağlılığı, Normatif Bağlılık

THE RELATIONSHIP BETWEEN THE PERCEPTIONS OF FAVORITISM AND ORGANIZATIONAL COMMITMENT OF HEALTH PERSONNEL WORKING IN HOSPITALS

Öz

The aim of this research is to determine the relationship between the perceptions of favoritism and organizational commitment of healthcare personnel working in hospitals. In addition, other objectives are to determine whether hospital ownership diversity and different health professional groups make a difference in the perception of favoritism and organizational commitment. In this study, which was carried out with health personnel working in hospitals in Ankara, groups were determined by using the Stratified Random Sampling method based on hospital ownership and different occupational groups. The survey application was delivered to 478 health workers, who were determined by taking into account the rate of not getting a response of 20%, and the study was carried out with 434 questionnaires that were found suitable for evaluation. In addition to the socio-demographic information of healthcare workers, the "Favoritism Scale" and the "Organizational Commitment Scale" were used as data collection tools. The findings showed that the perceptions of favoritism and organizational commitment of healthcare professionals are moderate. In addition, the results of the correlation analysis showed that there is a negative relationship between the perceptions of favoritism and organizational commitment of healthcare professionals. As a result of the study, suggestions have been developed that are thought to be beneficial for managers/decision makers in their practical applications.

Anahtar Kelimeler

Health Workers, Perceptions of Favoritism, Organizational Commitment, Affective Commitment, Continuance Commitment, Normative Commitment

Kaynakça

• Akuffo, I. N., and Kivipõld, K. (2020). Influence of leaders’ authentic competences on nepotism-favouritism and cronyism. Management Research Review, 43(4), 369-386.
• Allen, N. J., and Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63, 1-18.
• Araslı, H., Bavık, A., and Ekiz, E. H. (2006). The effects of nepotism on human resource management: The case of three, four and five star hotels in Northern Cyprus. International Journal of Sociology and Social Policy, 26(7/8), 295-308.
• Asunakutlu, T., ve Avcı, U. (2010). Aile İşletmelerinde Nepotizm Algısı ve İş Tatmini İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 93-109.
• Ay, F. A., and Oktay, S. (2020). The Effect of Nepotism and Its Applications Leading to Ethical Collapse in Organizational Trust: A Research on Physicians and Nurses at a University Hospital . Turkish Journal of Business Ethics, 159-167.
• Aydoğan, İ. (2012). The Existence of Favoritism in Organizations. African Journal of Business Management, 6(12), 4577-4586.
• Berger, J., Herbertz, C., and Sliwka, D. (2011). Managerial Incentives and Favoritism in Promotion Decisions: Theory and Field Evidence. Bonn: Institute for the Study of Labor (IZA).
• Bergmann, T. J., Lester, S. W., Meuse, K. P., and Grahn, J. L. (2000). Integrating The Three Domains Of Employee Commitment: An Exploratory Study. Journal of Applied Business Research, 16(4), 15-26.
• Büte, M. (2011). Kayırmacılığın Çalışanlar Üzerine Etkileri İle İnsan Kaynakları Uygulamaları İlişkisi: Türk Kamu Bankalarına Yönelik Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 383-404.
• Conlin, M., and Emerson, P. M. (2005). Discrimination in Hiring Versus Retention and Promotion: An Empirical Analysis of Within-Firm Treatment of Players in the NFL. The Journal of Law, Economics, & Organization, 22(1), 115-136.
• Çalık, A., ve Naktiyok, A. (2018). Nepotizmin Örgütsel Sessizliğe Etkisinde Öz Yeterlilik Algısının Rolü: Hastane Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Ege Akademik Bakış, 18(3), 343-351.
• Demaj, E. (2012). Nepotism, Favoritism And Cronyism and Their Impact On Organizational Trust And Commitment; The Service Sector Case In Albania. Tiran: Epoka University Faculty of Economics and Administrative Sciences Business Administration Department
• Devece, C., Palacios-Marqués, D., and Alguacil, M. P. (2016). Organizational commitment and its effects on organizational citizenship behavior in a high-unemployment environment. Journal of Business Research, 69(5), 1857-1861.
• Dey, O., Das, A., Gupta, G., and Banerjee, S. (2017). Favouritism Or Fairness?: A Framed Laboratory Experiment. Munich Personal RePEc Archive. Erişim adresi https://mpra.ub.uni-muenchen.de/id/eprint/80214
• Düz, S. (2012). Konaklama İşletmelerinde Nepotizm İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Anabilim Dalı, Afyonkarahisar.
• Elizur, D., and Koslowsky, M. (2001). Values and organizational commitment. International Journal of Manpower, 22(7), 593-599.
• Erdem, B., Ceylan, U., ve Saylan, U. (2013). Aile İşletmelerinde Nepotizm ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi: Kütahya’da Faaliyet Gösteren Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Uludağ Üniversitesi İİBF Dergisi, 32(2), 171-197.
• Erşan, E. E., Yıldırım, G., Doğan, O., ve Doğan, S. (2013). Sağlık çalışanlarının iş doyumu ve algılanan iş stresi ile aralarındaki ilişkinin incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 14, 115-121.
• Ferris, K. R., and Aranya, N. (1983). A Comparison of Two Organizational Commitment Scales. Personnel Psychology, 36(1), 87-98.
• Gellatly, I. R., Meyer, J. P., and Luchak, A. A. (2006). Combined effects of the three commitment components on focal and discretionary behaviors: A test of Meyer and Herscovitch’s propositions. Journal of Vocational Behavior, 69(2), 331-345.
• Gouldner, H. P. (1960). Dimensions of Organizational Commitment. Administrative Science Quarterly, 4(4), 468-490.
• Hunt, S. D., Chonko, L. B., and Wood, V. R. (1985). Organizational Commitment and Marketing. Journal of Marketing, 49(1), 112-126.
• Indvik, J., and Johnson, P. R. (2012). The Elephant in the Living Room:Favoritism in the Workplace. Allied Academies International Conference içinde (13-18. ss.). New Orleans: Proceedings of Academy of Organizational Culture, Communications and Conflict.
• Karahan, A., ve Yılmaz, H. (2014). Nepotizm ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi ve Bir Uygulama. Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi(27), 123-147.
• Loewe, M., Blume, J., Schönleber, V., Seibert, S., Speer, J., and Voss, C. (2007). The Impact of Favouritism on the Business Climate: a study on wasta in Jordan. Bonn: Deutsches Institut für Entwicklungspolitik (DIE).
• Lok, P., and Crawford, J. (2004). he effect of organisational culture and leadership style on job satisfaction and organisational commitment: A cross-national comparison. Journal of Management Development, 23(4), 321-338.
• Maswabi, O. K., and Qing, Y. (2017). Risk Analysis and Countermeasures of Favouritism, Nepotism and Cronyism in Organizations. 14th International Conference on Innovation & Management içinde (792-797. ss.). Wuhan: Wuhan University of Technology Press.
• Mathauer, I., and Imhoff, I. (2006). Health worker motivation in Africa: the role of non-financial incentives and human resource management tools. Human Resources for Health, 4(24), 1-17.
• Meyer, J. P. (2016). Employee Commitment: An Introduction and Roadmap. J. P. Meyer (Ed.), Handbook of Employee Commitment içinde (3-12). Cheltenham: Curtin Research Publications. https://doi.org/10.4337/9781784711740
• Meyer, J. P., and Allen, N. J. (1991). A Three-Component Conceptualization of Organizational Commitment. Human Resource Management Review, 1(1), 61-89.
• Meyer, J. P., and Maltin, E. R. (2010). Employee commitment and well-being: A critical review, theoreticalframework and research agenda. Journal of Vocational Behavior, 77, 323-337.
• Nal, M., ve Nal, B. (2018). Sağlık Çalışanlarının İş Doyumu Düzeylerinin İncelenmesi: Bir Kamu Hastanesi Örneği. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 8(1), 131-140.
• Ombanda, P. O. (2018). Nepotism and Job Performance in the Private and Public Organizations in Kenya. International Journal of Scientific and Research Publications, 8(5), 474-494.
• Ponzo, M., and Scoppa, V. (2011). A simple model of favouritism in recruitment. Research in Economics, 65(2), 78-88.
• Randall, D. M. (1990). The Consequences of Organizational Commitment: Methodological Investigation. Journal of Organizational Behavior, 11(5), 361-378.
• Safina, D. (2015). Favouritism and Nepotism in an Organization: Causes and Effects. Procedia Economics and Finance, 23, 630-634.
• Sezici, E., ve Yıldız, B. (2017). Algılanan Örgütsel Kronizmin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisinde İstihdam Edilebilirlik Algısının Aracı Rolü. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 56-74.
• Sümbüloğlu, V., ve Sümbüloğlu, K. (2005). Klinik ve Saha Araştırmalarında Örnekleme Yöntemleri ve Örneklem Büyüklüğü. Ankara: Hatipoğlu Yayınevi.
• Wasti, S. A. (2000). Meyer ve Allen'in Üç Boyutlu Örgütsel Bağlılık Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenilirlik Analizi. 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi içinde (401-410. ss.). Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Yavuz, M., Gürhan, N., and Geniş, B. (2020). Nepotism perception and job satisfaction in healthcare workers. Anadolu Psikatri Dergisi, 21(5), 468-476.
• Yücekaya, P. (2017). Nepotizmin, Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi: İş Görenlerin Mülkiyet Sahipliği Yoluyla ve Özel Girişimlere Devir Şeklinde Özelleştirilen İşletmelerde Bir Araştırma. (Yayımlanmamış doktora tezi). Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı. Kastamonu.