Civil Society Experiences of Migrants Under International Protection and Temporary Protection: The Case of Türkiye
Year 2024,
Volume: 11 Issue: 2, 700 - 720, 30.06.2024
Mehmet Ateş
,
Melek Zubaroğlu Yanardağ
Abstract
In the context of irregular migration waves to Türkiye, in addition to the basic needs of migrants, their needs for representation and self-advocacy have also come to the fore. This situation has led to an increase in the number of civil society organizations established by migrants. The main purpose of this research is to examine the experiences of the migrants in civil society and to reveal how they engage in activities and practices, especially in terms of solidarity and self-advocacy. Within the scope of this qualitative study conducted within the framework of the phenomenological approach, interviews were conducted with 32 immigrants involved in migrant civil society organizations using an in-depth interview technique through a semi-structured interview form. In line with the interviews; it was seen that civil society organizations enable migrant individuals to participate effectively in social life and benefit from rights and services. In addition, it can be said that it is at an important point in terms of protecting social health by enabling individuals to interact with their environment and to be in a state of social well-being. On the other hand, it has been revealed that non-governmental organizations act as implementers of the services provided by public institutions and organizations or as a bridge for the services provided to reach individuals. In line with the findings of the research, it is aimed to ground the relationship between migration and NGOs and to contribute to the development of this field in the future.
Ethical Statement
To conduct the research, we obtained permission from the Burdur Mehmet Akif Ersoy University Non-Interventional Clinical Research Ethics Committee with meeting number 2021/11 and decision number GO 2021/366.
References
- Adıgüzel, Y. (2019). Kentin yeni sivil aktörleri: İstanbul’daki Suriyeli dernekler. Şehir ve Düşünce Dergisi, 13, 92-103.
- Akçapar, Ş., & Çalışan, A. (2021). Neoliberal düzende artan kırılganlıklar: Pandemi döneminde mülteci sağlığı. Göç Dergisi, 8(2), 223-241. https://doi.org/10.33182/gd.v8i2.768
- Akpınar, T. (2017). Türkiye’deki Suriyeli mülteci çocukların ve kadınların sosyal politika bağlamında yaşadıkları sorunlar. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 3(3), 16-29.
- Atasü Topçuoğlu. (2014). Hayatı değiştirmek için yola çıkanlar–yola çıkınca değişen hayatlar: Bir müracaatçı grubu olarak göçmen çocuklar. Toplum ve Sosyal Hizmet, 25(1), 89-107.
- Ateş, M. (2021). Pandemi Sürecinin mülteci ve sığınmacılara etkileri. In M. S. Karabıyık, & Y. Karaşin (Eds.), Covid-19 Pandemisinde sağlık ve toplum krizle mücadele ve değişim (pp. 185-209), Efe Akademi Yayınları.
- Ateş, M. (2022). Uluslararası göç deneyimi olan bireylerin sivil toplum deneyimleri. [Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü], Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
- Ayyıldız, A. A., & Karataş, K. (2022). Göçmen ve mültecilerin sosyal uyum süreçlerinin göçmenler tarafından kurulmuş sivil toplum örgütü yöneticilerinin gözünden değerlendirilmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 33(3), 913-936, https://doi.org/10.33417/tsh.1003592.
- Başterzi, A. (2017). Mülteci, sığınmacı ve göçmen kadınların ruh sağlığı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 9(4), 379-387, https://doi.org/10.18863/pgy.280392.
- Buz, S. (2008). Türkiye sığınma sisteminin sosyal boyutu. TBB Dergisi, 21(77), 120-130.
- Coşkun, E. (2017). Türkiye’de kağıtsız göçmen kadınlar ve sosyal hizmetler. Çalışma ve Toplum, 3(54), 1299-1316.
- Coşkun, E., & Yılmaz, Ç. (2018). Sığınmacıların toplumsal uyum sorunları ve sosyal hizmetlere erişimi: Düzce uydu kent örneği. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 75, 269-305, https://doi.org/10.26650/jspc.2018.75.0016.
- Çelik, V., & Pekküçükşen, Ş. (2018). Türkiye’de Sivil toplum kuruluşlarının göç konusundaki çalışmaları üzerine bir değerlendirme. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 53(3), 1273-1283.
- Çetin, H., & Demirel, B. (2023). Üniversite öğrencilerinin göçmenlere yönelik tutumları: Kırıkkale Üniversitesi örneği. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 6(10), 1314-1328, https://doi.org/10.26677/TR1010.2023.1316.
- Çorabatır, M., & Hassa, F. (2013). Sivil toplum örgütlerinin Türkiye'deki Suriyeli mülteciler için yaptıkları çalışmalar ile ilgili rapor. İGAM.
- Demirel, C., Körükmez, L., & Danış, D. (2022). Suriye'den göçün 10. yılında sivil toplum: Aktörler, süreçler ve öngörüler. Göç Araştırmaları Derneği (GAR).
- Demirhan, Y., & Aslan, S. (2015). Türkiye’nin sınır ötesi göç politikaları ve yönetimi. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9), 23-62, https://doi.org/10.20493/bt.78101.
- Deri Tekstil ve Kundura İşçileri Derneği. (2020). Deri, tekstil ve kundura işkolunda çalışan mülteci işçilerin yaşadığı hak ihlalleri raporu, Deri Tekstil ve Kundura İşçileri Derneği.
- Deri Tekstil ve Kundura İşçileri Derneği. (2021). Pandemi'de mülteci çocuk işçiliği raporu, Deri Tekstil ve Kundura İşçileri Derneği.
- Doğanay, Ü., & Çoban Keneş, H. (2016). Yazılı Basında Suriyeli ‘mülteciler’: Ayrımcı söylemlerin rasyonel ve duygusal gerekçelerinin inşası. Mülkiye Dergisi, 40(1), 143-184.
- Ekmekci, P. E. (2017). Syrian Refugees, health and migration legislation in Turkey. Journal of Immigrant and Minority Health, 19(6), 1434-1441, https://doi.org/10.1007/s10903-016-0405-3.
- Erdoğan, M. M. (2021). Suriyeliler barometresi-2020. Eğiten Kitap Yayıncılık.
- Erdoğan, M. M. (2022). Suriyeliler barometresi-2021. Eğiten Kitap Yayıncılık.
- Ereş, F. (2015). Türkiye’de göçmen eğitimi sorunsalı ve göçmen eğitiminde farklılığın yönetimi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 17-30.
- Ergönen, A., Biçen, E., & Ersoy, G. (2020). COVID-19 Salgınında ev içi şiddet. Adli Tıp Bülteni, 25(Özel Sayı), 48-57.
- Ertan, K., & Ertan, B. (2017). Türkiye’nin göç politikası. Contemporary Research in Economics and Social Sciences, 1(2), 7-39.
- Faulkner, S. L., & Trotter, S. P. (2017). Theoretical Saturation. The International Encyclopedia of Communication Research Methods, 1-2, https://doi.org/10.1002/9781118901731.iecrm0250.
- Göç İdaresi Başkanlığı. (2023, December 11). Göç tarihi. https://www.goc.gov.tr/goc-tarihi.
- Gürses, S. (2020). Türkiye'deki Suriyeli göçmenler bağlamında sivil katılım: Elâzığ örneği. [Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü], Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
- İçduygu, A., & Aksel, D. (2012). Irregular migration in Turkey. International Organization for Migration, 1-37.
İçduygu, A., Meydanoğlu, Z., & Sert, D. (2011). Türkiye’de sivil toplum: Bir dönüm noktası CIVICUS Uluslararası
Sivil Toplum Endeksi Projesi (STEP): Türkiye Ülke Raporu, II. TÜSEV Yayınları.
- IMRA. (2023, December 11). Türkiye’de göçmenlere yönelik sosyal yardım uygulamaları. http://www.im-ra.org/sosyal-yardim-bilgi-notu.pdf
- Işıkçı, Y. (2017). Türkiye’de kamu politikası olarak 2000 yılı sonrası uluslararası göç yönetiminin analizi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 25-47, https://doi.org/10.17828/yalovasosbil.333885.
- Jamshed, S. (2014). Qualitative research method-interviewing and observation. Journal of Basic and Clinical Pharmacy, 5(4), 87-88, https://10.4103/0976-0105.141942.
- Kaygusuz, S., & Buz, S. (2023). Türkiye’de Yaşlı sığınmacıların gereksinimleri, karşılaştıkları güçlükler ve sunulan hizmetlere ilişkin bilgileri. Toplum ve Sosyal Hizmet, 34(4), 815-838, https://doi.org/10.33417/tsh.1164581.
- Keysan, A., & Şentürk, B. (2021). Sorunlar ve beklentilerin algılanmasında kadın mülteciler ve sivil toplum kuruluşları. Sosyoekonomi, 29(48), 343-376, https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2021.02.17.
- Koç, F., & Paslı, F. (2022). Geçici koruma altındaki suriyelilere yönelik hizmet sunan sivil toplum kuruluşlarında görev yapan sosyal hizmet uzmanlarının deneyimleri. Toplum ve Sosyal Hizmet, 33(1), 133-158, https://doi.org/10.33417/tsh.950171.
- Kutlu, Z. (2023, December 11). Bekleme odasından oturma odasına: suriyeli mültecilere yönelik çalışmalar yürüten sivil toplum kuruluşlarına dair kısa bir değerlendirme.
https://www.stgm.org.tr/sites/default/files/2020-09/bekleme-odasindan-oturma-odasina-suriyeli-multecilere-yonelik-calismalar-yuruten-sivil-toplum-kuruluslarina-dair-kisa-bir-degerlendirme.pdf
- Küçük, A. (2020). Türkiye'de göç ve sağlık politikaları analizi: "Sıhhat Projesi" örneği. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 20(47), 473-496, https://doi.org/10.21560/spcd.vi.576588.
- Lordoğlu, K., & Aslan, M. (2016). En fazla Suriyeli göçmen alan beş kentin emek piyasalarında değişimi: 2011-2014. Çalışma ve Toplum, 2(49), 789-808.
- Lordoğlu, K., & Aslan, M. (2018). Görünmeyen göçmen çocukların işçiliği: Türkiye’deki Suriye'li Çocuklar. Çalışma ve Toplum, 2(57), 715-732.
- Mackreath, H., & Sağnıç, Ş. G. (2017). Türkiye’de sivil toplum ve Suriyeli mülteciler. Yurttaşlık Derneği, 1-84.
- MUDEM. (2020). COVID-19 Krizi sürecinde Türkiye’deki mültecilerin durum analizi. MUDEM, 1-21.
- Naz, Y. (2015). Türkiye'nin uluslararası göç politikası ve uluslararası göçün Türkiye'deki güncel sorunları. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü], Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi .
- Neuman, W. L. (2010). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nitel ve nicel yaklaşımlar. Yayın Odası.
- Shenton, A. K. (2004). Strategies for ensuring trustworthiness in qualitative research. Education for information, 22(2), 63-75, https://doi.org/10.3233/EFI-2004-22201.
- Sur, E., & Çalışkan, G. (2021). Suriyeli göçmenlerin yabancı dil olarak Türkçe öğreniminde karşılaştıkları sorunlar. Milli Eğitim Dergisi, 50(1), 27-49, https://doi.org/10.37669/milliegitim.958914.
- Şengül, F. N. (2022). Türkiye'de yaşayan göçmenlere yönelik tutumlar: Üniversite öğrencileri örneği. Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 5(2), 120-140, https://doi.org/10.38004/sobad.1145410.
- Türk, G. D. (2016). Türkiye’de Suriyeli mültecilere yönelik sivil toplum kuruluşlarının faaliyetlerine ilişkin bir değerlendirme. Marmara İletişim Dergisi, 25, 145-157.
- WHO. (2023, December 11). Constıtutıon of The World Health Organization. http://apps.who.int/gb/bd/PDF/bd47/EN/constitution-en.pdf?ua=1
- Yanardağ, U. (2017). Türkiye'de sivil toplum örgütlerinde çalışan sosyal çalışmacıların toplumla sosyal çalışmaları deneyimi. [Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü], Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
- YYD. (2023, December 11). Covid-19 Salgınının Hatay-Şanlıurfa özelinde mülteciler üzerindeki etki analizi., https://data.unhcr.org/en/documents/download/76870.
Year 2024,
Volume: 11 Issue: 2, 700 - 720, 30.06.2024
Mehmet Ateş
,
Melek Zubaroğlu Yanardağ
References
- Adıgüzel, Y. (2019). Kentin yeni sivil aktörleri: İstanbul’daki Suriyeli dernekler. Şehir ve Düşünce Dergisi, 13, 92-103.
- Akçapar, Ş., & Çalışan, A. (2021). Neoliberal düzende artan kırılganlıklar: Pandemi döneminde mülteci sağlığı. Göç Dergisi, 8(2), 223-241. https://doi.org/10.33182/gd.v8i2.768
- Akpınar, T. (2017). Türkiye’deki Suriyeli mülteci çocukların ve kadınların sosyal politika bağlamında yaşadıkları sorunlar. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 3(3), 16-29.
- Atasü Topçuoğlu. (2014). Hayatı değiştirmek için yola çıkanlar–yola çıkınca değişen hayatlar: Bir müracaatçı grubu olarak göçmen çocuklar. Toplum ve Sosyal Hizmet, 25(1), 89-107.
- Ateş, M. (2021). Pandemi Sürecinin mülteci ve sığınmacılara etkileri. In M. S. Karabıyık, & Y. Karaşin (Eds.), Covid-19 Pandemisinde sağlık ve toplum krizle mücadele ve değişim (pp. 185-209), Efe Akademi Yayınları.
- Ateş, M. (2022). Uluslararası göç deneyimi olan bireylerin sivil toplum deneyimleri. [Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü], Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
- Ayyıldız, A. A., & Karataş, K. (2022). Göçmen ve mültecilerin sosyal uyum süreçlerinin göçmenler tarafından kurulmuş sivil toplum örgütü yöneticilerinin gözünden değerlendirilmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 33(3), 913-936, https://doi.org/10.33417/tsh.1003592.
- Başterzi, A. (2017). Mülteci, sığınmacı ve göçmen kadınların ruh sağlığı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 9(4), 379-387, https://doi.org/10.18863/pgy.280392.
- Buz, S. (2008). Türkiye sığınma sisteminin sosyal boyutu. TBB Dergisi, 21(77), 120-130.
- Coşkun, E. (2017). Türkiye’de kağıtsız göçmen kadınlar ve sosyal hizmetler. Çalışma ve Toplum, 3(54), 1299-1316.
- Coşkun, E., & Yılmaz, Ç. (2018). Sığınmacıların toplumsal uyum sorunları ve sosyal hizmetlere erişimi: Düzce uydu kent örneği. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 75, 269-305, https://doi.org/10.26650/jspc.2018.75.0016.
- Çelik, V., & Pekküçükşen, Ş. (2018). Türkiye’de Sivil toplum kuruluşlarının göç konusundaki çalışmaları üzerine bir değerlendirme. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 53(3), 1273-1283.
- Çetin, H., & Demirel, B. (2023). Üniversite öğrencilerinin göçmenlere yönelik tutumları: Kırıkkale Üniversitesi örneği. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 6(10), 1314-1328, https://doi.org/10.26677/TR1010.2023.1316.
- Çorabatır, M., & Hassa, F. (2013). Sivil toplum örgütlerinin Türkiye'deki Suriyeli mülteciler için yaptıkları çalışmalar ile ilgili rapor. İGAM.
- Demirel, C., Körükmez, L., & Danış, D. (2022). Suriye'den göçün 10. yılında sivil toplum: Aktörler, süreçler ve öngörüler. Göç Araştırmaları Derneği (GAR).
- Demirhan, Y., & Aslan, S. (2015). Türkiye’nin sınır ötesi göç politikaları ve yönetimi. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9), 23-62, https://doi.org/10.20493/bt.78101.
- Deri Tekstil ve Kundura İşçileri Derneği. (2020). Deri, tekstil ve kundura işkolunda çalışan mülteci işçilerin yaşadığı hak ihlalleri raporu, Deri Tekstil ve Kundura İşçileri Derneği.
- Deri Tekstil ve Kundura İşçileri Derneği. (2021). Pandemi'de mülteci çocuk işçiliği raporu, Deri Tekstil ve Kundura İşçileri Derneği.
- Doğanay, Ü., & Çoban Keneş, H. (2016). Yazılı Basında Suriyeli ‘mülteciler’: Ayrımcı söylemlerin rasyonel ve duygusal gerekçelerinin inşası. Mülkiye Dergisi, 40(1), 143-184.
- Ekmekci, P. E. (2017). Syrian Refugees, health and migration legislation in Turkey. Journal of Immigrant and Minority Health, 19(6), 1434-1441, https://doi.org/10.1007/s10903-016-0405-3.
- Erdoğan, M. M. (2021). Suriyeliler barometresi-2020. Eğiten Kitap Yayıncılık.
- Erdoğan, M. M. (2022). Suriyeliler barometresi-2021. Eğiten Kitap Yayıncılık.
- Ereş, F. (2015). Türkiye’de göçmen eğitimi sorunsalı ve göçmen eğitiminde farklılığın yönetimi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 17-30.
- Ergönen, A., Biçen, E., & Ersoy, G. (2020). COVID-19 Salgınında ev içi şiddet. Adli Tıp Bülteni, 25(Özel Sayı), 48-57.
- Ertan, K., & Ertan, B. (2017). Türkiye’nin göç politikası. Contemporary Research in Economics and Social Sciences, 1(2), 7-39.
- Faulkner, S. L., & Trotter, S. P. (2017). Theoretical Saturation. The International Encyclopedia of Communication Research Methods, 1-2, https://doi.org/10.1002/9781118901731.iecrm0250.
- Göç İdaresi Başkanlığı. (2023, December 11). Göç tarihi. https://www.goc.gov.tr/goc-tarihi.
- Gürses, S. (2020). Türkiye'deki Suriyeli göçmenler bağlamında sivil katılım: Elâzığ örneği. [Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü], Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
- İçduygu, A., & Aksel, D. (2012). Irregular migration in Turkey. International Organization for Migration, 1-37.
İçduygu, A., Meydanoğlu, Z., & Sert, D. (2011). Türkiye’de sivil toplum: Bir dönüm noktası CIVICUS Uluslararası
Sivil Toplum Endeksi Projesi (STEP): Türkiye Ülke Raporu, II. TÜSEV Yayınları.
- IMRA. (2023, December 11). Türkiye’de göçmenlere yönelik sosyal yardım uygulamaları. http://www.im-ra.org/sosyal-yardim-bilgi-notu.pdf
- Işıkçı, Y. (2017). Türkiye’de kamu politikası olarak 2000 yılı sonrası uluslararası göç yönetiminin analizi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 25-47, https://doi.org/10.17828/yalovasosbil.333885.
- Jamshed, S. (2014). Qualitative research method-interviewing and observation. Journal of Basic and Clinical Pharmacy, 5(4), 87-88, https://10.4103/0976-0105.141942.
- Kaygusuz, S., & Buz, S. (2023). Türkiye’de Yaşlı sığınmacıların gereksinimleri, karşılaştıkları güçlükler ve sunulan hizmetlere ilişkin bilgileri. Toplum ve Sosyal Hizmet, 34(4), 815-838, https://doi.org/10.33417/tsh.1164581.
- Keysan, A., & Şentürk, B. (2021). Sorunlar ve beklentilerin algılanmasında kadın mülteciler ve sivil toplum kuruluşları. Sosyoekonomi, 29(48), 343-376, https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2021.02.17.
- Koç, F., & Paslı, F. (2022). Geçici koruma altındaki suriyelilere yönelik hizmet sunan sivil toplum kuruluşlarında görev yapan sosyal hizmet uzmanlarının deneyimleri. Toplum ve Sosyal Hizmet, 33(1), 133-158, https://doi.org/10.33417/tsh.950171.
- Kutlu, Z. (2023, December 11). Bekleme odasından oturma odasına: suriyeli mültecilere yönelik çalışmalar yürüten sivil toplum kuruluşlarına dair kısa bir değerlendirme.
https://www.stgm.org.tr/sites/default/files/2020-09/bekleme-odasindan-oturma-odasina-suriyeli-multecilere-yonelik-calismalar-yuruten-sivil-toplum-kuruluslarina-dair-kisa-bir-degerlendirme.pdf
- Küçük, A. (2020). Türkiye'de göç ve sağlık politikaları analizi: "Sıhhat Projesi" örneği. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 20(47), 473-496, https://doi.org/10.21560/spcd.vi.576588.
- Lordoğlu, K., & Aslan, M. (2016). En fazla Suriyeli göçmen alan beş kentin emek piyasalarında değişimi: 2011-2014. Çalışma ve Toplum, 2(49), 789-808.
- Lordoğlu, K., & Aslan, M. (2018). Görünmeyen göçmen çocukların işçiliği: Türkiye’deki Suriye'li Çocuklar. Çalışma ve Toplum, 2(57), 715-732.
- Mackreath, H., & Sağnıç, Ş. G. (2017). Türkiye’de sivil toplum ve Suriyeli mülteciler. Yurttaşlık Derneği, 1-84.
- MUDEM. (2020). COVID-19 Krizi sürecinde Türkiye’deki mültecilerin durum analizi. MUDEM, 1-21.
- Naz, Y. (2015). Türkiye'nin uluslararası göç politikası ve uluslararası göçün Türkiye'deki güncel sorunları. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü], Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi .
- Neuman, W. L. (2010). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nitel ve nicel yaklaşımlar. Yayın Odası.
- Shenton, A. K. (2004). Strategies for ensuring trustworthiness in qualitative research. Education for information, 22(2), 63-75, https://doi.org/10.3233/EFI-2004-22201.
- Sur, E., & Çalışkan, G. (2021). Suriyeli göçmenlerin yabancı dil olarak Türkçe öğreniminde karşılaştıkları sorunlar. Milli Eğitim Dergisi, 50(1), 27-49, https://doi.org/10.37669/milliegitim.958914.
- Şengül, F. N. (2022). Türkiye'de yaşayan göçmenlere yönelik tutumlar: Üniversite öğrencileri örneği. Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 5(2), 120-140, https://doi.org/10.38004/sobad.1145410.
- Türk, G. D. (2016). Türkiye’de Suriyeli mültecilere yönelik sivil toplum kuruluşlarının faaliyetlerine ilişkin bir değerlendirme. Marmara İletişim Dergisi, 25, 145-157.
- WHO. (2023, December 11). Constıtutıon of The World Health Organization. http://apps.who.int/gb/bd/PDF/bd47/EN/constitution-en.pdf?ua=1
- Yanardağ, U. (2017). Türkiye'de sivil toplum örgütlerinde çalışan sosyal çalışmacıların toplumla sosyal çalışmaları deneyimi. [Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü], Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
- YYD. (2023, December 11). Covid-19 Salgınının Hatay-Şanlıurfa özelinde mülteciler üzerindeki etki analizi., https://data.unhcr.org/en/documents/download/76870.