FİRDEVSÎ-İ RUMÎ, LIFE AND WORKS ABOUT NEW INFORMATION

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 13, 481 - 501, 12.01.2016

Himmet Büke

Öz

Firdevsi-i Rumi is an Ottoman author who lived between the late 15th century and early 16th century. Some works of Firdevsi’s, who, in person, said to have written 72 works, have survived to this day. Though there is some consensus over the works mentioned, there are also works that are controversial about whether they belong to Firdevsi or not. In this study, an examination of the works, which are said to belong to Firdevsi, has been carried out and recent, up-to-date information has been cited. In the study, archive and library numbers of the some works have been updated and recent information about the contents has been given. And also, the recent copies of the some works have beendetermined and introductory information about them has been given. On the other hand, as a result of the scanning and examination studies that have been conducted, it has been established that some works, which used to be shown as belonging to Firdevsi, do not belong to Firdevsi, indeed, and the opinions about the situation have been given and detailed facts about the issue have been presented.

Anahtar Kelimeler

Firdevsî, Old Anatolian Turkish, Süleymanname, New Information, 16th century

FİRDEVSÎ-İ RUMÎ, HAYATI VE ESERLERİ HAKKINDA YENİ BİLGİLER

Öz

Firdevsî-i Rumî 15. yy’ın sonları 16. yy’ın başlarından yaşamış bir Osmanlı müellifidir. Kendi ifadesi ile 72 eser yazmış olan Firdevsî’nin bu eserlerinden bir kısmı bugüne ulaşabilmiştir. Sözkonusu eserlerle ilgili bazı ortak görüşler bulunmakla birlikte Firdevsî’ye ait olup olmadığı tartışmalı olan eserler de mevcuttur. Bu çalışmada Firdevsî’ye ait olduğu belirtilen eserlerin detaylı bir incelemesi yapılmış olup konuyla ilgili son ve güncel bilgiler aktarılmıştır. Çalışmada bazı eserlerin arşiv veya kütüphane numaraları güncellenmiş, içerikleri hakkında yeni bilgiler aktarılmıştır. Bazı eserlerinin ise yeni nüshaları tespit edilmiş olup bunlar hakkında tanıtıcı bilgiler verilmiştir. Diğer  taraftan Firdevsî’ye ait olarak gösterilen bazı eserlerin ise yapılan tarama ve araştırma çalışmaları neticesinde ona ait olmadığı görüşüne varılmış bununla ilgili görüşler belirtilmiş konuyla ilgili ayrıntılı gerekçeler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Firdevsî, Eski Anadolu Türkçesi, Süleymanname, Yeni Bilgiler, 16.yy.

Kaynakça

• Akay, Asuman (1990), Firdevsî Süleyman-nâme (44. Cilt), Metin ve Filler Üzerine Bir İnceleme, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Aksoy, Mustafa (2000), Uzun Firdevsî’nin Süleyman-nâme’sindeki Destan Unsurları, Cilt:I, II (Girişİnceleme), Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Araç, Güllü (2010), Uzun Firdevsî ve Hakayık-Nâme’si (İnceleme-Metin-Sözlük), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Babinger, Franz (1982), Osmanlı Tarih Yazarları Ve Eserleri, (Çev. C. Üçok), Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Beyanî Mustafa Bin Carullah (1997), Tezkiretü’ş –Şuara, (Haz. İbrahim Kutluk), TTK Yayınları, Ankara.
• Biçer, Bekir (2005), Firdevsî-i Rumî ve Tarihçiliği, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Bursalı M. Tahir (1972), Osmanlı Müellifleri, C II, (Haz. Fikri Yavuz, İsmail Özen), Meral Yayınevi, İstanbul.
• Büyükkarcı, Fatma (1993), Firdevsî-i Tavîl ve Davet-nâmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
• Çatıkkaş, M. Ata (1979), Firdevsî-i Rûmî’nin Süleymân-name-i Kebîr’i: 72. Cilt Gramer-Sentaks-LugatMetin, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Gelibolulu Mustafa Âli (1994), Künhü’l-Ahbâr’ ın Tezkire Kısmı, ( Haz. Mustafa İsen), AKM Yayınları, Ankara.
• Gölpınarlı, Abdülbâki (1958), Vilâyet-nâme, “Menâkıb-ı Hünkar Hacı Bektaş-ı Velî”, İnkılap Kitabevi, İstanbul.
• Jafarova,İlhama (2010), Firdevsi-i Rumi’nin Süleymanname-i Kebir’i (63.Cilt) İnceleme-Metin-Dizin, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Katib Çelebi (2007), Keşfü’z-Zünûn, (Çev.R. Balcı), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul..
• Kınalızade Hasan Çelebi (1981), Tezkiretü’ ş–Şuara, ( Haz. İbrahim Kutluk), TTK Yayınları, Ankara.
• Köprülü, Mehmed Fuad (1945), Firdevsî, İslam Ansiklopedisi C. IV., MEB Yayınları, İstanbul..
• Latifî (2000), Tezkiretü’ş-Şuarâ ve Tabsıratü’n Nuzamâ, (Haz. Rıdvan Canım), AKM Yayınları, Ankara.
• Noyan, Bedri (1986), Firdevsî-i Rûmî Hacı Bektaş Velî Velâyet-nâmesi, Doğuş Matbaacılık, Ankara. Olgun, İbrahim, Parmaksızoğlu İsmet (1980), Kutb-nâme, TTK Yayınları, Ankara.
• Şimşek Yaşar (2013), Firdevsi-i Rumi, Süleyman-name-i Kebir (76. Cilt) Giriş, Ses Bilgisi, Tenkitli Metin, Sözlük, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Samsun.
• Tanyıldız, Ahmet (2005), Firdevsi-i Tavil Münazara-i Seyf ü Kalem, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü , Ankara.
• Tuman, Mehmet Nail (1945), Tuhfe-i Nâili, C. II., Milli Eğitim Yayımları, Ankara.