METROPOLITAN AND WHOLE-CITY IN TURKEY WITHIN THE SCOPE OF LAW NO 6360: ON MANAGERIAL STRUCTURE, FINANCIAL/ECONOMIC DIMENSION AND FUTURE VISION

Yıl 2018, Cilt: 10 Sayı: 25, 591 - 603, 30.09.2018

Gökhan Kalağan

https://doi.org/10.20875/makusobed.453775

Cited By: 2

Öz

For the first time in histroy, the concept of metropolis was used in ancient Greece with the combination of the words of metropol (main) and police (city), in modern time in Europe it was used for the cities such as London, Paris and Rome which are rapidly growing due to immigration and industrialization. The new Republic of Turkey have formed the basis of the polity as centralism with the influence of France. In the early years of the Republic, since the urban population was low and a large proportion of the population lived in the rural area, Village Law No. 442 issued in 1924 was considered sufficient. From 1960's, with the development of life and employment opportunities in the cities, the immigration to the city accelerated and the population of the cities increased. In this period, it has been thought that the city municipalities should be governed by a new management mentality and legal infrastructure, successively in 1930 the Municipal Law No. 1580,  in 2004 Law No. 5216 the Metropolitan Municipality, in 2005 Law No. 5302 provincial special administration and Law No.5393 Municipality Law and finally in 2012 Law no. 6360 issued under the law on amendment of resolutions in certain statutory provisions has been enacted. Law No. 6360 has redesigned the municipalities about the issues such as; the mission, authority and responsibility sharing between the metropolitan and district municipalities, urban and rural area management, zoning and planning, personnel system, commercial enterprises and subsidiaries of the municipalities. With the Law No. 6360, 30 cities have become metropolitan. Before the 2019 local elections, the conditions of being a metropolitan have been rearranged and it is planned that of 51 provinces will be whole-city with the administrative model called "whole- city". Within the scope of the work, a discussion is held on the future of the "whole-city governance" model that have been impelemented since 2012 and has been criticized sometimes especially the practitioner mayors, and considered necessary to be reorganized besides positive opinions. In study; by conducting the related literature search, besides legal regulations, current opinions and proposals of legislators and practitioners have been mentioned.

Anahtar Kelimeler

Metropolitan, Metropolitan Governance, Whole-City Model

TÜRKİYE’DE 6360 SAYILI BÜYÜKŞEHİR YASASI KAPSAMINDA BÜYÜKŞEHİRLER/ BÜTÜNŞEHİRLER: YÖNETSEL YAPI, MALİ/İKTİSADİ BOYUT ve GELECEK VİZYONU ÜZERİNE BİR TARTIŞMA

Öz

Büyükşehir kavramı, tarihte ilk kez Eski Yunan’da, metropolis (ana) ve polis (kent) kelimelerinin birleşiminden oluşan metropol (anaşehir) olarak, modern çağda ise Avrupa’da göç ve endüstrileşme ile nüfusu hızla büyüyen Londra, Paris, Roma gibi kentler için kullanılmıştır. Yeni Türkiye Cumhuriyeti yönetim şeklini Fransa’dan etkilenerek merkeziyetçilik esasında şekillendirmiştir. Cumhuriyetin ilk yıllarında kentli nüfus düşük ve nüfusun büyük oranı kırsal alanda yaşadığı için, 1924 yılında çıkarılmış olan 442 sayılı Köy kanunu yeterli görülmüştür. 1960’lı yıllardan itibaren kentlerdeki yaşam ve iş imkanlarının gelişmesiyle kırdan kente göç hızlanarak kentlerin nüfusu artmıştır. Bu dönemde, artık kent belediyelerinin, yeni bir yönetim anlayışı ve yasal altyapıyla yönetilmesi gerektiği düşünülmüş, sırasıyla 1930 yılında 1580 sayılı Belediye Kanunu, 2004 yılında 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu, 2005 yılında 5302 sayılı İl Özel İdaresi ve 5393 sayılı Belediye Kanunu, ve son olarak, 2012 yılında Bazı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun çerçevesinde çıkarılan 6360 Sayılı Kanun çıkarılmıştır. 6360 sayılı kanun belediyeleri; büyükşehir ve ilçe belediyeleri arasındaki görev, yetki ve sorumluluk paylaşımı, kentsel ve kırsal alan yönetimi, imar ve planlama, personel sistemi, belediyelerin ticari şirket ve iştirakleri konusunda yeniden dizayn etmiştir. 6360 sayılı kanun ile birlikte 30 şehrimiz büyükşehir olmuştur. 2019 yerel seçimleri öncesi büyükşehir olma şartları yeniden düzenlenerek, “bütünşehir” olarak nitelendirilen yönetim modeliyle,  51 ilin daha bütünşehir olması planlanmaktadır. Çalışmanın kapsamında, 2012 yılından beri uygulanan ve olumlu görüşlerin yanısıra, özellikle uygulayıcı olan belediye başkanları tarafından zaman zaman eleştirilen ve yeniden düzenlenmesi gerektiği düşünülen “bütünşehir yönetim” modelinin geleceği konusunda bir tartışmaya yer verilmiştir. Çalışmada; İlgili literatür taraması yapılarak, yasal düzenlemelerin yanısıra, yasa koyucu ve uygulamacıların güncel görüş ve önerilerine değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Büyükşehir, Büyükşehir Yönetimi, Bütünşehir Modeli

Kaynakça

• ATEŞ,H ve BIYIKOĞLU,M. (Edt), LAMBA, M, (2017), Belediye Yönetimi ve Kamusal İlişkiler, 6360 Sayılı Kanun Sonrası Büyükşehir ve İlçe Belediyesi İlişkileri: Sorunlar ve Çözüm Önerileri, İstanbul:Der Yayınları,
• ATEŞ,H ve BIYIKOĞLU,M. (Edt),ARIKBOĞA, Ü, (2017), 6360 Sayılı Yasa Sonrası Belediyelerin Mali Sorunları ve Çözüm Önerileri, Belediye Yönetimi ve Kamusal İlişkiler, İstanbul: Der Yayınları
• ÇELİKYAY, H. (2014), Değişen Kent Yönetimi ve 6360 Sayılı Büyükşehir Yasası, İstanbul: Seta Yayınları
• ÇÖPOĞLU, M, (2017),6360 sayılı kanun ekseninde, Yerel Yönetim Reformları, İstanbul:Der Yayınları:473
• EKE, A.E. (1982), Anakent Yönetimi ve Yönetimlerarası İlişkiler, Ankara: AÜ SBF Yayınları.
• GÜLER, M., TURAN,M.(Edt.) AKGÜN,H.(2017), Belediyelerin Geleceği ve Yeni Yaklaşımlar, , İstanbul: Marmara Belediyeler Birliği Kültür Yayınları
• GÜLER, M., TURAN,M.(Edt.) ERBAY,Y.(2017),Türkiye’de yerel yönetimlerin geleceğini şekillendiren 6360 sayılı “ Yeni Büyükşehir Yasası, Belediyelerin Geleceği ve Yeni Yaklaşımlar, İstanbul: Marmara Belediyeler Birliği Kültür Yayınları
• KELEŞ, R. (2012). Yerinden yönetim ve Siyaset, İstanbul: Cem Yayınevi,
• ADIGÜZEL,Ş., (2012), 6360 Sayılı Yasa’nın Türkiye’nin Yerel Yönetim Dizgesi Üzerine Etkileri: Eleştirel Bir Değerlendirme, Toplum ve Demokrasi, Yıl:6, ayı: 13-14, Ocak-Aralık, s.153-176
• APAN, A, (2016) Bütünşehir Modeli ve Taşra Yönetimine Etkileri, Çağdaş Yerel Yönetimler, C.25, Sayı:1, Ocak 2016,s.1-24
• GENÇ, F,N ve KORKIN,VE, (2017), 6360 Sayılı Kanun’la Tüzel Kişiliği Kaldırılan Belde Belediyelerinde Halkın Uygulamaya İlişkin Algısı: Atça (Sultanhisar – Aydın) Örneği, KMU Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 19(32)
• GÖZLER,K., (2013), 6360 Sayılı Kanun Hakkında Eleştiriler, Yirmi Dokuz İlde İl Özel İdareleri ve Köylerin Kaldırılması ve İlçe Belediyelerinin Büyükşehir İlçe Belediyesi Haline Dönüştürülmesi Anayasamıza Uygun mudur ?, Legal Hukuk Dergisi, Cilt:11,Sayı:122, Şubat.
• GÜL,H ve BATMAN,S, (2014),Değişen Kentleşme Dinamikleri Karşısında 6360 Sayılı Yasanın İdari, Siyasi, Mali ve İktisadi Değerlendirilmesi, Kayfor 12, Kamu Yönetiminde Değişim Bildiriler Kitabı, 12-14 Eylül 2014, Aydın
• GÜNGÖR, H., (2012), Yeni Büyükşehir Yönetimi ve Geçiş Nedenleri, İller ve Belediyeler, Ekim – Kasım, Sayı. 774- 775.
• İZCİ,F.,TURAN.M, (2013), Türkiye’de Büyükşehir Belediyesi Sistemi ve 6360 Saylı Yasa İle Büyükşehir Belediyesi Sisteminde Meydana Gelen Değişimler: Van Örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, ,C.18, S.1,s.117-152
• ÖZGÜR, H., Denizli Kenti ve İlinde Yönetsel Ölçek Arayışları (1976-2014): Dört Bütünşehir (Belediyesi) Söylemi/Tasavvuru (2001-2014) ve Büyükşehir Belediyesi Statüsü (2012-2014),Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C:1,Özel Sayı.
• ÖNEZ,ÇETİN, Z, (2015), Türkiye’de İl Özel İdaresi Sisteminin Dönüşümü ve 6360 Sayılı Kanunun Dönüşüme Etkileri, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2015, C.20, S.2,s.247-266
• PANK,Ç. (2016), 6360 Sayılı Yasa ile Birlikte Bürokraside Meydana Gelen Değişim, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C:9, Sayı:47, Aralık-2016
• www2.tbmm.gov.tr/d24/1/1-0690.pdf (28.07.2018)