ÖĞRETMENLERİN STRES DÜZEYLERİ ÜZERİNE KARMA BİR ARAŞTIRMA: SOSYAL HİZMET MESLEĞİ PERSPEKTİFİNDEN BİR TARTIŞMA

Yıl 2020, Sayı: 31, 120 - 136, 29.05.2020

Umut Yanardağ , Tahir Dikmen

https://doi.org/10.20875/makusobed.687486

Öz

Bu araştırmanın ana amacı öğretmenlerde öğrenci kaynaklı sosyal stresin ve stres kaynaklarının belirlenmesi ve sonuçların sosyal hizmet mesleği perspektifinde tartışılmasıdır. Çalışma, ardışık desenle gerçekleştirilen bir karma yöntem araştırmasıdır. Araştırmanın nicel kısmı için araştırma evrenini Burdur ili Bucak ilçesindeki tüm öğretmenler oluşturmaktadır. Bu araştırma kapsamında da 275 kişiye ulaşılarak örneklem sayısı hedefi yakalanmıştır. Veri toplama araçları; Öğretmenler İçin Öğrenci Kaynaklı Sosyal Stres Ölçeği ile Mayerson’un Stres Kaynağı Ölçeği olarak belirlenmiştir. Veriler yalnızca gönüllü öğretmenlerin araştırmaya katılımı ile ve birebir görüşme yöntemiyle toplanmıştır. Veriler, SPSS 20 ve Atlas.ti programı kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın nitel kısmı nicel bulguları açıklamaya yönelik hazırlanmış yarı yapılandırılmış görüşme formuyla 8 öğretmenle gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya Burdur ili Bucak ilçesinden 275 öğretmen dahil olmuştur. Öğretmenlerde öğrenci kaynaklı stres ile stres kaynakları ölçeğinin tüm boyutları arasında pozitif yönde ve düşük düzeyde ilişki olduğu görülmüştür. Stres kaynakları, öğrenci kaynaklı sosyal stres üzerindeki toplam varyansın %19,6’sını açıklamaktadır. Araştırmanın bir başka sonucuna göre ise, işle ilgili veya kendini yorumlama biçimiyle ilgili stresi artan öğretmenlerin öğrenci kaynaklı sosyal stresleri de anlamlı düzeyde artmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, Stres, Stres Kaynakları

A MIXED RESEARCH ON STRESS LEVEL OF THE TEACHERS: A DISCUSSION FROM THE PERSPECTIVE OF SOCIAL WORK PROFESSION

Öz

The purpose of this study is to determine the student-related social stress of the teachers and the stress sources and to discuss the results from the perspective of social work profession. The study is a mixed method research with descriptive sequential pattern. Teachers in the Burdur province Bucak county constitute the target population of the study. The target sample size was reached for this study by reaching a number of 275. The data collection tools were determined as Teacher Social Stress Scale- Student Related (TSS-Sr) and Mayerson’s Stress Factor Scale. The data was only collected with the participation of the volunteer teachers to the study and the interviewing method. The research data was analyzed by using SPSS 20 and Atlas.ti programmes. The qualitative part of the research was carried out on 8 teachers through a semi-structured interview form prepared to explain quantitative findings. 275 Teachers from the Burdur province Bucak county participated in this study. A positive and low level relation was found in all dimensions of the student related stress and stress factor scales. Stress factors (social stress sources, job related stress sources, self-recognition related stress sources, physical environment related stress sources) present about 19.6% of the total variance of student related social stress. As an another result of the study, increasing job related stress and self-recognition related stress of the teachers significantly increase their student related social stress. In this context, social work practices should be carried out in the workplace to solve the problems faced by teachers.

Anahtar Kelimeler

Teacher, Stress, Stress Factor

Kaynakça

• Akgemci, T. (2001). Örgütlerde stres ve yönetimi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1-2). Aydın, İ. (2016). İş yaşamında stres.Ankara: Pegem Yayınları
• Aydın, Ş. (2004). “Örgütsel Stres Yönetimi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.VI, S.3, İzmir.
• Aytaç, S. (2017). Stres Kaynakları ve Stresin Psikolojik Semptomlarının Öfke Kontrolü ile İlişkisi: Polis Memurları Üzerine Bir Araştırma. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (69), 1-27.
• Balaban, J. (2000). Temel Eğitimde Öğretmenlerin Stres Kaynaklari Ve Başa Çikma Teknikleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(7), 188-195.
• Baltaş, A. ve Baltaş, Z. (2002) Stres ve başa çıkma yolları. 21. Basım İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Baqutayan, S. M. S. (2015). Stress and coping mechanisms: A historical overview. Mediterranean Journal of Social Sciences, 6(2 S1), 479-479.
• Can, H., Aşan, Ö., & Aydın, E. M. (2006). Örgütsel davranış. Arıkan Basım Yayın Dağılım
• Creswell, J. W. (2003). Karma Yöntem Araştırmalarına Giriş. Ankara: PegemAkademi Yayıncılık
• Dinçsever A. (1988). Tedavi Hizmetlerinde Çalışan Hemşirelerin İşlevlerini Yerine Getirirken Karşılaştıkları Sorunlar ve Yaşadıkları Stresin Araştırılması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Güçlü, N. (2001). Stres yönetimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1).
• Gümüştekin, G. E., & Öztemiz, A. B. (2004). Örgütsel stres yönetimi ve uçucu personel üzerinde bir uygulama. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (23)
• Han, J. and Yin, H. (2016). Teacher motivation: definition, research development and implications for teachers, Cogent Education, 3(1), 1-18. Kavi, E. (2017). Örgütsel stres ve stres yönetimi. Ersin Kavi (ed), Bursa: Dora Yay.
• Kyriacou, C.(2016). Öğretmenlerde Stresi Giderme.Pegem Yayınları
• Malone, P., & Reid, M. (1983). Industrial Social Work: Part II: A Model for Practice. Asia Pacific Journal of Human Resources, 21(1), 36-43.
• Riggio, R. E. (2014). Endüstri ve örgüt psikolojisine giriş. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Rose, R. (2001). Primary school teacher perceptions of the conditions required to include pupils with special educational needs, Educational Review, 53(2), 147-156. Sabuncoğlu, Z., Tüz, M. (2001). Örgütsel Psikoloji. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• Sağlam, Z. (2005). Acil Servis Hemşirelerinin Stres Kaynakları ve Başa Çıkma Yöntemlerinin Belirlenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Taddei, S., Contena, B., Pepe, A., Venturini, E. (2017). The development and psychometric properties of the teacher social stress scale-student related (TSS-Sr), Scandinavian Journal of Educational Research, DOI: 10.1080/00313831.2017.1336481