ANALYSIS OF THE EFFECT OF HEAVY INDUSTRY WORKERS’ DEMOGRAPHIC CHARACTERISTICS ON THEIR LIFE QUALITY

Yıl 2022, Sayı: 35, 1 - 13, 29.05.2022

Fatma Betül Bağlan , Hüseyin Başlıgil , Canan Hazal Akarsu , Umut Hulusi İnan

https://doi.org/10.20875/makusobed.1080416

Cited By: 1

Öz

Some professions may be differentiated from other occupational groups due to difficulties. The life quality of heavy industry workers is an important issue due to the difficulties it has. In this study, the effect of demographic characteristics of 38 heavy industry workers working in iron-steel and machinery industry on their life quality has been analyzed. The research hypotheses have been tested with the Partial Least Squares Structural Equation Model (PLS-SEM) and the Smart PLS 3 package program. Multi-criteria decision making techniques have been used to rank the accepted hypotheses according to their degree of impact. AHP integrated TOPSIS method has been used as a fuzzy decision-making approach and it has been seen that the ranking of the hypotheses according to their degree of impact supports the results of the KEKK-YEM analysis. As a result of the analysis, 7 hypotheses have been accepted. It has been observed that the H20 hypothesis, that is, the effect of education level on environmental conditions, has the highest effect. To the best of our knowledge, KEKK-YEM and fuzzy AHP integrated TOPSIS method have been used for the first time in the literature for the problem of determining the effect of demographic characteristics of heavy industry workers on their life quality.

Anahtar Kelimeler

Life Quality, Heavy Industry, Partial Least Squares Structural Equation Model (PLS-SEM), Fuzzy Logic, AHP, TOPSIS

AĞIR SANAYİ ÇALIŞANLARININ DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİNİN YAŞAM KALİTELERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN ANALİZİ

Öz

Bazı meslekler, barındırdığı zorluklar sebebiyle diğer meslek gruplarından ayrışabilmektedir. Ağır sanayi çalışanlarının yaşam kaliteleri, barındırdığı zorluklar sebebi ile önemli bir konudur. Bu çalışmada demir-çelik ve makine sanayinde çalışan 38 ağır sanayi çalışanı ile yapılan anketler değerlendirilerek demografik özelliklerinin yaşam kaliteleri üzerindeki etkisi analiz edilmiştir. Kurulan hipotezler, Kısmi En Küçük Kareler Yapısal Eşitlik Modeli (KEKK-YEM) ve Smart PLS 3 paket programı ile test edilmiştir. Analiz sonucunda kabul edilen hipotezleri etki derecelerine göre sıralamak için çok kriterli karar verme tekniklerinden yararlanılmıştır. Çalışmada bulanık karar verme yaklaşımı olarak AHP bütünleşik TOPSIS yöntemi kullanılmış ve hipotezlerin etki derecelerine göre sıralamasının KEKK-YEM analizinin sonuçlarını desteklediği görülmüştür. Analiz sonucunda 7 hipotez kabul edilmiştir. Her iki yöntemde de H20 hipotezinin yani eğitim düzeyinin çevresel koşullar üzerindeki etkisinin en yüksek etkiye sahip olduğu görülmüştür. Çalışmamızda ele aldığımız KEKK-YEM analizi ve bulanık AHP bütünleşik TOPSIS yöntemi, ağır sanayi çalışanlarının demografik özelliklerinin yaşam kaliteleri üzerindeki etkisini belirleme probleminde literatürde ilk defa kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yaşam Kalitesi, Ağır Sanayi, Kısmi En Küçük Kareler Yapısal Eşitlik Modeli (KEKK-YEM), Bulanık Mantık, AHP, TOPSIS

Kaynakça

• Altıparmak, S. (2006). Gebelerde sosyo-demografik özellikler, öz bakım gücü ve yaşam kalitesi ilişkisi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, (5), 416-423.
• Bagozzi, R.P. ve Yi, Y. (1988). On the evaluation of structural equation models. Journal of the Academy of Marketing Science, 16(1), 74-94.
• Barahmand, U., Tavakolian, E. ve Alaei, S. (2014). Association of metacognitive beliefs, obsessive beliefs and symptom severity with quality of life in obsessive–compulsive patients. Archives of Psychiatric Nursing, (28), 345-351.
• Bayless, M. ve Bayless, S. (1982). Current quality of life ındicators: some theoretic and methodological concerns. American Journal of Economics and Sociology, 41(4), 421-437.
• Beslem, N. (2018). Emografik değişkenlerin iş tatminine etkileri: Hatay Dörtyol’da bir demir-çelik fabrikasına yönelik uygulama. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çağ Üniversitesi.
• Bowling, A. (1993). Measuring health, a review of quality of life measurement. Open University Press, 1-23.
• Buckley, J.J. (1985). Fuzzy hierarchical analysis. Fuzzy Sets And Systems, 17(1), 233-247.
• Chen, C-T. (2000). Extensions of the TOPSIS for group decision making under fuzzy environment. Fuzzy Sets And Systems, 114, 1-9.
• Chin, W. W. (2010). How to write up and report PLS analyses. V. Esposito Vinzi, WW Chin, J. Henseler, & H. Wang (Eds.) içinde, Handbook of Partial Least Squares Concepts, Methods and Applications (ss. 655-690).
• Çark, Ö. ve Marşap, A. (2019). Kurumsal kaynak planlama kullanıcıları açısından sistemin faydalarını etkileyen faktörler. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(2), 992-1013.
• Çetiner, H. ve Yayla, Ö. (2021). Aktivite bağlılığının yaşam tatmini ve yaşam kalitesi üzerine etkisi: bisiklet kullanıcılarına yönelik bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 42, 209-222.
• Dedeoğlu, T., Özdevecioğlu M. ve Oflazer S. (2016). Örgütlerde işe gömülmüşlüğün (job embededness) çalışanların iş ve yaşam kalitesi üzerindeki etkisi: iyimserliğin rolü. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (47), 135-146.
• Demirbağ, B.C., Bayrak, B., Özkan, Ç.G. ve Çaylak, E. (2017). Evaluation of the life quality of workers in a cement factory. Social and Behavioral Sciences, 237, 1462-1467.
• Eser, E., Fidnner, H., Fidaner, C., Eser, S.Y., Elbi, H. ve Göker, E. (1999). Psychometric properties of the WHOQOL-100 and WHOQOL-BREF. 3P Dergisi, (7), 5–13.
• Fornell, C. ve Larcker, D.F. (1981). Structural equation models with unobservable variables and measurement error: algebra and statistics. Journal of Marketing Research, 18(3), 328-388.
• Hair, J.F., Hult, G.T.M., Ringle, C. ve Sarstedt, M. (2016). A primer on partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM). Sage Publications.
• Hair, J.F., Ringle, C.M. ve Sarstedt, M. (2011). PLS-SEM: indeed a silver bullet. The Journal of Marketing Theory and Practice, 19(2), 139-152.
• Henseler, J., Ringle, C.M. ve Sinkovics, R.R. (2009). The use of partial least squares path modeling in international marketing. İçinde, New Challenges to International Marketing (ss. 277-319). Emerald Group Publishing Limited.
• Kalaycı, İ., Kaya, M., Çokgüngör H. Ö. (2019). Atatürk döneminde ağır sanayi sorunsalı. Adam Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 307-328.
• Karababa, A.G. (2021). Kadın çalışanların algıladıkları sosyal desteğin, iş ile yaşam doyumları üzerinde iş-aile yaşam ve aile-iş yaşam çatışmasının düzenleyici rolü. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
• Karagün, E. (2016). Beden eğitimi öğretmenleri ile diğer branş öğretmenlerin yaşam kaliteleri üzerine bir araştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(1), 53-64.
• Kaya, T. ve Kahraman, C. (2011). Multicriteria decision making in energy planning using a modified fuzzy TOPSIS methodology. Expert Systems With Applications, 38(6), 6577-6585. Küçükkaya, B. ve Kahyaoğlu, Süt H. (2021). The relationship between stress and quality life of women working in the washing tape of magnesite mine and home women. Bezmialem Science, 9(2), 140-147.
• Mallı, O. (2017). Ağır Sanayi Nedir? Mühendis Beyinler. Erişim Tarihi: 27 Aralık 2020, https://www.muhendisbeyinler.net/agir-sanayi-nedir
• Nejad, N.S., Vakilimofrad, H., Fazli, F., Saberi, M.K., Doulani, A. ve Mazloum, J. (2021). Developing a model to identify the factors contributing to user loyalty of university libraries. The Journal of Academic Librarianship, 47.
• Nunnally, J.C. ve Bernstein, I.H. (1994). Psychometric theory. NewYork: Mc Graw-Hill.
• Özdemir, R. ve Demir, Ç. (2019). Demir çelik fabrikasında işçilerin yaşam kalitesi ve ilişkili faktörler: kesitsel araştırma. Turk Journal Public Health, 17(3), 263-278.
• Rice, R.W., MCFarlin, D.B., Hunt, R.G. ve Near J.P. (1985). Organizational work and the perceived quality life: toward a conceptual model. The Academy of Management Review, 10(2), 296-310.
• Schneeweiss, H. (1991). Models with latent variables: LISREL versus PLS. Statistica Neerlandica, 45(2), 145– 157.
• Seo, E.J., Ahn, J.A., Hayman, L.L. ve Kim C.J. (2018). The association between perceived stress and quality of life in university students: the parallel mediating role of depressive symptoms and health-promoting behaviors. Asian Nursing Research, 12, 190-196.
• Singkheeprapha, P., Jumani, Z.A. ve Sukhabot, S. (2021). Is Islamic brand attitudes influence Thai Muslims’ buying behavioural intentions: a quantitative analysis using Smart-PLS. Journal of Islamic Marketing.
• Şahin, G. (2017). Ağır sanayi kuruluşunda çalışan erkeklerde iş stresi, yeme tutumu, anksiyete ve depresyon düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Işık Üniversitesi.
• Temme, D., Kreis, H. ve Hildebrandt, L. (2006). PLS path modeling - a software review. SFB 649 Economic Risk, 84, 1-20.
• Terzi, Y. (2019). Anket, Güvenilirlik-Geçerlilik Analizi Ders Notları. Erişim Tarihi: 25 Aralık 2020, https://personel.omu.edu.tr/docs/ders_dokumanlari/1030_32625_1500.pdf
• WHOQOL Group. (1998). Development of the world health organization WHOQOL-BREF quality of life assessment. Psychological Medicine, 28(03), 551-558.
• Wong, K.K.K. (2013). Partial least squares structural equation modeling (PLS-SEM) techniques using smart PLS. Marketing Bulletin, 24(1), 1-32.
• Xu, X., Xue, K., Wang, L., Gursoy, D. ve Song Z. (2021). Effects of customer-to-customer social interactions in virtual travel communities on brand attachment: the mediating role of social well-being. Tourism Management Perspectives, 38.
• Yıldırım, A. ve Hacıhasanoğlu, R. (2011). Sağlık çalışanlarında yaşam kalitesi ve etkileyen değişkenler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 2(2), 61-68.
• Yılmaz, V. ve Kinaş, Y. (2020). Kısmi en küçük kareler yapısal eşitlik modellemesiyle bir elektrik dağıtım şirketinin hizmet kalitesinin araştırılması. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 15(2), 437-456.