Sağlık Çalışanlarının Yıldırıcı Davranışa Maruz Kalma ve Mesleki Adanmışlık Düzeylerinin Araştırılması: Bir Hastane Örneği

Yıl 2020, , 308 - 340, 30.09.2020

Ayşe Çetin , Belma Keklik

https://doi.org/10.31200/makuubd.754635

Cited By: 1

Öz

Sağlık kurumunun başarısı, tüm sağlık çalışanlarının gösterdiği çabayla büyük oranda alakalıdır. Sağlık hizmeti sunumunda hekim ve hemşire dışı diğer sağlık çalışanlarından, tanımlanmış görevlerini yerine getirmelerine ek olarak adanmışlıklarıyla kuruma katkı sağlamaları beklenmektedir. Bu nedenle son yıllarda sağlık çalışanlarının mesleki adanmışlık düzeylerini inceleyen çalışmalara olan ihtiyacın arttığı görülmektedir. Araştırmanın amacı, sağlık çalışanlarının yıldırıcı davranışa maruz kalma ve mesleki adanmışlık düzeylerini tespit ederek aralarındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Araştırmada Isparta İlinde bulunan bir kamu hastanesinde görev yapan hekim ve hemşire dışı toplam 104 sağlık çalışanı ile anket gerçekleştirilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde frekans analizleri, faktör analizi, regresyon analizi ve korelasyon analizi kullanılmıştır. Sonuçlar incelendiğinde yıldırıcı davranış faktörleri ile mesleki adanmışlık faktörleri arasında yapılan karşılaştırmada sadece “iş ve yaşam kalitesine yönelik saldırı” ile “gayret gösterme” arasında pozitif bir ilişki olduğu görülmüştür. “Mesleki itibara yönelik saldırı ve kendini göstermenin engellenmesi” yıldırıcı davranışının “mesleği sevme” üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ve negatif yönlü bir etkisinin olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yıldırıcı Davranış, Mesleki Adanmışlık, Sağlık Çalışanı

A Research on Psychological Violence Behaviors and Levels of Job Commitment of Healthcare Employees: A Case Study of a Hospital

Öz

The success of a health institution is mostly related to efforts of its health care workers. In order to achieve health service delivery goals of the institution, other health care workers are expected to both fulfill their determined tasks and job commitments contribute to their organizations. Considering this critical aspects, it has been lately determined a necessity of scholarly work on scrutinizing health care workers’ job commitments. This study aims to examine the relationship between psychological violence (mobbing) behaviors and levels of job commitment of healthcare employees. Using quantitative methodology, except for doctors and nurses, a survey conducted with 104 health care workers who had been serving in a University Hospital. In the evaluation of the datum, it is drawn upon, frequency analysis, factor analysis, regression and correlation analysis are used. As a result of analyzes performed to determine the relationship between psychological violence and job commitment, there is a positive relationship between “quality of work and life” and “effort”. Also it is found that there is a significant negative relationship between “violance to job reputation and obstruction to selfesteem” and “love to job”.

Anahtar Kelimeler

Psychological Violence, Mobbing Behavior, Job Commitment, Health Care Worker

Kaynakça

• Aksoy, F. (2008). Psikolojik şiddet’in (mobbing) sağlık çalışanlarına etkisi (Doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Altıntaş, N. (2006). Sağlık kurumlarında çalışan hemşirelere yönelik şiddetin belirlenmesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Annagür, B. (2010). Sağlık çalışanlarına yönelik şiddet: risk faktörleri, etkileri, değerlendirilmesi ve önlenmesi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 2(2), 161-173.
• Arısoy, A. (2011). Mobbingi ortaya çıkaran faktörler: Isparta Antalya-Burdur’da sağlık sektöründe hemşireler üzerine çalışma (Yüksek isans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi. Isparta.
• Ayrancı, Ü., Yenilmez, Ç. & Günay, Y. (2002). Çeşitli sağlık kurumlarında ve sağlık meslek gruplarında şiddete uğrama sıklığı. Anadolu Psikiyatri Dergisi, Sayı: 3, 147-154.
• Ayrancı, Ü. (2005). Violence toward health care workers in emergency departments in west turkey. The Journal of Emergency Medicine, 28(3), 361-365.
• Ayrancı, Ü., Yenilmez, Ç., Balcı, Y. & Kaptanoğlu, C. (2006). Identification of violence in Turkish health care settings. The Journal of Interpers Violence, 21(2), 276-296.
• Belikırık, D. (2009). Asistan doktorlarda yıldırma algısı ve bir alan araştırması (Yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi. Sakarya.
• Björkqvist, K. (2001). Social defeat as a stressor in humans. Physiology& Behavior, 73, 435-442.
• Cohen, J. D. (2006). The aging nursing workforce: how to retain experienced nurses. Journal of Healthcare Management, Jul/Aug, 51(4), 233-245.
• Çelik, S. (2008). İlköğretim okullarındaki eğitim yöneticilerinin yönetim modelleri ile öğretmenlerin mesleki adanmışlığının ilişkisi (Yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi. İstanbul.
• Çobanoğlu, Ş. (2005). Mobbing, iş yerinde duygusal saldırı ve mücadele yöntemleri, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Çöl, S. Ö. (2008). İşyerinde psikolojik şiddet: hastane çalışanları üzerine bir araştırma, Çalışma ve Toplum Dergisi, 4, 107-134.
• Dahlberg, L. L., Krug, E. G., Mercy, J. A. & Zwi, A. B. (2002). The world report on violence and health. The Lancet, 360(9339), 3-19. DOI: https://doi.org/10.1016/S0140-6736(02)11133-0
• Davenport, N., Schwartz, R. D., Elliott, G. P. & Vidali, S. (2003). Mobbing: işyerinde duygusal taciz (Osman Cem Önertoy, Çev.), İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Demirhan, G. (2010). Eğitim yöneticilerinin yönetsel tarzları ile öğretmenlerin adanmışlık ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Uşak Üniversitesi. Uşak.
• Dikmetaş, E., Top, M. & Ergin, G. (2011). Asistan hekimlerin tükenmişlik ve mobbing düzeylerinin incelenmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(3), 137-149.
• Dilman, T. (2007). Özel hastanelerde çalışan hemşirelerin duygusal tacize maruz kalma durumlarının incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Dündar, T. (2010). Sağlık çalışanlarının yıldırmaya maruz kalmalarında hastane etik iklimi ile sosyodemografik özelliklerinin rolü: Bolu ili hastanelerinde bir araştırma (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi. Ankara.
• Elliott, P. P. (1997). Violence in health care, what nurse managers need to know. Nurs Manage, 28(12), 38-41. Fronteira, I., Craveiro, I., Antunes, A. R., Conceiçao, C., Flores, I. & Santos, O. (2003). Patterns of perceptions of workplace violence in the portuguese health care sector. Human Resources for Health, 1-11.
• Jenkins, D. (2005). Examining the relationships between the satisfaction of basic psychological needs, employee well-being,& commitment (Unpublished Master Dissertation). Carleton University, Ottowa.
• Kalaycı, Ş. (2006). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. (2. Baskı), Ankara: Asil Yayın.
• Kırel, Ç. (1999). Esnek çalışma saatleri uygulamalarında cinsiyet, iş tatmini ve iş bağlılığı ilişkisi, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 2(28), 115-136.
• Kingma, M. (2001). Workplace violence in the health sector: a problem of epidemic proportion. International Nursing Review, 48, 129-130.
• Özcan, N. K. (2011). Türkiye’de sağlık çalışanlarına yönelik şiddet: sistematik derleme. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Dergisi, 31(6), 1442-1456.
• Özdamar, K. (2004). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi-I. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Öztunç, G. (2001). Adana ilindeki çeşitli hastanelerde çalışan hemşirelerin çalışma saatlerinde karşılaştıkları sözel ve fiziksel taciz olaylarının incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 5(1), 1-9.
• Saines, J. C. (1999). Violence and aggression in a&e: recommendations for action. Accid Emerg Nurs, (7), 8-12.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Şimşek, Ş. & Aslan, Ş. (2012). Meslekî ve örgütsel bağlılığın, örgütsel davranışa ilişkin sonuçlarla ilişkileri, Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (12)23, 415-454.
• Turhan, M., Demirli, C. & Nazik, G. (2012). Sınıf öğretmenlerinin mesleğe adanmışlık düzeyine etki eden faktörler: Elazığ örneği. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (11)21, 179-192.
• Üye, C. (2009). Hemşirelerin yöneticileri tarafından mobbing davranışları ile karşılaşma durumlarının belirlenmesi (Yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi, İstanbul.
• Waugaman, W. R. & Lohrer, D. J. (2000). From nurse to nurse anesthetist: the ınfluence of age and gender on professional socialization and career commitment of advanced practice nurses. Journal of Professional Nursing, 16(1), 47-56.
• Wu, L. & Norman, I. J. (2006). An ınvestigation of job satisfaction, organizational commitment and role conflict and ambiguity in a sample of chinese undergraduate nursing students. Nurse Education Today, (26), 304–314.
• Yıldırım, A. & Yıldırım, D. (2007). Mobbing in nursing: mobbing experienced by nurses working in healthcare facilities in Turkey and its effect on nurses. Journal of Clin Nursing, 16(8), 1445-1453.
• Yıldız, S., Yıldız, S. E. & Erdağı, S. (2009). Sağlık çalışanlarının yıldırıcı davranış davranışının değerlendirilmesi, Hastane Yönetimi Dergisi, 13(1), 1-13.
• Yiğitbaş, Ç. & Deveci, S. E. (2011). Sağlık çalışanlarına yönelik mobbing, Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, (11)42, 23-28.