Analysis of Resource Allocations in Strategıc Plans of the Unıversities in the Specialization Program

Yıl 2023, , 698 - 711, 21.10.2023

Hicran Hamza Çelikyay , Süleyman Ağraş

https://doi.org/10.33712/mana.1273994

Öz

The performance-based budgeting system, based on the effective use of resources, was implemented in universities with the enactment of the Public Financial Management and Control Law No. 5018 in 2003. In 2015, the Council of Higher Education in Turkey (YOK) initiated the "Regional Development-Oriented Mission Differentiation and Specialization" program for higher education institutions which was established after 2006. The program aims to increase the contribution of universities to the region they are established and to encourage specialization in certain fields. In this study, the strategic plans of 22 universities within the scope of the "Regional Development-Oriented Mission Differentiation Program" carried out by YOK were examined by using the content analysis method. Strategic plans were analyzed in terms of the distribution of financial resources, and general orientations and divergences were revealed in line with the areas of specialization. The distribution of the general and special budgets allocated for specialization purposes according to universities has been examined by taking into account the call periods. In addition, the distribution of the reflections of the strategic objectives related to specialization on the performance indicators of the universities whose strategic plans were examined according to the universities was revealed. Finally, the study discusses the prominent monitoring and evaluation activities in the strategic plans of universities.

Anahtar Kelimeler

Strategic Planning, Higher Education Institutions, Specialized Universities, Regional Development, Resource Allocation

İhtisaslaşma Programına Dâhil Olan Üniversitelerin Stratejik Planlarında Kaynak Dağılımlarının Analizi

Öz

2003 yılında kabul edilen 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile beraber üniversitelerde kaynakların etkin kullanımına dayalı performans esaslı bütçeleme sistemi uygulanmaya başlanmıştır. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı (YÖK) 2015 yılında üniversitelerin bulundukları bölgeye olan katkılarını arttırmak ve belirli alanlarda ihtisaslaşmaya teşvik etmek amacıyla özellikle 2006 yılı sonrasında kurulmuş olan yükseköğretim kurumlarına yönelik “Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşması” çalışmasını başlatmıştır. Bu çalışmada, içerik analizi yöntemini kullanılarak, YÖK tarafından yürütülen “Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması Programı” kapsamında yer alan 22 üniversitenin stratejik planları incelenmiştir. Stratejik planlar mali kaynakların dağılımı açısından analize tabi tutularak ihtisaslaşma alanları doğrultusunda genel yönelimler ve ayrışmalar ortaya konulmuştur. İhtisaslaşma amaçlarına ayrılan genel ve özel bütçelerin üniversitelere göre dağılımı, çağrı dönemleri dikkate alınarak incelenmiştir. Bununla birlikte stratejik planları incelenen üniversitelerin ihtisaslaşmaya bağlı stratejik amaçların performans göstergelerine yansımalarının üniversitelere göre dağılımı ortaya konulmuştur. Son olarak üniversitelerin stratejik planlarında izleme ve değerlendirme faaliyetlerinde ön plana çıkan çalışmalar ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Stratejik Planlama, Yükseköğretim Kurumları, İhtisas Üniversiteleri, Bölgesel Kalkınma, Kaynak Dağılımı

Kaynakça

• AKBAL, Güray (2022), “Çok Yıllı Bütçeleme ve Mali Disiplin Arasındaki İlişki: Türkiye Özelinde Değerlendirme”, International Journal of Public Finance, S.7(1), ss.137-160.
• ANDERSEN, Torben Juul (2013), Short Introduction to Strategic Management, Cambridge University Press, Cambridge.
• BİLGE, Semih ve DEMİRTAŞ, Selma (2012), “Performans Esaslı Bütçeleme Uygulamasının Türk Kamu Kurumlarında Algılanması ve Sorun Alanlarının Tespiti: Eskişehir İli Örneği”, Maliye Dergisi, S.162, ss.51-72.
• BİRİNCİ, Mehmet (2014), “Üniversitelerde Stratejik Yönetim Uygulamalarının Performansa Etkileri: Devlet ve Vakıf Üniversitelerinin Karşılaştırmalı Analizi”, Yükseköğretim Dergisi, S.4(3), ss.135-147.
• BLEYEN, Pieter, KLIMOVSKI, Daniel, BOUCKAERT, Geert ve REICHARD, Christoph (2017), “Linking Budgeting to Results? Evidence about Performance Budgets in European Municipalities Based on a Comparative Analytical Model”, Public Management Review, S.19(7), ss.932-953.
• ÇELEBİ, A. Kemal ve KOVANCILAR, Birol (2012), “Performans Esaslı Bütçeleme Sisteminin Teorik ve Pratik Sorunları”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, S.19(1), ss.1-18.
• DİNÇER, Ömer ve YILMAZ, Cevdet (2003), Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma Değişimin Yönetimi İçin Yönetimde Değişim, T.C. Başbakanlık Yayını, Ankara, http://www.sp.gov.tr/upload/xSpKutuphane/files/ewRtI+Degisimin_Yonetimi_icin_Yonet imde_Degisim_2003_.pdf (Erişim Tarihi: 20.08.2022).
• DPT - DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI (2000), “Kamu Mali Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması ve Mali Saydamlık Özel İhtisas Komisyonu Raporu”, Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, DPT Yayını, Ankara, DPT: 2517 - ÖİK: 535, https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Kamu-Mali-Yonetiminin-Yeniden-Yapilandirilmasi-ve-Mali-Saydamlik-OIK-Raporu.pdf (Erişim Tarihi: 20.08.2022)
• EGELİ, Haluk, AKDENİZ, H. Ahmet, AKSARAYLI, Mehmet, TÜĞEN, Kâmil ve ÖZEN, Ahmet (2016), “Stratejik Planlamaya Dayalı Performans Esaslı Bütçeleme Sisteminin Kritik Kontrol Noktaları Analizi: Türkiye’deki Kamu Kurumları Uygulaması”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.22(1), ss.27-47.
• FERREIRA, Jaao J. M., RAPOSO, Mario ve MAINARDES, Emerson Wagner (2014), “Strategy and Strategic Management Concepts: Are They Recognised by Management Students?”, Business Administration and Management, S.17(1), ss.43-61.
• GÜRER, Harun (2006), “Stratejik Planlamanın Temelleri ve Türk Kamu Yönetiminde Uygulanmasına Yönelik Öneriler”, Sayıştay Dergisi, S.63, ss.91-105.
• MURAT, Güven ve BAĞDİGEN, Muhlis (2008), Kamu İdarelerinde Stratejik Planlama ve Yönetim, Gazi Kitabevi, Ankara.
• OSBORNE, Stephen P. (2006), “The New Public Governance?”, Public Management Review, S.8(3), ss.377– 387.
• ÖNEN, Mustafa ve KURNAZ, Selim (2017), “Kamu Yönetimi Reformlarında Yeni Perspektifler ve Arayışlar”, ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, S.4(8), ss.51-69.
• PORTER, Michael E. (1980), Competitive Strategy: Techniques for Analyzing Industries and Competitors, Freepress, New York (US).
• RIVENBARK, William C. ve KELLY, Janety M. (2006), “Performance Budgeting in Municipal Government”, Public Performance & Management Review, S.30(1), ss.35-46.
• SCHICK, Allen (2013), “The Metamorphoses of Performance Budgeting”, OECD Journal on Budgeting, S.12(3), ss.1-29.
• SERT, Hülya (2022), 5018 Sayılı Kanun’a Göre Belediyelerin Mali Yapısı ve Sorumluluk Alanları, Kamu Zararının Genel Esasları, Rücu Sorumluluğu, Görevi İhmal ve Sayıştay Açısından Kamu Zararı, T.C. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı Yayını, İstanbul, https://teftiskurulu.ibb.istanbul/wp-content/uploads/2022/08/HULYA-SERT.pdf (Erişim Tarihi: 15.09.2022).
• TDK – TÜRK DİL KURUMU (2022), “Reform”, Büyük Türkçe Sözlük, TDK Yayını, Ankara, www.tdk.gov.tr (Erişim Tarihi: 20.08.2022).
• TÜLEYKAN, Hayrettin (2009), “Kamu Bütçeleme Sistemleri ve Çok Yıllı Bütçeleme”, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, S.2, ss.1-23.
• ÜNAL, Soner (2020), “Yeni Kamu İşletmeciliği Yaklaşımı”, Kamu Yönetimi Teorileri: Geleneksel Teorilerden Yeni Yaklaşımlara (Ed. Hamza Ateş), Savaş Kitap ve Yayınevi, Ankara.
• WIDURI, Retnaningtyas ve SUTANTO, Jennifer Evelin (2019), “Differentiation Strategy and Market Competition as Determinants of Earnings Management”, International Conference on Tourism, Economics, Accounting, Management, and Social Science (TEAMS 2018), S.69, Atlantis Press, Amsterdam (Holand), ss.171-176.
• YAZICI, Kuddusi (2014), “Kamuda Stratejik Planlamanın Başarısız Olma Nedenleri ve Çözüm Önerileri”, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, S.14(28), ss.134-171.
• YILDIRIM, Ali ve SİMSEK, Hasan (2005), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 5. Baskı.
• YÖK – YÜKSEKÖĞRETİM KURULU (2022), “3. Çağrı: İhtisaslaşma Alanları”, YÖK Kurumsal Web Sayfası, https://bolgeselkalkinma.yok.gov.tr/ihtisaslasma-alanlari/3-cagri (Erişim Tarihi: 01.08.2022).
• YÖK – YÜKSEKÖĞRETİM KURULU (2022), “Bölgesel Kalkınma Odaklı Üniversite Ziyaretleri”, YÖK Kurumsal Web Sayfası, https://bolgeselkalkinma.yok.gov.tr/Sayfalar/bolgesel-kalkinma-odakli-universite-ziyaretleri-burdur.aspx (Erişim Tarihi: 09.10.2022).
• 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (24.12.2003 tarih ve 25326 sayılı Resmi Gazete).
• Yükseköğretim Kurumlarında Akademik Değerlendirme ve Kalite Geliştirme Yönetmeliği (20.09.2005 tarih ve 25942 sayılı Resmi Gazete).