Azerbaycan’da Devlet Yönetiminin Yeniden Yapılanması ve Kamu Personel Rejimi

Yıl 2023, , 593 - 609, 21.10.2023

Recep Rehimli

https://doi.org/10.33712/mana.1324283

Öz

Azerbaycan Cumhuriyeti bağımsızlığını kazandıktan sonra ülkede modern dünyada kabul görmüş demokratik devlet yönetim sistemlerine uygun olarak ulus devlet inşası yönünde reformların uygulanmasına ihtiyaç duyulmuştur. Yetmiş yıl varlığını sürdüren eski Sovyet devlet aygıtının yerine bağımsız Azerbaycan'ın devlet yönetim sistemi oluşturulmuştur. Makalede, Azerbaycan'ın devlet yönetim sistemi kapsamlı bir şekilde analiz edilmiş, reformların uygulanması için kabul edilen “Devlet Programları” ve bunun sonucunda elde edilen başarılar incelenmiştir. Uygulanan reformlar neticesinde Azerbaycan'da sivil toplum gelişmiş, hukuk devleti inşası güçlendirilmiş, devlet hizmetlerinin kalitesi ve erişilebilirliği artmıştır. Bu reformlar sonucunda Azerbaycan'da kamu yönetiminde mecburiyetten yaratıcı yaklaşıma, zorunlu yönetimden düzenlemeye, teftişten izleme ve değerlendirmeye, memur-vatandaş temaslarında dijital çözümlere geçiş sağlanmış, kamu-özel ve devlet-vatandaş arasındaki ilişkiler daha da gelişmiş ve hükümetin uzun vadeli vizyonu oluşturulmuştur. Kamu hizmetlerinin geliştirilmesi amacıyla kurulan ASAN, ABAD, DOST ve diğer merkezlerde tek durak sisteminin uygulanması vatandaş memnuniyetini artırmıştır. Makalede ayrıca “Devlet Gulluğu Hakkında” isimli Azerbaycan Cumhuriyeti Kanunu ve bu kanunda yapılan değişiklikler, memurların değerlendirilmesine ilişkin yeni kurallar, Azerbaycan Cumhuriyeti'nde kamu personel sisteminin geliştirilmesine yönelik 2019-2025 yılları arasını kapsayan strateji ve Azerbaycan'ın 2030 yılına kadar sosyo-ekonomik kalkınmaya dair ulusal öncelikleri tahlil edilmiştir. Söz konusu yasal düzenlemeler çerçevesinde kamu yönetiminde personel potansiyelinin geliştirilmesi alanında kurumsal reformların uygulanmasına ilişkin mevcut sorunlar incelenmiş ve onların çözümü ile ilgili önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Azerbaycan Cumhuriyeti, Kamu Hizmeti, Devletin İnşası, Kamu Yönetiminde Reformlar, Memurların Değerlendirilmesi

Destekleyen Kurum

Azerbaycan Cumhurbaşkanlığına bağlı Devlet İdarecilik Akademisi

Reconstruction of Public Administration and Civil Service System in Azerbaijan

Öz

It was necessary to make reforms in the direction of national state construction after the Republic of Azerbaijan regained its independence in order to comply with the contemporary state management systems acknowledged in the contemporary world. An independent state administrative apparatus of Azerbaijan was established to replace the previous Soviet state apparatus, which existed for 70 years. The accomplishments made possible by Azerbaijan's contemporary state management system were underlined in the article, which also implemented international initiatives and approved state programs. As a result of the changes that have been put in place, Azerbaijan's civil society has grown, the legal state-building process has been strengthened, and the standard and accessibility of public services have improved. These reforms have led to a shift in the public administration in Azerbaijan from one of coercion to one of creativity, from imperative management to regulation, from inspection to monitoring and evaluation, to digital solutions in official-citizen contacts, a strengthening of the dialogue between the public and private sectors, and a formation of the government's long-term vision. Increased citizen satisfaction has resulted from the establishment of a one-stop system in ASAN (Azerbaijan Service and Assessment Network), ABAD (Easy Support to Family Business), DOST (Sustainable and Operative Social Provision), and other Centers established with the goal of enhancing public service. The article also examined the Law on Civil Service and its amendments, the new guidelines for evaluating civil servants, the Republic of Azerbaijan's strategy for the development of the civil service from 2019 to 2025, and the country's national development priorities through 2030. Existing issues with the application of institutional changes in the area of personnel development in the state administration within the scope of the aforementioned legislative acts were examined, and suggestions for their resolution were provided.

Anahtar Kelimeler

Republic of Azerbaijan, Civil Service, State Establishment, Reforms in Public Administration, Evaluation of Civil Servants

Kaynakça

• ALAKBAROV, Urhan (2018), İnklüziv Inkişafın Idare Edilmesinin Esasları, Tehsil Neşriyyatı, Bakü.
• ELİYEV, Elnur (2023), “Müasir Merhelede Dövlet İdareçiliyinde İnzibati Islahatların Konseptual Esasları: Beynelhalq ve Milli Tecrübenin Mügayiseli Analizi”, Dövlet Idareçiliyi Nezeriyye ve Tecrübe Elmi-Nezeri Jurnalı, S.2(82), ss.257-274.
• HEBİBOVA, Ziyafet ve MEMMEDOV, Faiq (2021), İnsan Potensialının Idare Edilmesi, Tehsil Yayınları, Bakü.
• HESENOV, Murteza (2023), “Müasir Azerbaycanın Dövlet İdareçilik Sisteminde İnnovasiya Siyaseti”, Dövlet Idareçiliyi Nezeriyye ve Tecrübe Elmi-Nezeri Jurnalı, S.2(82), ss.243-256.
• RAHİMLİ, Rajab (2020), “Performance Appraisal of Civil Servants for Human Capacity Development in Azerbaijan”, Revista Universidad y Sociedad, S.12(2), ss.466-472.
• REHİMLİ Receb (2018), “Dövlet Qulluğunda Etika və Onun Esas Komponentleri”, Dövlet İdareçiliyi: Nezeriyye ve Tecrübe Elmi-Nezeri Jurnalı, S.4(64), ss.225-236, https://dia.edu.az/wp-content/uploads/2023/04/Dovlet-2018-464.pdf (Erişim Tarihi: 03.08.2022).
• REHİMLİ, Receb (2021), “Davamlı İnkişaf Megsedlerinin Heyata Keçirilməsinde Dövlet Gulluğunun Rolu”, Azerbaycan Milli Komitesinin Eserleri, S.16, ss.85-106.
• REHİMLİ, Receb (2022), “İnsan Resurslarının İdare Edilmesi Dövlet İdareçiliyinde İslahatların Amili Kimi”, Dövlet İdareçiliyi: Nezeriyye ve Tecrübe Elmi-Nezeri Jurnalı, S.4(80), ss.113-126.
• REHİMLİ, Receb (2023), “Azerbaycan Respublikasında Dövlet Gulluğu Sisteminin Formalaşması: Prioritet İstikametler ve Trendler”, Dövlet İdareçiliyi: Nezəriyye ve Tecrübe Elmi-Nezeri Jurnalı, S.2(82), ss.75-92.
• REHİMLİ, Receb ve HASANOV, Anar (2020), “Dövlet Gullugçularının Fealiyyət Semereliliyinin Artırılması: Kadr Hazırlığı və Serişte Modeline Keçid”, Azerbaycan Milli Komitesinin Eserleri, S.15, ss.165-182.
• REHİMLİ, Recep (2016), Azerbaycan Kamu Personel Yönetimi, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
• REHİMLİ, Recep (2020), “Dövlet İdareçiliyinin Regemsal Geleceyi: Dünya Trendleri ve Müasir Dövlet Gulluğu”, Dövlet İdareçiliyi: Nezeriyye ve Tecrübe Elmi-Nezeri Jurnalı, S.2(70), ss.173-186.
• SCHWAB, Klaus (2016), “The Fourth Industrial Revolution”, World Economic Forum, www.weforum.org,https://luminariaz.files.wordpress.com/2017/11/the-fourth-industrial-revolution-2016-21.pdf (Erişim Tarihi: 28.05.2023).
• AZERBAYCAN CUMHURIYYETI ANAYASASI (2020), Hukuk Edebiyyatı Yayınları, Bakü.
• AZERBAYCAN CUMHURBAŞKANLIĞI (1998), “Azerbaycan Respublikasının Dövlet İdareetmə Sisteminde İslahatlar Aparılması Üzre Dövlet Komissiyasının Yaradılması Haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fermanı’’, http://www.e-qanun.az/framework/3457 (Erişim Tarihi: 02.04.2023).
• AZERBAYCAN CUMHURBAŞKANLIĞI (1999), “Azerbaycan Respublikasının Prezidenti Yanında Dövlet İdareçilik Akademiyasının Yaradılması Hakkında Azerbaycan Respublikasının Prezidentinin 03.01.1999-cu il tarihli, 60 no’li Fermanı”, https://e-qanun.az/framework/1756 (Erişim Tarihi: 02.04.2023).
• AZERBAYCAN CUMHURBAŞKANLIĞI (2003), “Azerbaycan Respublikasının İnkişafı Namine İnformasiya ve Kommunikasiya Teknologiyaları Üzre Milli Strategiya (2003-2012)”, https://e-qanun.az/framework/1969 (Erişim Tarihi: 16.04.2023).
• AZERBAYCAN CUMHURBAŞKANLIĞI (2006), “Azerbaycan Respublikasının Dövlet Gullugçuları Reyestrinin Aparılması Gaydaları”, http://reyestr.dim.gov.az/yeni/ (Erişim Tarihi: 20.04.2023).
• AZERBAYCAN CUMHURBAŞKANLIĞI (2008), “Azerbaycan Respublikası Prezidenti Yanında Dövlet Gulluğu Meseleleri Üzre Komissiya Hakkında Esasnamenin Tasdik Edilməsi Barede”, https://e-qanun.az/framework/19936 (Erişim Tarihi: 12.04.2023).
• AZERBAYCAN CUMHURBAŞKANLIĞI (2010), “Azerbaycan Respublikasında Rabite ve İnformasiya Texnologiyalarının İnkişafı Üzre 2010-2012-ci İller Üçün Dövlet Proqramı"nın (Elektron Azerbaycan) Tesdig Edilmesi Hakkında Azerbaycan Respublikasının Serencamı”, https://e-qanun.az/framework/19936.
• AZERBAYCAN CUMHURBAŞKANLIĞI (2012), “‘Azerbaycan 2020: Geleceye Bakış’ İnkişaf Konsepsiyasının Tesdiq Edilmesi Hakkında Azerbaycan Respublikası Prezidentinin Fermanı”, http://e-qanun.gov.az/framework/25029 (Erişim Tarihi: 02.04.2023).
• AZERBAYCAN CUMHURBAŞKANLIĞI (2012), “Azerbaycan Respublikasının Prezidenti Yanında Vetendaşlara Xidmet ve Sosial İnnovasiyalar Üzre Dövlet Agentliyinin Yaradılması ve Dövlet Organları Terefinden Vetendaşlara Gösterilen Hizmetlerin Tekmilleşdirilmesi ile Bağlı Tedbirler Hakkında Azerbaycan Respublikasının Prezidentinin Fermanı”, https://e-qanun.az/framework/23926, (Erişim Tarihi: 18.04.2023).
• AZERBAYCAN CUMHURBAŞKANLIĞI (2014), “Devlet Gullugçularının Elavə Tehsili ile Bağlı Bezi Meseleler Hakkında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 11 dekabr 2014-cü il tarixli 387 saylı Fermanı”, http://www.e-qanun.az/framework/30770 (Erişim Tarihi: 04.04.2023).
• AZERBAYCAN CUMHURBAŞKANLIĞI (2016), “Milli İktisadiyyat ve İktisadiyyatın Esas Sektorları Üzre Strateji Yol Haritalarının Təsdig Edilmesi Haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı”, http://www.e-qanun.az/framework/34254 (Erişim Tarihi: 07.05.2023).
• AZERBAYCAN CUMHURBAŞKANLIĞI (2016), “Azerbaycan Respublikasının Dövlet İmtahan Merkezi Publik Hükuki Şahsın Yaradılması Hakkında Azerbaycan Respublikası Prezidentinin Fermanı”, https://e-qanun.az/framework/32559 (Erişim Tarihi: 17.04.2023).
• AZERBAYCAN CUMHURBAŞKANLIĞI (2017), “Azerbaycan Respublikası Prezidentinin 1999-cu il 3 Yanvar tarixli 60 Nömreli Fermanı ile Tesdig Edilmiş ‘Azerbaycan Respublikasının Prezidenti Yanında Dövlet İdareçilik Akademiyasının Nizamnamesi’nde Deyişiklikler Edilmesi Hakkında Azerbaycan Respublikası Prezidentinin Fermanı’’’, http://www.e-qanun.az/framework/36506 (Erişim Tarihi: 06.04.2023).
• AZERBAYCAN CUMHURBAŞKANLIĞI (2019), “Azərbaycan Respublikasında Dövlət Qulluğunun İnkişafına Dair 2019−2025-ci İllər Üçün Strategiya”nın Təsdiq Edilməsi Haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı”, https://president.az/articles/30841 (Erişim Tarihi: 18.04.2023).
• AZERBAYCAN CUMHURBAŞKANLIĞI (2019), “‘Yükseliş’ Müsabigesinin Tesis Edilmesi Hakkında Azerbaycan Respublikası Prezidentinin 1354 Nömreli Serencamı’’, http://e-qanun.az/framework/42996 (Erişim Tarihi: 08.05.2023).
• AZERBAYCAN CUMHURBAŞKANLIĞI (2021), “Azerbaycan 2030: Sosial-İktisadi İnkişafa Dair Milli Prioritetler’in Tesdig Edilməsi Barede Serencamı”, https://president.az/articles/50474 (Erişim Tarihi: 06.05.2023).
• AZERBAYCAN NAZİRLER KABİNETİ (2021), “Dövlet Gullugçusunun Xidmeti Fealiyyetinin Giymetlendirilmesi Gaydası”nın Tesdig Edilmesi Hakkında Azerbaycan Respublikası Nazirler Kabinetinin 89 saylı 06 Aprel 2021-ci il tarihli Kararı”, http://e-qanun.az/framewok/47192 (Erişim Tarihi: 04.05.2023).
• AZERBAYCAN RESPUBLİKASI DEVLET STATİSTİKA KOMİTESİ (2022), “Dövlet Gullugçuları”, Statistik Mecmue, Azərbaycan Respublikası Devlet Statistika Komitesi Yayınları, Bakü.
• DEVLET GULLUĞU HAKKINDA AZERBAYCAN CUMHURIYYETI KANUNU (2022), Hukuk Edebiyyatı Yayınları, Bakü.
• www.dim.gov.az (Erişim Tarihi: 28.05.2023).
• www.e-qanun.az (Erişim Tarihi: 28.05.2023).
• www.nk.gov.az (Erişim Tarihi: 28.05.2023).
• www.president.az (Erişim Tarihi: 28.05.2023).
• www.stat.gov.az (Erişim Tarihi: 28.05.2023).