İşletmelerde Uygulanan Strateji Tipleri ve Uygulamadan Örnekler

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 2, 142 - 156, 30.08.2018

Murat Çubukcu

Öz

Bu
çalışmanın amacı, işletmelerde uygulanan strateji tiplerinin ve başarılı
uygulama örneklerinin, konu hakkındaki literatür çerçevesinde kuramsal olarak
ortaya konulmasının sağlanmasıdır. İşletmelerin hedeflerini
gerçekleştirebilmelerini sağlayabilecek pek çok alternatif seçenek vardır.
İşletmeler yapısına en uygun stratejiyi, iç ve dış çevre analizleri yaparak
seçmeli ve başarı ile uygulamaya koymalıdır. Her işletme, sahip olduğu farklı
varlık ve yetenekleri dikkate alarak, sürdürülebilir rekabet üstünlüğü elde
etmeyi ve yoğun rekabet ortamında bir adım önde olabilmeyi amaçlar.
Sürdürülebilir rekabet üstünlüğü elde edebilmek için; fiyat, kalite, zaman ve
çeşitlilik gibi farklı alanlarda strateji geliştirebilirler. İşletmeler,
kaynaklarını ve yeteneklerini optimum kullanabilecekleri, sahip oldukları
yapıları ile uyumlu seçilen stratejilerini, sürekli iyileşme ve yenilik yapma
mantığı ile başarı ile uygulamaya koyabilmelidirler. İyileşme ve yenilikler ile
taklit edilebilmelerini zorlaştırmalıdırlar. Bunun başarı ile sağlanabilmesi
için, uygulamada çok farklı strateji tipleri uygulanabilmektedir; rekabet
stratejileri, büyüme ve gelişme stratejileri, küçülme ve tasarruf stratejileri
gibi pek çok eskiden beri uygulanan ve yeni ortaya çıkmış olan strateji tipleri
vardır. Bu hususta; çalışmada ayrıca, sektörlerinde ki bazı önde gelen
işletmelerin kullandığı stratejilerde yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Strateji, Stratejik Yönetim, Strateji Tipleri, Uygulama

Strategy Types and Practice Examples Applied in Business

Öz

The
aim of this study is to ensure that the types of strategies applied in
enterprises and examples of successful application are theoretically presented
in the literature on the subject. There are many alternative options that can
help businesses to achieve their goals. Businesses should choose the
strategy that best suits their structure by doing internal and external
environment analysis and successfully implement it.Each business seeks to
achieve sustainable competitive advantage and to be one step ahead of intense
competition, taking into account the different assets and capabilities that it
possesses. In order to achieve sustainable competitive advantage; They can
develop strategies in different areas such as price, quality, time and
diversity. Businesses should be able to successfully implement selected strategies
that are compatible with their structures and that they can optimally use their
resources and capabilities, with continuous improvement and logic of
innovation. They must make it difficult to be imitated by improvements and
innovations. To achieve success with it, in practice many different types of
strategies can be applied; there are many types of strategy that have been
applied and emerged for many years such 
as competitive strategies, growth and development strategies, downsizing
and savings strategies. In this respect; this study also included strategies
used by some of the leading companies in their sector.

Anahtar Kelimeler

Strategy, Strategic Management, Strategy Types, Practice

Kaynakça

• AKGEMCI, Tahir (2013), Stratejik Yönetim, Gazi Kitabevi, Ankara, 3. Baskı.
• AKTAN, Coşkun Can ve VURAL, İstiklal Y. (2004), Yeni Ekonomi ve Yeni Rekabet, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu Yayını, Ankara.
• ANDREWS, Kenneth R. (1987), The Concept Of Corporate Strategy, Irwin, New York, 3. Ed.
• ANSOFF, Igor H. (1987), “Strategic Management of Technology”, Journal of Business Strategy, S.7(3), ss.28-39.
• BAKOĞLU, Refika (2010), Çağdaş Stratejik Yönetim, Beta Basım Yayım, İstanbul.
• BARCA, Mehmet (2009), “Stratejik Yönetim Düşüncesinin Gelişimi”, ASOMEDYA: Ankara Sanayi Odası Aylık Yayın Organı, S.Nisan/Mayıs/Haziran.
• BARNEY, Jay B. (1991), "Firm Resources and Sustained Competitive Advantage" Journal of Management, S.17(1), ss.99-120.
• BARNEY, Jay B. (1995), "Looking Inside for Competitive Advantage" Academy of Management Executive, S.9(4), ss.49-61.
• BARNEY, Jay B. ve HESTERLY, William S. (2012), Strategic Management and Competitive Advantage, Pearson, New Jersey, 4.Baskı.
• BARUTÇUGIL, İsmet (2013), Stratejik Yönetim, Kariyer Yayıncılık, İstanbul.
• BYARS, Lloyd L. (1987), Strategic Management, Harper & Row Publishers, New York (USA), 2. Baskı.
• BULUT, Çağrı, ALPKAN, Lütfihak ve YILMAZ, Cengiz (2009), “Stratejik Oryantasyonlar ve Firma Performansı İlişkisi: Literatür Gelişimi Üzerine Kavramsal Bir Çalışma”, İşletme Fakültesi Dergisi, S.10(1), ss.1–34.
• BUĞRA, Ayşe (2010), Devlet ve İşadamları, İletişim Yayınları, İstanbul, 7. Baskı.
• BURNS, Tom E. ve STALKER, George M. (1961), The Management Innovation, Tavistock Publications, London (ENGLAND).
• CAMERON, Kim S. (1994), “Strategies for Succesful Organizational Downsizing”, Human Resource Management, S.33(2), ss.189–211.
• CAPİDAL DERGİSİ (2003), "Sabancı Son Yıllarda Biraz Yavaşlamış", Celal Metin İle Röportaj, http://www.capital.com.tr/capital-dergi/sabanci-son-yillarda-biraz-yavaslamis-haberdetay-1146 (Erişim Tarihi: 01.07.2018).
• CHANDLER, Alfred D. (1962), Strategy and Structure, MIT Press, Cambridge, MA.
• CHILD, John (1972), “Organizational Structure, Environment and Performance: The Role Of Strategic Choice”, Sociology, S.6(1), ss.1-22.
• CORTES, Enrique C., PERTUSA-ORTEGA, Eva M. ve MOLINA-AZORIN, Jose F. (2012), “Characteristics of Organizational Structure Relating to Hybrid Competitive Strategy: Implications For Performance”, Journal of Business Research, S.65, ss.993-1002.
• ÇOMAKLI, Şafak Ertan, EKICI, Kenan Mehmet ve ŞAHIM, Tarık Zeki (2007), Geleceği Planlamada Stratejik Yönetim, A-C Yayınevi, Ankara.
• DAL, Bülent (2012), “Büyük Veri, Büyük Dert, Büyük Kazanç”, Retail Türkiye Dergisi, http://www.retailturkiye.com/bulent-dal/buyuk-veri-buyuk-dert-buyuk-kazanc (Erişim Tarihi: 03.07.2018).
• DALYAN, Figen (2013), “Organizasyonel Küçülme Stratejisi ve Etiğe Uygun Sonuçların Elde Edilmesine Yönelik Alternatif Strateji Örnekleri”, Büyüteç Dergisi, Ankara Sanayi Odası Yayın Organı, S.Eylül-Ekim, ss.56-71.
• DESS, Gregory G. ve MILLER, Alex Miller (1996), Strategic Management, McGraw-Hill, New York (USA), 2. Ed.
• DINÇER, Ömer (2013), Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası, Alfa Yayım, İstanbul, 9. Baskı.
• DUCHESSI, Peter (2002), Crafting Customer Value: The Art and Science, Purdue University Press, Indıana.
• EFIL, İsmail (2010), Toplam Kalite Yönetimi, Dora Basım Yayın, Bursa, 7. Baskı.
• EREN, Erol (2013), Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası, Beta Yayınları, İstanbul, 9. Baskı.
• EREN, Erol (2015), Stratejik Yönetim Vak’aları, Beta Yayınları, İstanbul.
• ERTUNA, Özer (2008), Stratejik Yönetim, Okan Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• FARJOUN, Moshe (2002), “Towards an Organic Perspective on Strategy”, Strategic Management Journal, S.23(7), ss.561-594.
• GRANT, Robert M. ve JORDAN, Judith (2014), Stratejinin Temelleri (Çev. Gamze Sart), Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• GRINYER, Peter H. ve YASAI-ARDEKANI, Masoud (1981), “Strategy, Structure, Size and Bureaucracy”, Academy of Management Journal, S.24(3), ss.471-486.
• GÜLEŞ, Hasan Kürşat ve BÜLBÜL, Hasan (2004), Yenilikçilik: İşletmeler İçin Stratejik Rekabet Aracı, Nobel Yayınları, Ankara.
• GOVINDARAJAN, Vijay (1988), “A Contingency Approach to Strategy Implementation at the Business - Unit Level: Integrating Administrative Mechanisms with Strategy”, Academy of Management Journal, S.31(4), ss.828-853.
• HAMBRICK, Donald C. (1983), “High Profit Strategies in Mature Capital Goods Industries: A Contingency Approach”, The Academy of Management Journal, S.26(4), ss.687-707.
• HAMBRICK, Donald C. ve FREDRICKSON, James W. (2001), “Are You Sure You Have A Strategy”, The Academy of Management Executive, S.19(4), ss.48-58.
• HARRISON, S. John (2003), Strategic Management of Resources and Relationships, John Wiley&Sons, Inc., New York (USA).
• HAX, Arnoldo C. ve MAJLUF, Nicolas S. (1988), “The Concept of Strategy and the Strategy Formation Process”, EconPapers, S.18(3), ss.99-109.
• HOFER, Charles W. ve SCHENDEL, Dan (1978), Strategy Formulation: Analytical Concepts, West Pub., Chicago (USA).
• JOHNSON, Gerry, WHITTINGTON, Richard ve SCHOLES, Kevan (2011), Exploring Corporate Strategy, Prentice Hall, New Jersey (USA), 9. Baskı.
• KAPLAN, Robert S. ve NORTON, David P. (2014), Strateji Haritaları (Çev. Şeyda Öztürk), Alfa Basım, İstanbul, 4. Baskı.
• KARAOĞLU, Batuhan (2010), Stratejik Yönetim, Etap Yayınevi, İstanbul.
• KARAMAN, Rıfat, KARGIN, Mahmut, GÜLEL, Müslüm ve KUĞU, T. Deniz (2007), “Stratejik Planlama Uygulamalarının Havayolu İşletmelerindeki İzleri”, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, S.7(13), ss.309-323.
• KAYA, Nihat (2013), Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerde (KOBİ) Stratejik Yönetim, Detay Yayıncılık, Ankara.
• KAYGUSUZ, Sait Yüksel ve DOKUR, Şükrü (2009), İşletmelerde Stratejik Planlama ve Bütçeleme, Dora Yayınları, Bursa.
• KESKIN, Bahar ve ÇEVIK KOPER, Özlem (2012), “Türkiyeli Şirketlerin Sürdürülebilirlik Stratejileri Var mı?”, CSR Consulting Turkey (Sosyal İnovasyon Merkezi), S.Şubat, http://www.sosyalinovasyonmerkezi.com.tr/yayin/30201220001.pdf (Erişim Tarihi: 01.07.2018).
• KINGIR, Sait (2007), Toplam Kalite ve Stratejik Yönetimde Yeni Eğilimler, Gazi Kitabevi, Ankara.
• KIM, W. Chan ve MAUBORGNE, Renee (2013), "Blue Ocean Strategy", On Strategy: HBR’S 10 MUST READS (Çev. Melis İnan), Harvard Business School Publishing Corporation - Optimist Yayıncılık, İstanbul.
• KOÇEL, Tamer (2005), İşletme Yöneticiliği, Arıkan Yayınevi, İstanbul, 10. Baskı.
• KOURDI, Jeremy (2014), İş Stratejisi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• LAUGEN, Bijorge T., BOER, Harry ve ACUR, Nuran (2006), “The New Product Development Improvement Motives and Practices of Miles and Snow’s Prospectors, Analysers and Defenders”, Creativity and Innovation Management, S.15(1), ss.85-95.
• LIAO, Yao Sheng (2005), “Business Strategy and Performance: The Role of Human Resource management”, Personnel Review, S.34(3), ss.??-??.
• LUMPKIN, G. Tom ve DESS, Gregroy G. (1996), “Clarifying The Entrepreneurial Orientation Construct And Linking It To Performance”, Academy of Management Review, S.21(1), ss.135-172.
• LUMPKIN, G.Tom ve DESS, Gregory G. (2001), “Linking Two Dimensions of Entrepreneurial Orientation to Firm Performance: The Moderating Role of Environment and Industry Life Cycle”, Journal of Business Venturing, S.16, ss.429-451.
• LYNCH, Dudley ve KORDIS, Paul L. (2010), Yunusların Stratejisi (Çev. Aslı Özer), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2. Baskı.
• MARKIDES, Costas (2004), “What is Strategy and How Do You Know If You Have One”, London Business School Review, S.15(2), ss.5-12.
• MARTIN, Roger L. (2012), Uygulama Tuzağı, Harvard Business Review - MESS Yayınları, İstanbul.
• MCGRATH, Rita G. (2013), “Transient Advantage”, Harvard Business Review, S.91(6), ss.62-70.
• MILES, Raymond E. ve SNOW, Charles C. (1978), Organizational Strategy, Structure, and Process, McGraw-Hill, New York (USA).
• MILLER, Danny (1986), “Configurations of Strategy and Structure: Towards a Synthesis”, Strategic Management Journal, S.7(3), ss.233-249.
• MILLER, Danny (1987), “Strategy Making And Structure: Analysis And Implications For Performance”, Academy Of Management Journal, S.30(1), ss.7-32.
• MILLER, Danny (1988), “Relating Porter's Business Strategies to Environment and Structure: Analysis and Performance Implications”, The Academy of Management Journal, S.31(2), ss.280-308.
• MINTZBERG, Henry (1978), “Patterns in Strategy Formation”, Management Science, S.24(9), ss.934-948.
• MINTZBERG, Henry ve WATERS, James A. (1985), “Of Strategies, Deliberate and Emergent”, Strategic Management Journal, S.6(3), ss.257-272.
• MÜTERCIMLER, Erol (2011), Geleceği Yönetmek ve Kazanmak İçin Stratejik Düşünme, Alfa Yayınları, İstanbul, 5. Baskı.
• MORGAN, Robert E. ve STRONG, Carolyn A. (1998), “Market Orientation and Dimensions of Strategic Orientation”, European Journal of Marketing, S.32, ss.1051–1073.
• OKUMUŞ, Fevzi, KOYUNCU, Mustafa ve GÜNLÜ, Ebru (2014), İşletmelerde Stratejik Yönetim, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2. Baskı.
• OLSON, Eric M., SLATER, Stanley F. ve HULT, G. Tomas M. (2005), “The Performance Implications of Fit Among Business Strategy, Marketing Organization Structure and Strategic Behavior”, Journal of Marketing, S.69, ss.49-65.
• ORBAY, Hakan ve YURTOĞLU, B. Burçin (2006), "The Impact of Corporate Governance Structures on the Corporate Investment Performance in Turkey", Corporate Governance: An International Review, S.14(4), ss.349-363.
• ORTEGA, Eva M. Pertusa, AZORIN, J. F. Molina ve CORTES, Claver E. (2008), “A Comparative Analysis Of The İnfluence That Different Fit Perspectives Have On Firm Performance”, Management Research, S.6(2), ss.139-150.
• PEARCE, John A. ve ROBINSON, Richard B. (2015), Stratejik Yönetim (Çev. Mehmet Barca), McGraw-Hill Irwin - Nobel Yayınları, Ankara, 12. Baskı.
• PETTIGREW, Andrew M. (1977), “Strategy Formulation As a Political Process”, International Studies of Management & Organization, S.7(2), ss.78-87.
• PETTIGREW, Andrew M. ve WHIPP, Richard (1991), Managing Change for Competitive Success, Blackwell, Oxford.
• PFEFFER, Jeffery ve SALANCIK, Gerald R. (1974), “The Bases and Use of Power in Organizational Decision Making: The Case of a University”, Administrative Science Quarterly, S.19(4), ss.453-473.
• PIEST, Bert (1994), “Planning Comprehensiveness and Strategy in SME’s”, Small Business Economics, S.6(5), ss.387-395.
• PORTER, Michael E. (1985), Competitive Advantage Creating & Sustaining Superior Performance, The Free Press, New York.
• PORTER, Michael E. (1986), Competition in Global Industries, Harvard Business Press, Boston.
• PORTER, Michael E. (1992), The Competitive Advantage of Nations, Macmillan Press Ltd., London.
• PORTER, Michael E. (1996), “What is Strategy”, Harvard Business Review, S.Nov.-Dec., ss.1-20. https://ais.ku.edu.tr/course/17479/3_WhatisStrategy.pdf (Erişim Tarihi: 20.08.2018).
• PORTER, Michael E. (2013), "Stratejiyi Şekillendiren Beş Rekabet Kuvveti", On Strategy: HBR’S 10 MUST READS (Çev. Melis İnan), Harvard Business School Publishing Corporation - Optimist Yayıncılık, İstanbul.
• PRAHALAD, Coimbatore K. ve HAMEL, Gary (1990), “The Core Competence Of The Corporation”, Harvard Business Review, S.68(3), ss.79-81.
• RABIN, Jack (1999), “Organizational Downsizing: An Introduction”, Management, S.2(3), ss.39-43.
• RAJARATNAM, Daniel ve CHONKO, Lawrence B. (1995), “The Effect Of Business Strategy Type On Marketing Organization Design, Product - Market Growth Strategy, Relative Marketing Effort, And Organization Performance”, Journal of Marketing Theory and Practice, S.3(3), ss.60-75.
• ROBBINS, Stephen P. ve COULTER, Mary K. (2012), Management, Prentice-Hall, USA, 11.Baskı.
• RUMELT, Richard P. (1984), “Toward A Strategic Theory Of The Firm”, In Competitive Strategic Management (Ed. R. Lamb R), Prentice-Hall, Englewood Cliffs - New Jersey (USA), ss.556–570.
• STEENSEN, Elmer F. (2014), “Five Types Of Organizational Strategy”, Scandinavian Journal of Management, S.30, ss.266-281.
• TEECE, David J., PISANO, Gary ve SHUEN, Amy (1997), “Dynamic Capabilities and Strategic Management”, Strategic Management Journal, S.18(7), ss.509-533.
• TULGA, Şahin S. (2015), “Yüksek Performanslı ve Sürdürülebilir İş Stratejisi Tasarlamak”, Harvard Business Review, S.Nisan, ss.104-117.
• ÜLGEN, Hayri ve MİRZE, S. Kadri (2013), İşletmelerde Stratejik Yönetim, Beta Yayınevi, İstanbul, 7. Baskı.
• WHEELEN, Thomas L. ve HUNGER, J. David (2012), Strategic Management And Business Policy, Upper Saddle River, N.J., Pearson, 13. Baskı.
• https://www.capital.com.tr/is-dunyasi/soylesiler/migrosun-yeni-plani?sayfa=3, (Erişim Tarihi: 11.07.2018).
• https://www.capital.com.tr/yonetim/liderlik/16-efsane-stratejilerin-en-iyisi?sayfa=2, Nisan 2011, (Erişim Tarihi: 11.07.2018).
• https://www.capital.com.tr/yonetim/liderlik/16-efsane-stratejilerin-en-iyisi?sayfa=3, Nisan 2011, (Erişim Tarihi: 11.07.2018).
• https://www.capital.com.tr/yonetim/pazarlama/musteriyi-dinleyip-para-kazaniyorlar, Mayıs 2005, (Erişim Tarihi: 11.07.2018).