Çeçen Halkının Kendi Kaderini Belirleme Hakkı

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 3, 665 - 675, 31.12.2019

İrfan Sönmez , Murat Aygen

https://doi.org/10.33712/mana.662284

Cited By: 1

Öz

Uluslararası hukuk –halkların- kendi geleceklerini
belirlemelerini bir insan hakkı olarak görmektedir.20.yüzyılda popülerlik
kazanan kavram imparatorlukların ve sömürgeciliğin tasfiyesinde önemli rol
oynamıştır. Hakkın öznesi halklar olmasına rağmen uluslararası toplumun her
halka aynı duyarlılıkla yaklaştığını söylemek mümkün değildir. Bu halklardan
biri de Çeçenlerdir. Çeçenler, 17. yüzyıldan beri Rus işgaline karşı mücadele
vermektedir. Sovyetlerin dağılmasından sonra kısa bir süre defacto devlet
olmalarına rağmen, Rusya’nın müdahalesi ile özgürlüklerini kaybetmişlerdir.
Çeçenler dilleri, dinleri ve kültürleri ile Ruslardan ayrı bir halktır. Bu
bakımdan Rus yayılmacılığına karşı asırları aşan bir direnç
göstermişlerdir.  Günümüzde yarı özerk
bir statüye sahip olan Çeçenistan sürgün ve kıyımlara rağmen hala kendi
kaderine hükmetme arzu ve potansiyelini korumaktadır. Bu makale, Rus
hegemonyasına karşı Çeçen halkının self-determinasyon hakkının olup olmadığını
tartışmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Self-Determinasyon, Ayrılma Hakkı, Milliyetçilik, Çeçenistan, Rusya

The Self Determination Rights of Chechen People

Öz

International law accepts the self-determination
rights of people as a human right. The concept of self-determination has been
popular in 20 th century and played an important role in eliminating
colonialism and collapsing of empires. Although the subject of the right is
people, it is difficult to say that the international community approach to
each people/nation with equal sensitivity. One of these people/nations is
Chechen nation. Chechens have been fighting against Russian occupation since 17
th Century. Though they gained their de facto independence for a short time
after the collapse of the Soviet Union, they lost this independence with
Russian intervention. Chechens are different nations from Russians in terms of
religion, language and culture. So they have resisted Russian expansion for
over the long centuries. Today by being a semi autonomy status, they still keep
the willingness and potential of self-determination right. This essay examines
and discuss whether the Chechen nation has self-determination right or not
against Russian hegemony.

Anahtar Kelimeler

Self-Determination, Seperation Right, Nationalism, Chechenia, Russia

Kaynakça

• AHMADOV, Yavus (2000), Çeçen-İnguşya Halkıyla Rusya Arasındaki İlişkiler, Sorun Yayınları, İstanbul.
• AKIL, Abdülkadir ve KÜÇÜKALİ, Canan (2010), "Uluslararası Hukuk Bakımından Kendi Kaderini Tayin Etme Hakkı ve Çeçenistan Sorunu", Yeni Fikir Dergisi, S.2(4), ss.6-19.
• ALTUN, Fatih Mustafa (2011), ”Çeçen Sorunu ve Rusya’nın Terörle Mücadele Politikaları”, E-Makale, ss.1-16, https://www.academia.edu/18266141/%C3%87e%C3%A7en_Sorunu_ve_Rusyan%C4%B1n_Ter%C3%B6rle_M%C3%BCcadele_Politikalar%C4%B1 (Erişim Tarihi: 25.03.2017).
• ANDREİ, Smirnov (2008), "Çeçenya'da Selefi Sufi Mücadelesi", North Caucasus Weekly, S.9(27), http://ajanskafkas.com/konuk-yazarlar/cecenyada-selefi-sufi-mucadelesi/ (Erişim Tarihi: 27.04.2018).
• ASLAN, Cahit (2006), Bir Soykırımın Adı: 1864 Büyük Çerkez Sürgünü, ASAM Yayınları, Ankara.
• BERAN, Harry (1987), The Consent of Political Obligation, Croom Helm Puplishers, London.
• BİNGÖL, Oktay (2013), "Rusya'nın Kuzey Kafkasya'yı Kontrol Stratejilerinde Gelinen Aşama: Başarısızlık ve Terör", Karadeniz Araştırmaları Dergisi, S.37, ss.137-158.
• BUCHANAN, Allen (1991), Secession: The Morality of Political Divorce from Fort Sumter to Lithuania And Quebec, Boulder CO, Westview.
• CASSESE, Antonio (1998), Self-Determination of Peoples: a Legal Reapprasial, Cambridge Unıversty Press, Cambridge.
• CAŞIN, Mesut Hakkı (2013), Modern Uluslararası Hukukun Temel Esasları, Legal Yayıncılık, İstanbul.
• CUTLER, Robert M. (2004), "Kafkasya’daki Kriz Kaynakları ve Bölgeleri", Türkiye, NATO ve AB Perspektifinden Kriz Bölgelerinin İncelenmesi ve Türkiye’nin Güvenliğine Etkileri Sempozyumu Bildiriler Kitabı, (27-28 Mayıs 2004 - İstanbul), SAREM Yayınları, Ankara, ss.115-116.
• ÇEÇEN, Anıl (2019), Çeçenistan Dosyası, Astana Yayınları, Ankara.
• EHTİBARLI, Yaşar (2016), Uluslararası Hukukta Self-Determinasyon Hakkı ve Hakkın Ekonomik Boyutu, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• EMİNOĞLU, Ayça (2015), “Uluslararası Politikada Devletlerin Tanınması, Ayrılma İle Ortaya Çıkan Devletlerde Tanınma Sorunu”, Karadeniz Teknik Üniversitesi SBE Sosyal Bilimler Dergisi, S.5(9), ss.123-141.
• HASANOĞLU, İbrahim (2016), "Ahıska Türkleri: Bitmeyen Bir Göç Hikayesi", Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, S.16(1), ss.1-20.
• KALAYCI, Hüseyin (2010), Ulus Devletlerin Başağrısı Ayrılıkçılık, Liberte Yayınları, Ankara.
• KILIÇ, Doğan (2008), "Self Determinasyon İlkesinin Azınlıklar Açısından Değerlendirilmesi", Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.12(1-2), ss.949-982.
• LENTA.RU (2007), "Березовский подтвердил факт финансирования Басаева", E-Haber, https://lenta.ru/news/2007/06/02/confirm/ (Erişim Tarihi: 10.06.2019).
• TİMUR, Mehmet (2018), "Çeçenistan'ın Unutulan Hikayesi ve Kadirov Ailesi", İNSAMER Kurumsal Web Sayfası, https://insamer.com/tr/cecenistanin-unutulan-hikyesi-ve-kadirov-ailesi_1204.html (Erişim Tarihi: 26.04.2018).
• NIMNI, Ephraım (2016), "Uluslar, Bölgesel Azınlıklar, Demokratik Teori ve Ulusal Kendi Kaderini Tayin Hakkı", 21.Yüzyılda Milliyetçilik (Ed. Elçin Aktoprak, A. Celil Kaya; Çev. Osman İşçi), İletişim Yayınları, İstanbul.
• LEVITSKY, Steven ve ZIBLATT, Daniel (2018), Demokrasiler Nasıl Ölür (Çev. Derya Dinç), Salon Yayınları, Konya.
• SAPMAZ, Ahmet (2013), "Rusya Federasyonunun Terörle Mücadele Stratejisinin Kuzey Kafkasya'nın İstikrarı Üzerine Etkileri", Savunma Bilimleri Dergisi, S.12(2), ss.1-35.
• SEFA Sole (2017), "Rusya Çeçenistan Savaşı: Geçmişten Günümüze", E-Makale, https://www.stratejikortak.com/2017/04/rusya-cecenistan-savasi.html (Erişim Tarihi: 25.03.2017).
• ŞAHİN, Mustafa (2000), Avrupa Birliğinin Self-Determinasyon Politikası, Nobel Yayınları, Ankara.
• TASAM (2011), "Kafkasyada Bir Ülke: Çeçenistan", TASAM Kurumsal Web Sayfası, https://tasam.org/tr-TR/Icerik/2213/kafkasyada_bir_ulke_cecenistan (Erişim Tarihi: 25.03.2018).
• TAŞDEMİR, Fatma ve ÖZER, Adem (2017), Uluslararası Hukuk Perspektifinden Self-Determinasyon ve Ayrılma, Hukuk Yayınları, Ankara.
• ÜLGER, İrfan Kaya (2011), "Rusya Azınlıkları", 38. ICANAS Bildiri Özetleri Kitabı, (10-15 Eylül 2007 - Ankara), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları, Ankara, ss.1399-1415, http://www.ayk.gov.tr/wp-con/2015/ (Erişim Tarihi: 25.03.2018).
• YAMAN, Aslan (2017), Sovyetler Birliğinden Rusya Federasyonuna Sovyet Sosyalizminin Anayasaları, Doğu Kütüphanesi Yayınları, İstanbul.
• YAPICI, Utku (2013), Tarihsel Süreç İçinde Rus-Çeçen Sorunu, Kafkasevi Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayını, Çankırı.
• YEŞİL, Caner (2005), “Çeçenistan Sorunu ve Günümüzde Çeçenistan", E-Makale, https://www.academia.edu/7181956/%C3%87E%C3%87EN_SORUNU_VE__Rapor_ (Erişim Tarihi: 25.03.2018).
• YEŞİL, Caner (2014), "Sovyet Sonrası Dönemde Çeçen Direnişi İslami Temelli Müridizm Mi? Yoksa Radikal İslam Terörümü?", E-Makale, https://s3.amazonaws.com/academia.edu.documents/33678606 (Erişim Tarihi: 25.03.2018).