Muş İlinde Tarım ve Hayvancılık Faaliyetleri

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 2, 302 - 320, 02.09.2021

İrfan Baytar , Mesut Doğan

https://doi.org/10.33712/mana.943607

Öz

Bu çalışmada, Muş ilinin tarım ve hayvancılık potansiyeli irdelenmiş kırsal kalkınmaya etkileri üzerinde durulmuştur. Çalışmada ilin tarım, hayvancılık gibi kırsal alan potansiyelinin incelenmesi bu potansiyelin kırsal kalkınma üzerindeki etkilerinin sınırlı kalmasındaki nedenler vurgulanmış ve çözüm önerileri getirilmiştir. Muş, tarımsal üretim bakımından Türkiye’nin önemli illeri arasında yer almaktadır. Murat Nehri ve Karasu, ilin önemli akarsu kaynakları arasında yer almaktadır. Muş ili 866.833 hektar arazisinin içerisinde en büyük paya 357.342 hektarla (%41,2) tarım arazisi sahiptir. Muş Ovası başta olmak üzere Malazgirt, Bulanık ve Liz ovaları, Muş ilinin ve Türkiye’nin önemli tarım alanları arasında yer almaktadır. Bu alanlarda sulu tarım yaygınlaştırıldığı takdirde ilin, ülke içerisindeki tarımsal üretimdeki yeri ve önemi daha da artacaktır. Bu durum kırsal kalkınmaya ivme kazandıracaktır. İlin sahip olduğu yaylalar ve meralar hayvancılık faaliyetleri için önemli avantaj sağlamaktadır. Nitekim il arazileri içerisinde tarım arazilerinden sonra ikinci sırayı 336.062 hektarla (%38,8) mera alanları, üçüncü sırayı 72.099 hektarla (%8,3) çayır alanları oluşturmaktadır. 2020 yılında hayvan varlığı bakımından ilde birinci sırayı 1.235.552 ile küçükbaş alırken, ikinci sırada ise 336.885 ile büyükbaş gelmektedir. İlin sahip olduğu tarım, hayvancılık vb. kaynaklarından alınan verimin arttırılabilmesi, ilin sahip olduğu potansiyelin kullanılabilmesi için sulama imkânlarının iyileştirilmesi, kooperatifleşmenin güçlendirilmesi, ulusal ve uluslararası ölçekte güçlü pazar ağının geliştirilmesi gerekmektedir. Bu imkânlar geliştirildiği taktirde Muş ilinin tarım ve hayvancılık üretiminde önemli artış meydana gelecektir. Böylece ildeki kırsal kalkınma faaliyetleri ivme kazanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tarım, Hayvancılık, Kırsal Kalkınma, Muş, Türkiye

Agriculture and Animal Husbandry Activities in Muş Province

Öz

In this study, the agriculture and animal husbandry potential of Muş province was examined, and its effects on rural development were emphasized. In the study, the analyses of the rural potential of the province, such as agriculture and animal husbandry, and the reasons for the limited effects of this potential on rural development and solutions were proposed. Muş is among the important provinces of Turkey in terms of agricultural production. Murat River and Karasu are among the important river resources of the province. Agricultural land has the largest share with 357,342 hectares (41.2%) of the 866,833 hectares of Muş province. Especially the Muş Plain, Malazgirt, Bulanik and Liz plains are among the important agricultural areas of the study area and Turkey. If irrigated agriculture is widespread in these areas, the place and importance of the province in agricultural production in the country will increase. This situation will accelerate rural development. The plateaus and pastures of the province provide an important advantage for animal husbandry activities. As a matter of fact, pasture areas with 336,062 hectares (38.8%) take the second place among the provincial lands, after agricultural lands, and the third rank is meadow areas with 72,099 hectares (8.3%). In 2020, sheep or goats take the first place in terms of livestock wealth in the province with 1,235,552, while bovines come second with 336,885. In order to increase the yield obtained from the resources such as agriculture and animal husbandry and to use the potential of the province, it is necessary to improve irrigation opportunities, strengthen cooperatives, and develop a strong market network at national and international scale. If these opportunities are developed, a significant increase will occur in the agriculture and livestock production of the province of Muş. Thus, rural development activities in the province will gain momentum.

Anahtar Kelimeler

Agriculture, Animal Husbandry, Rural Development, Muş Province, Turkey

Kaynakça

• AGBOOLA, Timothy Olusola, LAWRENCE, Olubunmi Balogun, KAYODE, Ayantoye, TIMOTHY, Akinwole Oladele ve AYODEJI, Ayo-Bello Taofeek (2020), “Soil Conservation Techniques Among Arable Crop Farmers in Odo Otin Local Government Area, Osun State: A Multinomial Logit Approach”, Journal of Soil Science and Environmental, S.11(2), ss.50-56.
• AKAY ERTÜRK, Selma (2009), “Zeytinbağı (Trilye)’nda İmkânları”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Dergisi, S.19, ss.1-27.
• AKTAŞ, Hüsnü, ERDEMCİ, İrfan, KARAMAN, Mehmet, KENDAL, Enver ve TEKDAL, Sertaç (2017), “Bazı Kışlık Ekmeklik Buğday Genotiplerinin Tane Verimi ve Bazı Kalite Özellikleri Bakımından GGE Biplot Analiz Yöntemi İle Değerlendirilmesi”, Türk Doğa ve Fen Dergisi, S.6(1), ss.43-51.
• ALSTON, Julian M. ve PARDEY, Pihilip G. (2020), “Innovatıon, Growth and Structural Change ın Amerıcan Agrıculture”, Natıonal Bureau of Economıc Research (E-Article), https://www.nber.org/system/files/chapters/c14376/c14376.pdf (Erişim Tarihi: 29.11.2020).
• ARSLAN, Mehmet (2017), "Fatty Acid Characteristics of Grass Pea (Lathyrus Sativus) in an East Mediterranean Environment", Cogent Chemistry, S.3(1), ss.1-8.
• AYKAN, Güven (2010), Muş Almanağı, (Yazarın Kendi Yayını), Muş.
• AYKAN, Güven (2017), Muş Sancağı, (Yazarın Kendi Yayını), Ankara.
• BALCI AKOVA, Süheyla (2019), “Tarım Coğrafyası”, Beşeri ve Ekonomik Coğrafya (Ed. Mesut Doğan, Özlem Sertkaya Doğan), Pegam Akademi Yayınları, Ankara.
• BOZKOYUN, Mehmet, BAYTAR, İrfan ve ERGİNYÜREK, Murat (2019), “Gevaş İlçesinde Tarımsal Arazi Kullanımı ve Planlamasına Yönelik Öneriler”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, S.7(96), ss.428-442.
• DOĞAN, Mesut (2011), Mengen Havzasının Beşeri ve İktisadi Coğrafyası, Mengen Köylere Hizmet Götürme Birliği Yayını, İstanbul.
• DOĞAN, Mesut (2019), “Türkiye'de Tarım, Hayvancılık ve Ormancılık”, Türkiye Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası (Ed. Serkan Doğanay, Mete Alım), Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
• DOĞANAY, Hayati ve COŞKUN, Ogün (2013), “Türkiye Yaylacılığındaki Değişme Eğilimleri ve Başlıca Sorunları”, Doğu Coğrafya Dergisi, S.18(30), ss.1-28.
• DOĞANAY, Hayati ve COŞKUN, Ogün (2015), Tarım Coğrafyası, Pegem Yayınları, Ankara.
• DURMUŞ, Esen ve ÇAĞLIYAN, Ayşe (2019), “Muş İlinde Yaylaların Dağılışı”, Turkish Studies, S.14(2), ss.325-353. SØRENSEN, Jan Tind, EDWARDS, Sandra, NOORDHUIZEN, Jos ve GUNNARSSON, Stefan (2006), “Animal Production Systems in The Industrialized World”, Revue Dcientifıgue et Technigue (International Offıce of Epizootics), S.25(2), ss.493-503.
• TÜİK – TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU (2021), Türkiye İstatistik Kurumu Raporları, TÜİK Yayını, Ankara.
• TÜMERTEKİN, Erol ve ÖZGÜÇ, Nazmiye (2004), Beşeri Coğrafya, Çantay Kitabevi, İstanbul.
• TÜMERTEKİN, Erol ve ÖZGÜÇ, Nazmiye (2015), Ekonomik Coğrafya, Çantay Kitabevi, İstanbul.
• YILMAZ, Mustafa ve BAYRAM, Gamze (2019), “Farklı Peg Konsantrasyonlarının Bazı Yonca Eşitlerinin Çimlenme Özelliklerine Etkileri”, Muş Ovası Uluslararası Tarım Kongresi Bildiriler Kitabı, 24-27 Eylül 2019, Muş Alparslan Üniversitesi Yayını, Muş, ss.105-119.
• YİĞİT, Ali (2016), “Türkiye'de Tarım-Hayvancılık-Ormancılık”, Türkiye Coğrafyası ve Jeopolitiği (Ed. Meryem Hayır Kanat), Nobel Yayınları, Ankara.
• ZENCİRCİ, Nusret (2015), “Anadolu'da Buğday Hasadının Sosyo Kültürü ve Diyalektolojisi”, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.15(3), ss.247-258.
• http://www.fao.org/faostat/en/#data/QA/visualize (Erişim Tarihi: 01.12.2020).
• http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatistik_yilliklari (Erişim Tarihi: 23.12.2020).
• http://www.tarimkutuphanesi.com/bugday_yetistiriciligi_00033.html (Erişim Tarihi: 29.11.2020).
• http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bilimsanat&view=bilimsanat&kategori1=bakdetay2&sozid=IKT (Erişim Tarihi: 26.12.2020).
• https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr (Erişim Tarihi: 11.05.2021).
• https://www.tarim.com.tr/Egitimli-Ciftci-Bilincli-Tarim,195y (Erişim Tarihi: 29.11.2020).
• https://www.tarimorman.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 18.11.2019).