Ahilik Teşkilatı ve Kariyer Çapalarının Kesişen Noktaları

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 418 - 429, 31.08.2022

Gülnaz Kılıç Özkaynar

https://doi.org/10.33712/mana.1135167

Öz

Ahilik Teşkilatının Türk kültüründe önemli bir yeri bulunmaktadır. Ahilik Teşkilatı, üstlendiği vazife ile Anadolu topraklarında dayanışma, birlik ve beraberliğin sağlanmasına oldukça büyük katkı sağlamıştır. İlk yıllarında esnaf teşkilatı olarak kurulan Ahilik, daha sonra ticaret, sanat, eğitim, ekonomi gibi pek çok alanda faaliyet yapar hale gelmiştir. Ahilik Teşkilatının esas amaçlarından biri her iş kolunda iş ahlakını ön planda tutan ve mesleğini sürekli yapacak çalışanlar yetiştirmekti. Bu bağlamda teşkilat bünyesinde o günün kariyer basamakları olarak adlandırılabilecek yamak, çırak, kalfa ve usta gibi çalışanların sürekli eğitime tabi tutulduğu bir süreç bulunmaktaydı. Bu çalışmanın amacı günümüzde kariyer çapaları olarak adlandırılan kişinin yetenek, ihtiyaç ve değerlerini ön plana çıkararak kariyerine yön veren unsurların Ahilik Teşkilatındaki benzerliğini ortaya koymaktır. Bu çerçevede Ahilik Teşkilatı ve kariyer çapalarının kavramsal boyutları, özellikleri ve kesişen noktaları teorik olarak ele alınmış ve incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ahilik, Ahilik Teşkilatı, Kariyer, Kariyer Çapaları

The Intersecting Points of the Akhism and Career Anchors

Öz

Ahilik Organization has an important place in Turkish culture. The organization has a great contribution in providing solidarity, unity and togetherness in the Anatolian lands with the task it has undertaken. Established as a tradesman's organization in its first years, the Ahi community later became active in many fields such as trade, art, education, and economy. One of the main objectives of the Ahi Organization was to train employees who prioritize business ethics in every business line and who will do their job continuously. In this context, within the organization, there was a process in which employees such as assistantship, apprenticeship and mastership, which could be called the career steps of that day, were subjected to continuous training. The aim of this study is to investigate the place of the factors that shape the career of the person called career anchors in the Akhism by highlighting the talents, needs and values of the person. In this framework, the conceptual dimensions, features and cutting points of the Ahi-Order and career anchors are theoretically discussed and examined.

Anahtar Kelimeler

Akhism, Ahi Organizations, Career, Career Anchors

Kaynakça

• ADIGÜZEL, Orhan (2009), "Sheın’ın Kariyer Çapaları Perspektifinde Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Öğrencilerinin Kariyer Değerlerine İlişkin Bir Araştırma", Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.14(2), ss. 277-292.
• AKÇA, Gürsoy (2003), "Ahilik Geleneği ve Günümüz Fethiye Esnafı", Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S.14, ss.209-219.
• AKGÜNDÜZ, Murat (2014), "Ticari Hayatta Kardeşliği Esas Alan Ahilik Teşkilatı", Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.19(31), ss.9-18.
• AKSU, Bumin Çağatay ve DOĞAN, Altan (2020), "Kuşaklar Açısından Motivasyon Araçlarının ve Kariyer Çapalarının Karşılaştırılması", İşletme Araştırmaları Dergisi, S.12(2), ss.2040-2060.
• ARSLAN, Recep ve ŞANLI, Demet (2013), "Osmanlı Devlet’inde Bir Esnaf Örgütlenmesi Olarak Lonca Teşkilatı", Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, S.9, ss.15-30.
• AYTAÇ, Serpil (2005), Çalışma Yaşamında Kariyer Yönetimi, Planlaması, Ezgi Kitabevi Yayınları, Bursa.
• BARUTÇUGİL, İsmail (2004), Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi, Kariyer Yayıncılık, İstanbul.
• ÇEKER, Faysal (2017), "Ahlâkî ve Sosyo-Ekonomik Bir Teşkilât Olarak Ahîlik", Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.7(12), ss.84-99.
• ÇETİN, Canan ve AKTAŞ, Hakkı (2005), "Hava Harp Okulu Endüstri Mühendisliği ile Marmara Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Öğrencilerinin Kariyer Değerlerinin Karşılaştırılması", 13ncü Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 12-14 Mayıs 2005, İstanbul, ss.191-194.
• DANZIGER, Nira, DALIA, Rachman-Moore ve RONY, Valency (2007), "The Construct Validity of Schein's Career Anchors Orientation Inventory", Career Development, S.13(1), ss.1-28.
• DARI, Abdülhekim Bahadır (2017), "Bir Sosyal Bütünleşme Aracı Olarak Ahilik", Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• DESOB - DÜZCE ESNAF VE SANATKARLAR ODASI BİRLİĞİ (2021), “Ahilikte Meslek Ahlakı”, DESOB Kurumsal Web Sayfası, http://www.desob.org.tr (Erişim Tarihi: 10.08.2021).
• DOĞAN, İsmail (2004), "Bir Sivil Toplum Kuruluşu Olarak Ahilik", I. Ahi Evran-I Veli ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu, 12-13 Ekim 2004, Kırşehir, G.Ü Ahilik Kültürünü Araştırma Merkezi Yayını, ss.323-335.
• DOĞAN, Kadir Caner (2015), "Ahilik Teşkilatı, Ombudsman ve Etik İlişkisi", Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi, S.4(7), ss.28-36.
• DÖNMEZ, Seray (2020), "Öğretim Elemanlarının Kariyer Çapalrının İncelenmesi: İstanbul Medeniyet Üniversitesi Örneği", Yayımlanmamış Yüksek Lisasn Tezi ,Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• EDİNSEL, Sercan ve ADIGÜZEL Orhan (2014),"Edgar Scheın’in Kariyer Çapaları Işığında Burçlar ve İş Tatmini Arasındaki İlişki", Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.4(2), ss.158-177.
• EKİNCİ, Yusuf (2012), "Ahilik ve Eğitim", 2. Uluslararası Ahilik Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 19-20 Eylül 2012, Kırşehir, ss.191-197.
• ERDEM, Ekrem (2009), Ahilik: Ahlakla Kalitenin Buluştuğu Bir Esnaf Teşkilatlanma, Detay Yayıncılık, Ankara.
• ERDOĞMUŞ, Nihat (2003), Kariyer Geliştirme Kuram ve Uygulama, Dünya Kitapevi, Ankara.
• FATİH, Çelik (2012), "Ahilik Teşkilatının Geçmişten Günümüze Ekonomik Hayatta Üstlendiği", 2. Uluslararası Ahilik Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 19-20 Eylül 2012, Kırşehir, ss.457-469.
• GÜNDÜZ, Ali Yılmaz, KAYA, Mehmet ve AYDEMİR, Cahit (2012), "Ahilik Teşkilatında ve Günümüzde", Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, S.14(2), ss.37-54.
• IŞIKER, Adnan (2019), "Kariyer Çapaları ve Temel Benlik Değerlendirmenin İş Tatminine Etkisi: Bir Alan Araştırması", Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• İBİCİOĞLU, Hasan, ADIGÜZEL, Orhan ve ÖZTÜRK, Umut Can (2011), "Kariyer Danışmanlığını Bir Sonraki Adıma Taşımak: Süreç Danışmanlığı Perspektifinde Kariyer Çapaları Kullanımı ve Bir Uygulama", Uluslararası Yükseköğretim Kongresi: Yeni Yönelişler ve Sorunlar, 27-29 Mayıs 2011, İstanbul, ss.1928-1935.
• KARAGÜL, Mehmet (2012), "Ahilik ve Sosyal Sermaye Bağlamında İş Ahlakı ve Üretim İlişkisi", Akademik Bakış Dergisi, S.32, ss.1-16.
• KAYA, Umut (2013), "Değerler Eğitiminde Bir Meslek Teşkilatı:Ahilik", Değerler Eğitimi Dergisi, S.11(26), ss.41-69.
• OLCAY, Atınç ve DÜZGÜN, Mehmet (2016), "Turizm Eğitimi Gören Öğrencilerin Meslek Seçimlerinin Kariyer Çapaları ile Uygunluğunun Değerlendirilmesi", Kastamonu Eğitim Dergisi, S.24(3), ss.1127-1148.
• ÖZKÖSE, Kadir (2011), "Ahilikte Ahlak ve Meslek Eğitimi", Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.15(2), ss.5-19.
• ÖZTÜRK, Nurettin (2002), "Ahilik Teşkilatı ve Günümüz Ekonomisi, Çalışma Hayatı ve İş Ahlakı Açısından Değerlendirilmesi", Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.7, ss.1-12.
• SCHEIN, Edgar H. (1990), Career Anchors: Discovering Your Real Values, Jossey-Bass Pfeiffer Publisher, San Francisco (US).
• SCHEIN, Edgar (1996), "Career Anchors Revisited: Implications for Career Development in the 21st Century", Academy of Management Perspectives, S.10(4), ss.80-88.
• SCHEİN, Edgar (2007), "Career Anchors Revisited: Implications for Career Development in the 21st Century", NHRD Network Journal, S.1(4), ss.27-33.
• SOLMAZTÜRK, Ahmet Barış (2017), "Girişimcilik Yöneliminin Kariyer Çapaları Üzerindeki Etkisinde Algılanan Örgütsel Desteğin Rolü", Yayımlanmamış Doktora Tezi, Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Entitüsü, İstanbul.
• SUUTTARİ, Vessa ve TAKA, Milla (2004), "Career Anchors of Managers with Global Careers", Journal of Management Development, S.23(9), ss.833-847.
• ŞAHİNKESEN, Ali (1991), "Çıraklık Eğitiminin 'Osmanlı Dönemi' Durumu", Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, S.24(2), ss.387-403.
• TDK - TÜRK DİL KURUMU (2011), “Ahilik”, Güncel Türkçe Sözlük, TDK Yayını, Ankara, 11.Baskı, www.tdk.gov.tr (Erişim Tarihi: 14.02.2022).
• TDK - TÜRK DİL KURUMU (2011), “Kariyer”, Güncel Türkçe Sözlük, TDK Yayını, Ankara, 11.Baskı, www.tdk.gov.tr (Erişim Tarihi: 22.03.2022)
• TEKİN, Mustafa (2016), "Bir Sosyal Kontrol Aracı Olarak Ahilik ve Toplumsal Dinamikleri", Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.21(21), ss.219-235.
• UÇMA, İsmet (2017), Bir Sosyal Siyaset Kurumu Olarak Ahîlik, İşaret Yayınları, İstanbul.
• ÜNSÜR, Ahmet (2017), "Ahilik Sisteminde Ahlak Temelli Çalışma İlişkileri ve Günümüz Bakış Açısından Değerlendirilmesi", Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, S.8(13), ss.90-98.
• YARNALL, Jane (1998), "Career Anchors: Results of an Organisational Study in the UK", Career Development International, S.3(2), ss.56-61.
• YILDIRIM, Gökhan (2019), "İşveren Markası ve Kariyer Çapasının İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Nicel Yöntem Araştırması", Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• YILMAZ, Hüseyin (2018), "Bir Anadolu Esnaf Teşkilatı Olarak Ahilik ve Eğitim", Uluslararası Ahilikte İş ve Ticaret Ahlakı Sempozyumu, 27-28 Eylül 2018, Sivas, ss.277-298.