Sağlık Kurumlarında İçsel Pazarlama Uygulamalarının İş Performansına Etkisi: Pazar Odaklılığın Aracı Rolü

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 3, 943 - 953, 21.10.2023

Fatih Denizli , Zühal Kınış , Buket Kaya

https://doi.org/10.33712/mana.1260039

Öz

Bu çalışmanın amacı, sağlık kurumlarında içsel pazarlama uygulamalarının iş performansına etkisinde pazar odaklılığın aracı rolünü incelemektir. Araştırmada veri toplama aracı olarak “İçsel Pazarlama”,“Pazar Odaklılık” ve “İş Performansı” ölçekleri kullanılmıştır. 15 Ağustos-15 Aralık 2022 tarihleri arasında Kayseri ilinde gerçekleştirilmiş olan çalışmaya 340 kamu sağlık çalışanı katılmış olup veriler elektronik anket tekniği ile toplanmıştır. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde SPSS 22 (Statistical Package of Social Sciences) paket programı kullanılmış olup, verilerin analizinde tanımlayıcı analizler, korelasyon analizi ve regresyon analizinden faydalanılmıştır. Çalışma bulguları, içsel pazarlamanın pazar odaklılığı ve iş performansını pozitif yönde etkilediğini ortaya koymuştur. Ayrıca, içsel pazarlamanın iş performansına etkisinde pazar odaklılığın tam aracı role sahip olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada elde edilen bulgular sağlık pazarlaması alan yazınına ve sağlık yöneticilerine uygulamaya yönelik önemli katkılar sunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İçsel Pazarlama, Pazar Odaklılık, İş Performansı, Sağlık Çalışanları

The Effect of Internal Marketing Practices in Health Institutions on Job Performance: Mediating Role of Market Orientation

Öz

The aim of this study is to investigate the mediating role of market orientation in the effect of internal marketing practices on job performance in health institutions. The data collection tools used in the research were the "Internal Marketing," "Market Orientation," and "Business Performance" scales. The study involved 340 public health workers and was conducted in Kayseri between August 15 and December 15, 2022, with data collected through an online survey technique. The data obtained were analyzed using the SPSS 22 (Statistical Package of Social Sciences) package program, employing descriptive analysis, correlation analysis, and regression analysis. The findings of the study revealed a positive effect of internal marketing on market orientation and business performance. In addition, it has been determined that market orientation has a full mediator role in the effect of internal marketing on business performance. It is thought that the findings obtained in the study will make important contributions to the health marketing literature and health managers in practice.

Anahtar Kelimeler

Internal Marketing, Market Orientation, Job Performance, Healthcare Professionals

Kaynakça

• ABRAZİ, Mehdi, GHORBANİ, Hassan ve MADANİ, Fatameh A. (2011), “The Effect of Internal Marketing on Organizational Commitment from Market-Orientation Viewpoint in Hotel İndustry in Iran”, International Journal of Marketing Studies, S.3(1), ss.147-155.
• AKMAN, Gülşen (2003), “Bilişim Sektöründe Pazar Odaklılık, Yenilik Stratejileri ve Yenilik Kabiliyeti Arasındaki İlişkiler ve Bunların Şirket Performansı Üzerindeki Etkileri”, Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
• ASIKHIA, Olalekan (2011), “Adjusted Narver and Slater’s Market Orientation Concept and Firm Performance in Nigerian Companies”, Global Journal of Management and Business Research, S.11(7), ss.54-62.
• AY, Canan ve KARTAL, Burak (2003), “İçsel Pazarlama: Literatür İncelemesi”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hakemli Dergisi, S.5(20), ss.15-25.
• AYAS, Nevriye, ÇELİK, Mukaddes ve HACIOĞLU, Güngör (2017), “İçsel Pazarlamanın İş Performansı Üzerindeki Etkisi: İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyetinin Aracılık Rolü”, VI. International Vocational Schools Symposium, 18-20 Mayıs 2017, Saray Bosna (Bosna-Hersek), ss.11-20.
• BAE, Sung Yoon, KIM, Jiwon, ve KIM, Gyeong Lan (2017), “Effect of Internal Marketing on Customer Orientation and Business Performance Will and Mediating Effect of Market Orientation in Small-to-Medium Sized Hospitals”, Journal of Health Informatics and Statistics, S.42(1), ss.44-52.
• BAYYURT, Nizamettin (2007), “İşletmelerde Performans Değerlendirmenin Önemi ve Performans Göstergeleri Arasındaki İlişkiler”, Sosyal Siyaset Dergisi, S.53, ss.577-592.
• BERRY, Leonard L. (1981), “The Employee as Customer”, Journal of Retail Banking, S.3(3), ss.33-40.
• BİNGÖL, Dursun (2013), İnsan Kaynakları Yönetimi, Beta Yayınları, İstanbul, 8. Baskı.
• BÖKE, Kaan (2017), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Alfa Yayınları, İstanbul, 5. Baskı.
• BULUT, Çağrı, YILMAZ Cengiz ve ALPKAN, Lütfihak (2009), “Pazar Oryantasyonu Boyutlarının İşletme Performansına Etkileri”, Ege Akademik Bakış, S.9(2), ss.513-538.
• ÇOBAN, Gamze (2017), “Otel İşletmelerinde İçsel Pazarlama ve İşletme Performansı İlişkisinde Pazar Odaklılığın Rolü: Nevşehir Örneği”, Doktora Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• ÇÖL, Güner (2008), “Algılanan Güçlendirmenin İşgören Performansı Üzerine Etkileri”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, S.9(1), ss.35-46.
• DOUKAKIS, Papasolomou I. ve KITCHEN, Philip J. (2004), “Internal Marketing in UK Banks: Conceptual Legitimacy or Window Dressing?”, International Journal of Bank Marketing, S.22(6), ss.421-452.
• ERDİL, Sabri, ERDİL, Oya ve KESKİN, Halit (2004), “The Relationships between Market Orientation, Firm Innovativeness and Innovation Performance”, Journal of Global Business and Technology, S.1(1), ss.1-11.
• EREN, Duygu ve GÜNEREN, Ebru (2014), “Turizm İşletmelerinde İçsel Pazarlama”, Turizm İşletmelerinde Çalışan İlişkileri Yönetimi (Ed. Şule Aydın Tükeltürk), Detay Yayıncılık, Ankara, ss.59-83.
• ERGÜN, Zührem (2013), “İçsel Pazarlama Uygulamalarının İşletme Performansı Üzerine Etkisi: Kamu-Özel Hastane Karşılaştırması”, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, S.13(25), ss.223-247.
• EŞİTTİ, Bekir ve BULUK, Buket (2018), “İçsel Pazarlama Faaliyetlerinin İş Performansına Etkisinde İş Tatminin Aracılık Rolü: Beş Yıldızlı Konaklama İşletmeleri Örneği”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, S.10(18), ss.288-303.
• FAKOR, Amir Mohammad ve SADEGH, Fersteh (2016), “The Impact of Internal Marketing on Performance with the Mediating Role of Sustainable Marketing and Market Orientation”, Journal of Business Management, S.8(3), ss.659-680.
• FINDIKÇI, İlhami (2009), İnsan Kaynakları Yönetimi, Alfa Basım Yayım Dağıtım, İstanbul, 9. Baskı.
• FOREMAN, Susan K. ve MONEY, Arthur H. (1995), “Internal Marketing: Concepts, Measurements and Applications”, Journal of Marketing Management, S.11(8), ss.755-768.
• GOUNARIS, Spiros (2006), “Internal-Market Orientation and its Measurement”, Journal of Business Research, S.59(4), ss.432-448.
• HWANG, Ing-San ve JANG, Der Chi (2005), “Relationships Among Internal Marketing, Employee Job Satisfaction and International Hotel Performance: An Empirical Study”, International Journal of Management, S.22(2), ss.285-293.
• İNAL, Mehmet Emin ve TOKSARI, Murat (2008), “Bir Yönetim Yaklaşımı Olarak İçsel Pazarlama”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO Dergisi, S.11, ss.361-390.
• JAWORSKI, Bernard J. ve KOHLI, Ajay J. (1993), “Market Orientation: Antecedents and Consequences”, Journal of Marketing, S.57(3), ss.53-70.
• JOSEPH, W. Benoy (1996), “Internal Marketing Builds Service Quality”, Journal of Health Care Marketing, S.16(1), ss.54-59.
• KAYABAŞI, Çiğdem (2019), “Sağlık Çalışanlarında Örgütsel Bağlılık, İş Tatmini ve İş Performansı İlişkisinin Belirlenmesi: Bir Devlet Hastanesi Örneği”, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• KUMAR, Vikas, JONES, Eli, VENKATESAN, Rajkumar ve LEONE, Robert P. (2011), “Is Market Orientation a Source of Sustainable Competitive Advantage or Simply the Cost of Competing”, Journal of Marketing, S.75(1), ss.16-30.
• KURT, Esra (2013), “Algılanan Sosyal Destek ve İş Performansı İlişkisinde İşe Bağlılığın Aracı Etkisi: Turizm İşletmelerinde Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• LINGS, Ian ve GREENLEY, Gordon (2009), “The Impact of İnternal and External Market Orientations on Firm Performance”, Journal of Strategic Marketing, S.17(1), ss.41-53.
• LINGS, Ian (2000), “The Impact of Internal Market Orientation on External Market Orientations and Business Performance: An Empirical Study of the UK Retail Market”, Australian and New Zeland Marketing Academy Conference (ANZMAC), Visionary Marketing for the 21st Century: Facing the Challenge.
• MAHMOUD, Mohammed Abdulai (2011), “Market Orientation and Business Performance Among Smes in Ghana”, International Business Research, S.4(1), ss.241-251.
• ÖZBOZKURT, Onur Başar (2018), “Sağlık Çalışanlarının Rol Belirsizliği ve Rol Çatışmasının İş Performansına Etkisi, İş Tatminin Aracılık Rolü: Mersin İli Özel Hastanelerinde Bir Çalışma”, Yüksek Lisans Tezi, Toros Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• ÖZDAMAR, Kazım (2003), Modern Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Kaan Kitabevi, Eskişehir, 3. Baskı.
• ÖZDEMİR, Gökçe (2014), “Hizmet İşletmelerinde İçsel Pazarlama Yaklaşımı”, İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, S.16(1), ss.54-66.
• PANIGYRAKIS, George ve THEODORIDIS, Prokopis (2007), “Market Orientation and Performance: An Empirical Investigation in the Retail Industry in Greece”, Journal of Retailing and Consumer Services, S.14(2), ss.137-149.
• PITT, Leyland ve FOREMAN, Susan (1999), “Internal Marketing Role in Organizations: A Transaction Cost Perspective”, Journal of Business Research, S.44(1), ss.25-36.
• RAFIQ, Mohammed ve AHMED, Pervaiz (1993), “The Scope of Internalmarketing: Defining the Boundary between Marketing and Human Resource Management”, Journal of Marketing Management, S.9, ss.219-232.
• RAFIQ, Mohammed ve AHMED, Pervaiz (2000), “Advances in the Internal Marketing Concept: Definition, Synthesis and Extension”, Journal of Services Marketing, S.14(6), ss.449-462.
• ROTUNDO, Maria ve SACKETT, Paul R. (2002), “The Relative Importance of Task, Citizenship and Counterproductive Performance to Global Ratings of Job Performance: A Policy-Capturing Approach”, Journal of Applied Psychology, S.87(1), s.66-80.
• SASSER, Earls ve ARBEIT, Stephan (1976), “Selling Jobs in the Service Sector”, Business Horizons, S.19(3), ss.61-65.
• SLATER, Stanley F. ve NARVER, John C. (2000), “The Positive Effect of a Market Orientation on Business Profitability: A Balanced Replication”, Journal of Business Research, S.48(1), ss.69-73.
• SOUCHON, Anne ve LINGS, Ian (2001), “Adopting Internal Marketing Practices Across National Borders: Key Propositions and Implications”, Proceedings of the Annual Conference of the Australia New Zealand Marketing Academy, Massey University Press, Massey (NZ).
• TOPUZ EKER, Didem (2013), “Sürdürülebilir Rekabet Avantajı ve Pazar Odaklılık: Pazar Odaklılık Firma Performansı İlişkisinde İçsel Pazarlamanın Aracı Rolü”, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• TUNCAY, Ahmet Hayrettin (2009), “İçsel Pazarlamanın Örgütsel Bağlılığa Etkisi”, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• VAREY, Richard J. ve LEWIS, Barbara R. (1999), “A Broadened Conception of Internal Marketing”, European Journal of Marketing, S.33(9/10), ss.926-944.
• VAREY, Richard J. (1995), “Internal Marketing: A Review and Some Interdisciplinary Research Challenges”, International Journal of Service Industry Management, S.6(1), ss.40-63.
• VARİNLİ, İnci (2008), Pazarlamada Yeni Yaklaşımlar, Detay Yayıncılık, Ankara, 2. Baskı.
• YAMAN, Zeynep (2012), “İçsel Pazarlama Uygulamalarının İşletme Performansı Üzerine Etkileri: Kamu-Özel Hastane Karşılaştırması”, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• YELBOĞA, Atilla (2006), “Kişilik Özellikleri ve İş Performansı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, İş, Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, S.8(2), ss.196-217.
• YILDIZ, Süleyman Murat (2017), “Sosyal Mübadelenin İçsel Pazarlama ve İş Performansı Arasındaki Aracılık Etkisi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.19(1), ss.105-118.
• YILMAZ, Cengiz, ALPKAN, Lütfihak ve BULUT, Çağrı (2009), “İşletmelerin Kültürel Oryantasyonlarının Çeşitli Performans Boyutlarına Etkileri: Türk İmalat ve Hizmet İşletmeleri Üzerinde Bir Saha Çalışması”, Journal of Yaşar University, S.4(16), ss.2469-2500.
• ZAMAN, Khansa, JAVAID, Nadeem, ARSHAD, Asma ve BİBİ, Sami (2012), “Impact of Internal Marketing on Market Orientation and Business Performance”, International Journal of Business and Social Science, S.3(12), ss.76-87.
• KINIŞ, Zühal ve BOZTOSUN, Derviş (2022), “Sağlık Çalışanlarının Finansal İyi Hal Durumlarının İş Performansına Etkisinin İncelenmesi: Kayseri İli Örneği”, 19 Mayıs Sosyal Bilimler Dergisi, S.3(4), ss.379-392.