TÜRKİYE’DE MADENCİLİK SEKTÖRÜNÜN GİRDİ-ÇIKTI ANALİZİ YÖNTEMİYLE İNCELENMESİ

Yıl 2007, Cilt: 9 Sayı: 18, 25 - 41, 01.10.2007

Funda Çondur , Umut Evlimoğlu

Öz

Bu incelemenin konusunu; 1996 Yılı Üretici fiyatlarıyla “Maden Kömürü ve Linyit Çıkarımı”, “Ham petrol ve Doğalgaz Çıkarımı”, “Demir Cevheri ve Diğer Metal Cevherleri Çıkarımı”, “Kum, Kil ve Taşocakçılığı”, “B.y.s. Madencilik ve Taşocakçılığı”, “Kok Fırını Ve Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı”, “Temizlik, Kozmetik, Bys. Kimyasal Ürünler Ve Suni Ve Sentetik Elyaf İmali”, “Diğer metal eşyaların imalatı”, “Metal İşleri İle İlgili Hizmet Faaliyeti” ve “Diğer” adı altında ekonominin kalan sektörlerinin toplulaştırılarak, input-output yaklaşımıyla incelenmesi oluşturmaktadır. Makalede Madencilik Sektörü, endüstrilerarası işlemler tablosundan yararlanılarak, toplulaştırılmış ve on sektörlü tablo elde edilmiştir. Madencilik sektörü için girdi katsayılar matrisi hesaplanmış, doğrudan etkiler ortaya konmuştur. Girdi katsayılar matrisi birim matristen çıkarılmış ve ortaya çıkan yeni matrisin tersi alınarak Leontief ters matrise ulaşılmış endüstri hakkındaki yorumlar bunun üzerinden yapılmıştır. Ayrıca, sektörlerdeki gelir artışının; diğer değişkenler üzerindeki etkisi incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Madencilik Sektörü, Girdi-çıktı analizi, Lokomotif Sektörler

THE ANALYSIS OF THE MINING SECTOR IN TURKEY BY USING INPUT-OUTPUT METHOD

Öz

The subject of this paper is to analyze by aggregating the economic sectors of “Coal and Lignite Extraction”, “Raw Oil and Natural Gas Extraction”, Iron Ore and Other Metal Ores Extraction”, Sand, Clay and Quarrying”, B.y.s Mining and Quarrying”, “Coke Kiln and Refined Petroleum Products Manufacturing”, “Manufacturing of Cleaning, Cosmetics, b.y.s Chemical Products and Artificial and Synthetic Fiber”, “Manufacturing of Other Metal Goods”, “Service Activities about Metal Works”, and “Other” by using input-output approach. In the paper, the Mining Sector is aggregated by using the inter-industrial transactions table and a ten sector table is produced. An input coefficient matrix is calculated for the mining sector and direct effects are presented. Input coefficient matrix is subtracted from the unit matrix and by reversing the new matrix, the Leontief reverse matrix, on which the interpretations are based, is achieved. Additionally, the effect of increases in incomes in the sectors on other variables is analyzed

Anahtar Kelimeler

Mining Sector, Input-Output Method, Lokomotive Sectors

Kaynakça

• Aydoğuş, O., (1999), Girdi Çıktı Modellerine Giriş, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Başol, K., (1996), Doğal Kaynakları Ekonomisi, Anadolu Matbaası, Gözden Geçirilmiş Baskı, İzmir.
• Baumol, W.J., (1958), Activity Analysis in One Lesson,, American Economic Review
• Vol. XLVIII, December, pp. 837-873. Bulmer-Thomas, V., (1982), Input-Output Analysis in Developing Countries, (New York: Wiley).
• Chase, R.A., Bourque, P., ve Conway, R., (1993), The 1987 Washington State Input
• Output Study”, Graduate School of Business Administration University of Washington, Office of Financial Management Forecasting Division, September,. Çakır, M., Çakır F., ve Özdemir A., (2005), Türkiye'de Hizmet Sektörünün Genel
• Yapısı (Girdi-Çıktı Yaklaşımıyla), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Öneri Dergisi, 6, 24, 229-241, 2005.
• Çivi, H., Çakır M., (2000), Türkiye’de İmalat Sanayinin Dışa Bağımlılığı, Atatürk
• Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt.14, Sayı.1, s.1-9. Ersungur, M., ve Kızıltan, A., (2005), Türkiye Ekonomisinde İthalata Bağımlılığın
• Girdi-Çıktı Yöntemiyle Analizi, İstanbul Üniversitesi VII. Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu 26-27 Mayıs. Ersungur, M.,, (2005), Bölgesel İktisat, Atatürk Üniv. İ.İ.B.F. Z.F.Fındıkoğlu Araştırma
• Merkezi Yayın No:219, Erzurum. Fletcher, J.E., (1989), Input-output Analysis and Tourism Impact Studies, Annals of
• Tourism Research, Vol:16, pp.514-529
• Glıckman, N.J., (1977), Econometric Analysis of Regional Systems: Explorations in
• Model Building and Policy Analysis, New York: Academic Press, pp. 37-73. Phıllıps, A., (1955), The Tableau Economique as a Simple Leontief Model, The Quarterly Journal of Economics, Vol. 69, No. 1. Feb., pp. 137-144.
• Leontief, W., (1966), Input-Output Economics, Oxford University Press, New York.
• Öney, E., (1998), İktisadi Planlama, Ankara Üniv. S.B.F. Yayınları No:526, Ankara.
• Özdemir A., Yüksel, F., (2006), Türkiye'de Enerji Sektörünün İleri ve Geri Bağlantı
• Etkileri, Yönetim ve Ekonomik Dergisi, Cilt 13, Sayı 2, s.1-18. Tamzok, N., (2003), Küresel Politikalar Ve Türkiye Madencilik Sektörü, Liberal
• Reformlar ve Devlet Sempozyumu”, KİGEM, Ankara, 18-19 Nisan, s.1-10. Tamzok, N., Türkiye Madencilik Sektöründe Yapısal Dönüşüm ve Sonuçları, Türkiye 19. Uluslararası Madencilik Kongresi ve Fuarı, IMCET 2005, İzmir, Türkiye, 09-12 Haziran 2005.
• T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, (2001), Türkiye Ekonomisinin Input
• Output Yapısı 1996, DİE Matbaası: Ankara.
• Tunç, İ., (2004), Türkiye Ekonomisinde Yapısal Değişim: Bir Girdi- Çıktı Analizi, ERC
• Working Paper in Economic 04/07August, s.1-27. Türker, M.F., (1999), Girdi-Çıktı Analizi Yardımıyla Ormancılık Sektörünün Ülke
• Ekonomisi İçindeki Öneminin Belirlenmesi, Tr. J. of Agriculture and Forestry, Dergi No:23 Ek Sayı 1, s. 229-237. Unur, K., (2004), Turizmin Ekonomik Etkilerinin Ölçülmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi
• Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 6, Sayı, 4, s.114-142. Uzunoğlu, H., (2005), Madencilikte Yeni Düzenlemeler, İz-To, AR-GE Bülten Şubat, s.27-30. İnternet Kaynakları http://www.immib.org.tr/MADEN/INDEX.ASP http://www.jmo.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=756&turu=R&sube=0 http://www.migem.gov.tr
• Sosyal Bilimler Dergisi EK 1. Toplulaştırılmış Türkiye Madencilik Sektörü İnput-Output Tablosu Alan Sektörler Veren Sektörler 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Ara Top Tüketim Maden Kömürü ve Linyit Çıkarımı ( 1 ) 0 50832 11167 77124 341603 415583 29747098 40280347 70969383
• Demir Cevheri ve Diğer metal cevherler çıkarımı ( 2 ) 0 0 0 0 0 286268242 0 63455
• Ham Petrol ve Doğalgaz Çıkarımı ( 3 ) 0 0 0 5706 67156 0 20905432
• Kum Kil ve Taşocakçılığı ( 4 ) 0 49677 6 109613 0 62132209
• Bys.Madencilik ve Taşocakçılığı ( 5 ) 0 102 0 0 722 1362598 0 10862471
• Kok fırını ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı ( 6 ) 3758256 450207 1303113 3960801 1120880 517748 3704204 2513894 20340959 753204277 790874339
• Temizlik,kozmetik bys.kimyasal ürün.ve elyaf ( 7 ) 330148 520594 211722 537689 165233 3401
• Diğer metal eşya imalatı ve hizmet faaliyeti ( 8 ) Elektrik üretimi iletimi dağıtımı ( 9 ) 175391 0 129173092 7308 58554 171199 66275 22209 3486756 9751059 732777 170339085 184852762 670089 1098600 572026 618825 5222267 3879698 10930306 6328088 339170231 371111902
• Çalışanlara Yapılan Öde. 1005939 3942921 2670161 4558228 5680922 12541536 16597917 42408533 3114352118 3234567379 Diğer Fak. Gelirleri 32276890 9336189 3870287 21604879 105166503 67660680 87421251 228307998 10584453952 11174788989 Toplam Üretim 43768626 22228375 43682919 34639564 811788140 203569186 275247525 405231704 25658976734 27585412292