Fransa’da Yerel Yönetimlerce Kullanılan Anayasal Bir Araç: Deney

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 1, 194 - 217, 30.03.2020

Rukiye Mehtap Özlü

https://doi.org/10.14782/marmarasbd.712945

Öz

Fen bilimlerinin daha çok kullandığı deney tekniği, 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren hukukçuların ve sosyal bilimcilerin de uğraş alanına girmeye başlamıştır. Bu alanlarda deney; bir kural, bir yetki ya da mekanizmayı test ya da tecrübe etmek olarak tanımlanabilir. Kural, yetki ya da mekanizma belli bir alanda test edilerek izlenmesinin ardından elde edilen sonuçlara göre ya ülke genelinde genelleştirilecek ya (değiştirilerek) tekrar denenecek ya da top yekûn terk edilecektir. Fransa’da 1960’lardan itibaren kullanılan bu araç, nihayetinde 2003 Anayasa reformuyla anayasal bir nitelik kazanmıştır. Hem devlet hem de yerel yönetimler ve birlikleri bu uygulamayı yönetebilmektedirler. Yerel deney, hükümet tarafından çizilen hukuki sınırlar çerçevesinde deney uygulamasının yerel yönetimler ve birliklerince yönetilmesi olarak değerlendirilmektedir. Yerelin ve ihtiyaçlarının çeşitliliği göz önünde bulundurularak bu birimlerin idari, mali kapasitelerine bağlı olarak farklılaştırılmış politikaların geliştirilmesine izin verdiğinden yerel deney, Türk hukukuna yabancı incelenmesi gereken bir kavramdır. Ayrıca deneye konu olan uygulama, ülke geneline yaygınlaştırılmadan önce belirlenen alanda test edilme imkânı bulacağından, somut bulgular ışığında yetki paylaşımında rasyonelleşme sağlanacaktır. Bu sebeple çalışmanın konusunu, Fransa’da uygulanan yerel deney aracı oluşturmaktadır. Öncelikli olarak yerel deney aracının yasal kaynağı, prosedürü ve denetim yöntemleri incelenmektedir. Ardından merkez-yerel ve yerel yönetsel birimler arasında gerçekleşen yetki paylaşımını rasyonelleştirmek için kullanılan deney aracının subsidiarite ilkesiyle ilişkisi açıklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Fransa, yerel yönetimler, deney, yetki paylaşımı, subsidiarite

A Constitutional Tool Used by Local Governments in France: Experiment

Öz

The experimental technique, which is used more frequently by the sciences, began to be involved in the field of lawyers and social scientists since the second half of the 20th century. The experiment in these areas can be defined as testing or experiencing a rule, a competence or a mechanism. According to the results obtained after testing or proving a rule, an authority or a mechanism in a certain area, it will be generalized throughout the country or will be retried or completely abandoned. This instrument, which has been used in France since the 1960s, eventually gained a constitutional character with the constitutional reform in 2003. Both central and local governments and their unions can manage this practice. Local experiment is defined as the experimental practice by the local authorities and their unions within the framework of the legal limits drawn by the government. The local experiment is an unfamiliar concept for the Turkish law that needs to be examined, as it allows the development of differentiated policies depending on the administrative and financial capacities of these units considering the diversity of the local and its needs. In addition, the application subject to the experiment will have the opportunity to be tested in the defined area before it becomes widespread throughout the country, rationalization of the sharing competences will be ensured in the light of concrete evidences. Therefore, the subject of this study is the local experiment applied in France. Firstly, the legal source, procedure and control mechanisms of the local experiment are explained. Then, the relevance of this practice to the principle of subsidiarity is examined in order to rationalize the competence sharing between central-local and local administrative units.

Anahtar Kelimeler

France, local governments, experiment, authority sharing, subsidiarity

Kaynakça

• Anayasa Konseyi, 07.01.1988, n° 87-232 DC.
• Anayasa Konseyi, 07.07.2005., n° 2005-516 DC.
• Anayasa Konseyi, 12.08.2004, n°2004-503 DC.
• Anayasa Konseyi, 13.01.1994, n° 93-329 DC.
• Anayasa Konseyi, 27.12.1973, n° 73-51 DC.
• Anayasa Konseyi, 29.12.2003, n° 2003-488 DC.
• Bottini, F. (2015). L'impact du New public management sur la réforme territoriale. RFDA, 717.
• Bouillant, N., Duru, E. (2018). Réformer le droit à l’expérimentation locale, un enjeu public majeur. Erişim adresi: https://jean-jaures.org/nos-productions/reformer-le-droit-a-l-experimentation-locale-un-enjeu-public-majeur.
• Boulet, M. (2012). Les collectivités territoriales françaises dans le processus d’intégration européenne. Paris : L’Harmattan.
• Boulouis, J. (1970). Note sur l’utilisation de la « méthode expérimentale » en matière de réformes. in Mélanges Louis Trotabas, Paris : LGDJ.
• Brisson, J.-F. (2003). Les nouvelles clefs constitutionnelles de répartition matérielle des compétences entre l’Etat et les collectivités locales. AJDA, n°11/2003, 24/03/2003, 529-539.
• Brosset, E. (2004). L’impossibilité pour les collectivités territoriales françaises d’exercer le pouvoir législatif à l’épreuve de la révision constitutionnelle sur l’organisation décentralisée de la République, Revue française de droit constitutionnel, n°60, 695-739. DOI : 10.3917/rfdc.060.0695
• Chevallier, J. (1993). Les lois expérimentales, le cas français. C.-A. Morand (Ed.). Evaluation législative et lois expérimentales içinde (s.119-152). Aix-Marseille : Presses universitaires d’Aix-Marseille.
• Clément, P. (2002). Rapport sur le projet de réforme constitutionnelle. Doc. AN n° 376. Erişim adresi: http://www.assemblee-nationale.fr/12/rapports/r0376.asp
• Crouzatier-Durand, F. (2004). L’expérimentation locale (loi organique du 1 er août 2003). RFDA, n°1, 21-30.
• Dauphin, L. (2008). Collectivités Territoriales et Expérimentation, Thèse dactylographiée, Limoges.
• De Montecler, M.-C. (2007). Première expérimentation sur le fondement des articles 37-1 et 72 de la Constitution. AJDA, 11.
• Delcamp, A. (1995). Principe de subsidiarité et décentralisation. Revue française de droit constitutionnel, n°23, 609-624
• Denaja, S. (2008). Expérimentation et administration territoriale, Thèse dactylographiée, Montpellier.
• Elysee (2002). Discours de M. Jacques Chirac à Rouen, campagne pour l’élection présidentielle. Le discours est disponible dans son intégralité sur le site de l’Elysée, dans la section Archives – discours et déclarations. Erişim adresi: www.elysee.fr Erişim Tarihi : 10 Nisan 2019.
• Faure, B. (2004). Les relations paradoxales de l’expérimentation et du principe d’égalité, A propos de la décision n°2004-503 DC du 12 août 2004, loi relative aux libertés et responsabilités locales, RFDA, 1150.
• Favoreu, L. et al., (1999). Droit constitutionnel, Paris : Dalloz.
• Ferstenbert, J., Priet, François, Quilichini P., (2016). Droit des collectivités territoriales, Paris : Dalloz.
• Fransız Danıştayı, 12.07.1995, no 157.191, Cne de Bougnon, Gaz. Pal. 29 et 30 déc. 1995, s. 20.
• Fransız Danıştayı, 26.07.1996, Association Narbonne Libertés, n° 130363.
• Fransız Danıştayı, 9.05.1913, Roubeau, Rec. s. 521.
• Fransız Danıştayı, Sect., 10.05.1974, Denoyez et Chorques, Rec. s. 274.
• Guillaume, A. (2012). L'expérimentation du RSA et ses ambiguïtés. Revue Informations sociales, 2012/6, n°174, 51-60. DOI : 10.3917/inso.174.0051
• Lagazette, (2019). Erişim adresi: https://www.lagazettedescommunes.com/424826/le-droit-a-lexperimentation-nest-pas-tres-experimente-par-les-collectivites/
• Leben, C. (1982). Le Conseil constitutionnel et le principe d’égalité devant la loi. RDP, 1982, 295-353.
• Les collectivités locales en chiffres (2019). Erişim adresi: https://www.collectivites locales.gouv.fr/files/files/statistiques/brochures/les_collectivites_locales_en_chiffres_2019.pdf
• Liberation (2013). Erişim adresi: https://www.liberation.fr/societe/2013/07/17/le-gouvernement-devoile-son-choc-de-simplification_918872 Erişim Tarihi: 17 Temmuz 2019.
• Piron, M. (2003). Rapport sur le projet de LO relatif à l'expérimentation par les collectivités territoriales, Doc. AN n° 955. Erişim adresi: http://www.assemblee-nationale.fr/12/rapports/r0955.asp Erişim Tarihi: 18 Haziran 2019.
• Pontier, J.-M. (1978). L’Etat et les collectivités territoriales. La répartition des compétences, Paris : LGDJ.
• Pontier, J.-M. (2001). L'expérimentation et les collectivités locales. RA., n° 320, 169-177. Erişim adresi: www.jstor.org/stable/40774991
• Pontier, J.-M. (2003). La loi organique relative à l'expérimentation par les collectivités territoriales Loi organique du 1er août 2003 relative à l'expérimentation par les collectivités territoriales. AJDA, 1715.
• Pontier, J.-M. (2010). Performance et simplification. N. Albert (Ed.)., Performance et droit administratif, Actes du colloque organisé par le Laboratoire d’étude des réformes administratives et de la décentralisation (29-30 janvier 2009) içinde (s.89- 118). Paris : Litec.
• Rapor, (2018). Expérimentation et différenciation territoriale et autonomie financière des collectivités territoriales. Erişim adresi: http://www.assemblee-nationale.fr/15/rapports/r0912.asp
• Roux, A. (1995). Droit constitutionnel local, Paris : Economica
• Verpeaux, M. (2004). La loi organique relative à l’expérimentation par les collectivités territoriales. JCP-A, n°20, 655-663.