‘Sivil’ ve ‘Demokratik’ Bir Sivil Toplum Nasıl Mümkün Olabilir?

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 1, 97 - 119, 28.03.2023

Erdi Topçuoğlu

https://doi.org/10.14782/marmarasbd.1197794

Öz

Sivil ve Demokratik bir sivil toplumun nasıl ve hangi koşullar altında mümkün olabileceği sorularına cevap arayan bu çalışmada sosyoloji ve siyaset biliminin üzerinde sıklıkla durduğu iki kavram hareket noktası olarak belirlenmiştir: Sivil toplum ve demokrasi. Bu iki kavramın ‘ne’ anlama geldiklerine değinmekle birlikte çalışmanın cevap ararken temel aldığı noktalar bu kavramlar çerçevesinde oluşturulan kuramlardır. İkincil kaynaklardan yararlanılarak gerçekleştirilen ve kuramsal bir tartışma olma iddiasında olan bu çalışmada önce sivil toplum kavramı açıklanmış ve sivil toplum kuramı üç ekol çerçevesinde temellendirilmiştir. Benzer şekilde demokrasi kavramı da kısaca irdelenmiş ve demokrasi kuramı iki temel çerçevede temellendirilmiştir. Dolayısıyla çalışma iki sacayağı üzerinde yükselmektedir. Sivil toplum kuramı ve demokrasi kuramları yerli yerine oturtulduktan sonra sivil toplum ve demokrasi ilişkisi araştırılmış, bu ilişki çerçevesinde sivil toplumun ve demokrasinin faziletleri ve sınırları çerçevesinde sivil ve demokratik bir toplumun nasıl mümkün olabileceği tartışılmıştır. Çalışma sivil ve demokratik bir toplumun sivil toplum kuramını oluşturan üç farklı bakışın meziyetlerinden bir arada yararlanan toplumlarda sivilliğin sağlanabileceği iddiasını taşımaktadır. Ayrıca sivil toplumun demokratikliği için liberal demokrasinin ötesinde müzakere ve katılım anlayışlarından temellenen radikal demokrasinin gerekliliğinin sivil toplumun demokratik olmasının ön koşulu olduğunu ileri sürmektedir.

Anahtar Kelimeler

sivil toplum, demokrasi, sivillik, örgütlü toplum, kamusal alan, radikal demokrasi

Kaynakça

• Ağaoğulları, M. A. (2009). Kent Devletinden İmparatorluğa (6. Baskı). İmge Kitapevi.
• Balibar, E. (2018). Demokrasinin Demokratikleşmesi’nden Bahsetmemiz Gerekir. https://gazetekarinca.com/demokrasinin-demokratiklesmesinden-bahsetmemiz-gerek-etienne-balibar/
• Barber, B. (1984). Strong Democracy: Participatory Politics for a New Age. Universiy of California Press.
• Beetham, D. (1994). Defining and Measuring Democracy. Sage.
• Beetham, D. (2005). Democracy: A Beginner’s Guide. One World Publication.
• Beetham, D. (2006). Demokrasi ve İnsan Hakları (1. Baskı). Liberte Yayınları.
• Benhabib, S. (1992). Models of Public Space: Hannah Arendt, the Libral Tradition and Jurgen Habermas. İçinde C. Calhoun (Ed.), Habermas and Public Space (ss. 73-98). The MIT Press.
• Berg, B., & Lune, H. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (1. Baskı). Eğitim Yayınevi.
• Boyte, H. C. (1993). Practical Citizenship and the GOOd Society. The Newsletter of PEGS, 3(2), 9-10.
• Caniklioğlu, M. D. (2007). Sivil Toplum ve Türkiye Demokrasisindeki İz Düşümleri (1. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Cavallar, G. (2012). Cosmopolitanisms in Kant’s philosophy. Ethics & Global Politics, 5(2), 95-118. https://doi.org/10.3402/egp.v5i2.14924
• Champlin, D. P., & Knoedler, J. T. (2005). Whither, or Wither, the Good Society? Journal of Economic Issues, 39(2), 455-463. https://doi.org/10.1080/00213624.2005.11506823
• Cohen, J. (1989). Deliberation and Democratic Legitimacy. İçinde A. P. Hamlin & P. Pettit (Ed.), The Good Polity Normative Analysis of the State (ss. 17-34). Basil Blackwell.
• Çağlar, B. (1993). “Hukuk”la Kavranan "Demokrasi ya da “Anayasal Demokrasi”. Anayasa Yargısı Dergisi, 10, 233-276.
• Çaha, Ö. (2005). Sivil Toplum Üstüne (EDAM, Ed.; ss. 9-22). Kaknüs Yayınları.
• Çaha, Ö. (2016). Demokrasi (H. Çetin, Ed.; ss. 297-355). Orion Kitapevi.
• Dahl, R. (2017). Demokrasi Üzerine (4. bs). Phoenix Yayınevi.
• Dahlberg, L. (2005). The Habermasian Public Sphere: A Specification of the Idealized Conditions of Democratic Communication. Studies in Social and Political Thought, 1-18.
• De Tocqueville, A. (2016). Amerika’da Demokrasi (1. bs). İletişim Yayınları.
• Diamond, L. J. (1994). Toward Democratic Consolidation. Journal of Democracy, 5(3), 4-17. https://doi.org/10.1353/jod.1994.0041
• Diamond, L. J. (1999). Developing democracy: Toward consolidation. Johns Hopkins University Press.
• Dlabac, O. (2014). Assessing liberal and radical democracy and its political support: A comparative analysis at the subnational level of the swiss cantons. https://doi.org/10.5167/UZH-104929
• Dryzek, J. S. (2002). Deliberative Democracy and Beyond: Liberals, Critics, Contestations (1. bs). Oxford University PressOxford. https://doi.org/10.1093/019925043X.001.0001
• Edwards, M. (2004). Civil Society. Blackwell Publishing.
• Elliott, A. (2014). Structuration theories: Giddens and Bourdieu. İçinde A. Elliott (Ed.), Routledge Handbook of Social and Cultural Theory (ss. 56-74). Routledge.
• Erdoğan-Tosun, G. (2005a). Birleştirici Demokrasi Devlet-Sivil Toplum İlişkisinin Yeniden Yapılandırılması İçin Bir Analiz Aracı Olabilir Mi? İçinde EDAM (Ed.), Sivil Toplum ve Demokrasi (ss. 23-54). Kaknüs Yayınları.
• Erdoğan-Tosun, G. (2005b). Türkiye’de Devlet Sivil Toplum İlişkisi ve Demokrasinin Pekiştirilmesinin Önündeki Engeller. İçinde EDAM (Ed.), Sivil Toplum ve Demokrasi (ss. 123-144). Kaknüs Yayınları.
• Etzioni, A. (2000). Creating Good Communities and Good Societies. Contemporary Sociology, 29(1), 188-195.
• Fraser, N. (1990). Rethinking the Public Sphere: A Contribution to the Critique of Actually Existing Democracy. Social Text, 25/26, 56. https://doi.org/10.2307/466240
• Habermas, J. (1996). Between facts and norms: Contributions to a discourse theory of law and democracy. MIT Press. Held, D. (2006). Models of democracy (3. ed). Stanford Univ. Press.
• Heywood, A. (2011a). Siyaset (5. bs). Adres Yayınları.
• Heywood, A. (2011b). Siyasi İdeolojler (4. bs). Adres Yayınları.
• Howard, M. M. (2010). Civil Society and Democracy. İçinde H. K. Anheier, S. Toepler, & R. List (Ed.), International Encyclopedia of Civil Society (ss. 186-191). Springer.
• Jenei, G., & Kuti, E. (2008). The Third Sector and Civil Society. İçinde S. Osborne (Ed.), The Third Sector ın Europe (ss. 9-25). Routledge, Taylor and Francis Group.
• Karpat, K. (2017). Türk Demokrasi Tarihi (9. bs). Timaş Yayınları.
• Keyman, F. (2005). Kamusal Alan, Sivil Toplum ve Demokrasi. İçinde EDAM (Ed.), Sivil Toplum ve Demokrasi (ss. 99-122). Kaknüs Yayınları.
• Keyman, F. (2006). Türkiye’de Sivil Toplumun Serüveni (1. bs). Sivil Toplum Geliştirme Merkezi.
• Kocka, J. (2004). Civil society from a historical perspective. European Review, 12(1), 65-79. https://doi.org/10.1017/S1062798704000067
• Kyriazis, N., Economou, E. M. L., & Zachilas, L. (2012). Direct Democracy And Social Contract In Ancient Athens. https://doi.org/10.5281/ZENODO.1061308
• Laine, J. (2014). Debating Civil Society: Contested Conceptualizations and Development Trajectories. International Journal of Not-for-Profit Law, 16(1), 59-77.
• Lang, S. (2014). NGOs, civil society, and the public sphere (1., paperback ed). Cambridge Univ. Press.
• Machperson, C. B. (1977). The Life and Times of Liberal Democracy. Oxford University Press.
• O’Donnell, G. A. (2004). Why the Rule of Law Matters. Journal of Democracy, 15(4), 32-46. https://doi.org/10.1353/jod.2004.0076
• Punch, K. (2016). Sosyal Araştırmalara Giriş (4. bs). Siyasal Kitapevi.
• Putnam, R. D. (2000). Bowling Alone: The Collapse and revival of American Community. Simon and Schuster. Roepke, W. (1995). The Moral Foundations of Civil Society. Routledge.
• Roßteutscher, S. (2002). Advocate or Reflection? Associations and Political Culture. Political Studies, 50(3), 514-528. https://doi.org/10.1111/1467-9248.00382
• Rousseau, J. J. (1994). Social Contract. İçinde C. Betts (Ed.), The Social Contract (ss. 3-42). Oxford University Press. Sancar, M. (2008). “Devlet Aklı” Kıskacında Hukuk Devleti (4. bs). İletişim Yayınları.
• Sarıbay, A. Y. (2009). Türkiye’de Demokrasi ve Sivil Toplum. İçinde E. Kalaycıoğlu & A. Y. Sarıbay (Ed.), Türkiye’de politik Değişim ve Modernleşme (ss. 645-665). Dora Yayın Dağıtım.
• Sartori, G. (2014). Demokrasi Teorisine Geri Dönüş. Sentez Yayıncılık.
• Schemeil, Y. (2000). Democracy Before Democracy. International Political Science Review, 21(2), 99-120.
• Schumpeter, J. A. (1952). Capitalism, Socialism and Democracy. Anwin University Books.
• Seligman, A. B. (1998). Between Public and Proivate. Society, 35(3), 28-36.
• Şenel, A. (2013). Siyasal Düşünceler Tarihi (4. bs). Bilim ve Sanat Yayınları.
• Taylor, C. (1990). Modes of Civil Society. Public Culture, 3(1), 95-118.
• Touraine, A. (2015). Demokrasi Nedir? (6. bs). Yapı Kredi Yayınları.
• Türköne, M. (2005). Devletli Sivil Toplum. İçinde EDAM (Ed.), Sivil Toplum ve Demokrasi (ss. 89-98). Kaknüs Yayınları. Walzer, M. (1998). The Idea of Civil Society A Path to Social Reconstruction. İçinde E. J. Dionne (Ed.), Community Works: The Revival of Civil Society in America (ss. 123-143). Brooking Institute.
• Warren, M. (2001). Democracy and Association. Princeton University Press.
• White, G. (1994). Civil Society, Democratization and Development (1): Clearing the Analytical Ground. Democratization, 1(3), 61-72.
• Winer, M. L. (2008). Tikkun Olam: A Jewish Theology of “Repeiring the World”. Teology, 111(864), 433-441.
• Young, I. (2000). Inclusion and Democracy. Oxford University Press.