AVRUPA BANKACILIK BİRLİĞİ’NİN ORTA VE DOĞU AVRUPA BANKACILIK PERFORMANSINA ETKİLERİ

Yıl 2020, , 81 - 107, 09.11.2020

Sevgi İneci Z. Yeşim Gürbüz

https://doi.org/10.29228/mjes.10

Öz

2012 yılından bu yana çalışmaları sürdürülen Avrupa Bankacılık Birliği ve Tek Denetim Mekanizması, Ekonomik ve Parasal Birliği derinleştirmek ve finansal krizlere dayanıklı hale getirmek için tek bir yönetim sistemi öngörmektedir. Avrupa Merkez Bankası’nın gözetiminde ve denetiminde sürdürülecek bu mekanizma, öncelikle Avro bölgesi için öngörülmüş olsa da para ve sermaye hareketlerinin çok taraflı ve karmaşık yapısı nedeniyle merkez ülkeleri kadar çevre ülkelerini de ilgilendirmektedir. Serbest piyasa ekonomisine başarıyla geçişin ardından 2004 ve 2007 yıllarında Avrupa Birliği’ne katılan Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinin bankacılık sektörünün yeni Avrupa Bankacılık Birliği oluşumundan önemli ölçüde etkilenmesi beklenir. Bu çalışmada, kurumsal yönlendirici olarak Avrupa Bankacılık Birliği ve Tek Denetim Mekanizması düzenlemelerinin Avrupa’nın yeni gelişen ekonomileri olarak kabul edilen Macaristan, Çekya ve Polonya’nın bankacılık performansını ne yönde etkilediği araştırılmaktadır. Bu ülkelerin 2008-19 yılları arasında bankacılık sektörlerini güçlendirme çabaları seçilmiş rasyolardaki değişmelere bakılarak değerlendirilmiştir. Avrupa Merkez Bankasının makro ihtiyati tedbirleri ve Bankacılık Birliği konusundaki düzenlemeleri ve yönlendirici tavsiyelerinin, Avro bölgesi içinde olmasalar da bu üç ülkenin bankacılık sektörü performansını olumlu etkilediği görülmektedir. Söz konusu tedbirlerin uygulanmaya konulmasının ardından bu ülkelerde bankaların net aktif karlılıklarında istikrar sağlandığı, özellikle Macaristan ve Çekya’da 2015 sonrası dönemde önemli bir artış gözlemlenirken, yapılan panel veri regresyon analizi sonucu da Bankacılık Birliğinin aldığı önlemlerin karlılığı iyileştirici etkiye sahip olduğunu göstermiştir. Sonuç olarak bu önlemler uygulandıkça Avrupa'nın bu üç gelişen ekonomilerinde bankaların bilançolarının olumlu etkilendiği ve sağlam birer ekonomik kurum haline geldikleri söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Avrupa Bankacılık Birliği, Orta ve Doğu Avrupa Ülkeleri, bankacılık performansı, bankacılık düzenlemeleri, panel data analizi

THE EFFECT OF THE EUROPEAN BANKING UNION ON BANKING PERFORMANCE OF THE CENTRAL AND EASTERN EUROPEAN COUNTRIES

Öz

The European Banking Union and the Single Supervisory Mechanism, which have been operating since 2012, envisages a single management system to deepen the Economic and Monetary Union and to withstand financial crises. This mechanism, which will be operated under the supervision and control of the European Central Bank, is primarily intended for the Eurozone, but it also affects neighboring countries as well as the Central and European countries due to the multilateral and complex nature of money and capital movements. After the successful transition to the free market economy, the Central and Eastern European countries joined to the Union in two stages, in 2004 and 2007, this new formation could significantly affect the banking performance of these countries. In this study, it is investigated how the European Banking Union and Single Supervisory Mechanism regulations as a corporate guidance affect the banking performance of Hungary, Czechia and Poland, which are considered as the emerging economies of Europe. The efforts of these countries to strengthen the banking sectors between 2008-19 were evaluated by looking at the changes in the selected ratios. The European Central Bank's macro prudential measures and regulations and guidance recommendations on the Banking Union seem to have a positive impact on the banking sector performance of these three countries, even if they are not within the Eurozone. After the implementation of these measures the net asset profitability of banks in these countries stabilized, especially in Hungary and the Czechia, while a significant increase was observed in the post-2015 period, as a result of the panel data regression analysis, the measures taken by the Banking Union had a healing effect. As a result, it can be said that, as these measures are applied, the balance sheets of banks are positively affected in these three developing economies of Europe and they have become solid economic institutions.

Anahtar Kelimeler

European Banking Union, Central and Eastern European Countries, banking performance, banking regulations, panel data analysis

Kaynakça

• Abreu, M. and Mendes, V. (2001) “Commercial Bank Interest Margins and Profitability: Evidence from Some EU Countries”, Paper presented at the Proceedings of the Pan-European Conference jointly Organised by the IEFS-UK&University of Macedonia Economic&Social Sciences, Thessaloniki, Greece, 17-20 May 2001.
• Albertazzi, U. and Gambacorta, L. (2009) “Bank Profitability and the Business Cycle”, Journal of Financial Stability, (5): 393-409.
• Albulescu, C. T. (2014) “Banks’ Profitability and Financial Soundness Indicators: a Macro-Level Investigation in Emerging Countries”, Procedia Economics and Finance, (23): 203-209.