Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Algılarının Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 49 Sayı: 49, 1 - 16, 15.01.2019

Müslim Alanoğlu , Zülfü Demirtaş

https://doi.org/10.15285/maruaebd.525250

Cited By: 9

Öz

Öğretmenlerin örgütsel adalet algılarının gösterdikleri örgütsel
vatandaşlık davranışı algıları üzerindeki etkisini belirlemeyi amaçlayan bu
araştırma, ilişkisel tarama modelinde tasarlanmış nicel bir çalışmadır.
Araştırmanın örneklemi, Mersin ili dört merkez ilçesinde bulunan 65 lisede
görev yapan 357 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırma verilerinin toplanması
amacıyla, Örgütsel Adalet, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Ölçekleri ile Kişisel
Bilgi Formu kullanılmıştır. Araştırma sonuçları; öğretmenlerin örgütsel adalet
ve örgütsel vatandaşlık davranışı algı düzeylerinin yüksek olduğunu
göstermektedir. Mesleki kıdem değişkeni öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık
davranışı algısında anlamlı farklılaşmaya neden olurken diğer demografik
değişkenler her iki değişkende de anlamlı farklılaşmaya neden olmamıştır.
Öğretmenlerin örgütsel adalet ve örgütsel vatandaşlık davranışı algıları
anlamlı, pozitif yönlü ve orta düzeyde ilişkili bulunmuştur. Örgütsel adalet
algısının öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışı göstermesinin
belirleyicisi olup olmadığını belirlemek için yapılan regresyon analizinde;
örgütsel vatandaşlık davranışında açıklanan toplam varyansın %18’inin örgütsel
adalet algılarından kaynaklı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel adalet, Örgütsel vatandaşlık davranışı, Okul, Öğretmen

The Effect of Teachers’ Perceptions of Organizational Justice on Organizational Citizenship Behavior

Öz

The purpose of this research is to determine the effect of teachers’ perceptions of organizational justice on the perceptions of organizational citizenship behavior, The model used for the research is relational survey model. The sample of the study consisted of 357 teachers working in the 65high schools in in four central district of Mersin province. In order to collect the research data, Organizational Justice and Organizational Citizenship Behavior Scales were used with Personal Information Form. In the study; teachers’ perception of organizational justice and organizational citizenship behavior was found to be out high. In terms of vocational seniority, there has been found a meaningful difference in perception of organizational citizenship behavior, other demographic variables did not cause meaningful difference in both variables. There was no statistically significant difference between the two groups with respect to other demographic variables. Teachers’ perceptions of organizational justice and organizational citizenship behavior were found to be meaningful, positively and moderately related. In the regression analysis to determine whether organizational justice perception is a determinant of organizational citizenship behavior; it was concluded that 18% of the total variance explained in the organizational citizenship behavior was related to the perceptions of organizational justice.

Anahtar Kelimeler

Organizational justice, Organizational Citizenship behavior, School, Teacher

Kaynakça

• Açıkgöz, A. (2009). Okul yöneticilerinin çatışma yönetim stilleri ile öğretmenlerin örgütsel adalet algısı arasındaki ilişki (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu. Alanoğlu, M. (2014). Ortaöğretim kurumlarının örgütsel öğrenme düzeylerinin okul etkililiği ve örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ. Alizadeh, Z., Darvishi, S., Nazari, K. ve Emami, M.(2012). Antecedents Consequences of Organisational Citizenship Behaivour. Interdiciplinary Journal of Contemporary Research in Business. 3(9) 494- 505. Altınkurt, Y., & Yılmaz, K. (2010). Değerlere göre yönetim ve örgütsel adalet ilişkisinin ortaöğretim okulu öğretmenlerinin algılarına göre incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 16(4), 463-485. Babaoğlan, E., & Ertürk, E. (2013). Öğretmenlerin örgütsel adalet algısı ile örgütsel adanmışlıkları arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 87-101. Baş, G., & Şentürk, C. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adalet, örgütsel vatandaşlık ve örgütsel güven algıları. Educational Administration: Theory and Practice, 17 (1), 29-62. Bateman, T. S., & Organ, D. W. (1983). Job satisfaction and the good soldier: The relationship between affect and employee citizenship. Academy of Management Journal, 26, 587-595. Bobocel, D. R., & Hafer, C. L. (2007). Justice motive theory and the study of justice in work organizations: A conceptual integration. European Psychologist, 12, 283-289. Bolak, H., Öztürk, M., & Işık, M. (2017). Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı ortaöğretim kurumlarında örgütsel adalet ve çatışma yönetimi ilişkisi (Denizli örneği). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 69-93. Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: PegemA Yayıncılık. Colquitt, J. A. (2001). On the dimensionality of organizational justice: A construct validation of a measure. Journal of Applied Psychology, 86, 386-400. Çağlayan, .E. (2014). Öğretim elemanlarının örgütsel vatandaşlık davranışları ile örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki. Educational Administration: Theory and Practice, 20(4), 421-452. Çelik, O. T., & Gürsel, M. (2017). The relationship between elementary school teachers’ perceptions of organizational justice and job satisfaction. Inonu University Journal of the Graduate School of Education, 4 (7) 47-56. DiPaola, M. F., & Hoy, W. K. (2005). School organizational citizenship behavior. Retrieved from http:// waynekhoy.com/pdfs/ocb-scale.pdf (Acces: 08.05.2018). Eren, E. (2015). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım. Folger, R., & Konovsky, M. A. (1989). Effects of procedural and distributive justice on reactions to pay raise decisions. Academy of Management Journal, 32, 115-130. Greenberg, J. (1987). A Taxonomy of Organizational Justice Theories. Academy of Management Review, 12,1, 9-22. Greenberg, J. (1990). Organizational justice: yesterday, today and tomorrow. Journal of Management, 16(2), 399-432. Hodson, R. (2002). Management citizenship behavior and its consequences. Work and Occupations, 29(1), 64-96. Hoy, W. K., & Tarter, C. J. (2004). Organizational justice in schools: no justice without trust. International Journal of Educational Management, 18 (4), 250–259.