Comparison of Symptom Levels of Children with ADHD and a Control Group Before and After the Application of a Game Program

Yıl 2021, Cilt: 53 Sayı: 53, 439 - 468, 24.01.2021

Arzu Çakıcı

https://doi.org/10.15285/maruaebd.745490

Öz

The present study aims primarily to examine the direction and significance of the changes in family and teacher scales before and after the application of a game program in an experimental group. As a secondary aim, the study examines whether a significant difference exists between the change scores of the family and teacher evaluation scales in a control group to which the game program was not applied, and those of the experimental group. This semi-empirical research made use of three experimental groups of mind games, Mikado and computer games, matched with three control groups, each of which comprised 16 people. Included in the study were 96 students with ADHD, aged 8–11 and studying in Kocaeli-Izmit, and who were selected for the study through a stepwise purpose sampling approach and a simple randomization method. In the research were used CPRS, CTRS and DIF scales. The garnered data were subjected to a bidirectional variance analysis, a t-test for dependent samples and a Bonferroni multiple comparison test. According the findings of the research, the applied games were found to have a positive effect in decreasing the symptoms of ADHD, including inattention, hyperactivity, learning problems and anxiety, while no improvement was noted in the behavioral problem and psychotic symptoms subscale. It was determined that the games implemented in the study reduced the symptoms of children with ADHD.

Anahtar Kelimeler

Conners, carelessness, hyperactivity, game

DEHB’li Çocuklara Uygulanan Oyun Programının Öncesi ve Sonrasında Semptom Düzeylerinin Kontrol Grubuyla Karşılaştırılması

Öz

Bu araştırmada deney grubunda; oyun programı öncesi ve sonrasında aile ve öğretmen ölçeklerindeki değişimin yönü ve anlamlılığının incelenmesi birinci amacı; aynı süreçte oyun programına dahil edilmeyen kontrol grubunun aile ve öğretmen değerlendirme ölçeklerinin değişim puanları ile deney grubunun değişim puanları arasında anlamlı farklılık olup olmadığının incelenmesi ise ikinci amacı oluşturmaktadır. Bu yarı-amprik araştırmada 16’şar kişilik akıl oyunları, Mikado oyunu ve bilgisayar oyunları deney grupları ile bu gruplara karşılık gelen 16’şar kişilik 3 kontrol grubu bulunmaktadır. Araştırmaya Kocaeli-İzmit ilçesinde öğrenim gören 8-11 yaş arası DEHB’li öğrenciler katılım sağlamıştır. Araştırmaya 96 öğrenci katılmıştır. Denekler, aşamalı olarak amaçlı örnekleme ve basit tesadüfi yöntemle seçilmişlerdir. Araştırmada Conner’s Aile Derecelendirme Ölçeği, Conner’s Öğretmen Derecelendirme Ölçeği ve Demografik Bilgi Formu kullanılmıştır. Veriler iki yönlü varyans analizi, bağımlı örneklemler için t testi ve Bonferroni çoklu karşılaştırma testiyle analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen verilerde uygulanan her üç oyunun DEHB’li çocukların evebeynlerinin ve öğretmenlerinin geribildirimlerine göre dikkatsizlik, hiperaktivite, öğrenme sorunu, kaygı gibi DEHB belirtilerini azalttığı görülmüştür. Ancak davranım sorunu ve psikotik belirtiler alt boyutunda herhangi bir düzelme sağlanamamıştır. Araştırmada uygulanan oyunların DEHB’li çocukların semptomlarını azalttığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Conners, dikkatsizlik, hiperaktivite, oyun

Kaynakça

• American Psychiatric Association (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fourth Edition, Revised. Washington, DC: American Psychiatric Press.
• Amerikan Psikiyatri Birliği (APA)(2014). DSM-V tanı ölçütleri ve başvuru el kitabı. (E. Köroğlu, Çev.). Ankara: HYB Yayıncılık. (Orjinal çalışmanın basım tarihi 2013.)
• Anderson, M. (2020). Prescription-strength gaming: ADHD treatment now comes in the form of a first-person racing game-[News]. IEEE Spectrum, 57(8), 9-10.
• Belen, Ö. (2019). Animasyon terapisinin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu olan çocuklarda dikkat ve dürtüsellik seviyelerine etkisi. (Master's thesis, Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
• Bioulac, S., Arfi, L., Bouvard, M.P. (2008). Attention deficit/hyperactivity disorder and video games: a comparative study of hyperactive and control children. Eur Psychiatry, 23(2), 134-41, doi.org/10.1016/j.eurpsy.2007.11.002.
• Blake-Greenberg, K. (2003). A comparison of problem solving abilities in ADD children with and without hyperactivity. Dissertations abstracts international: section B: The Sciences and engineering, 64 (1-B), 408 (UMI no AAT 3077968).
• Bul, K. C., Franken, I. H., Van der Oord, S., Kato, P. M., Danckaerts, M., Vreeke, L. J., ... & Maras, A. (2015). Development and user satisfaction of “Plan-It Commander,” a serious game for children with ADHD. Games for Health Journal, 4(6), 502-512.
• Canu, W.H., Carlson, C.L. (2007) Rejection Sensitivity and social outcomes of young adult men with ADHD. J Atten Disord, 10, 261-275.
• Choi, J. A. (2012). Literature review of play therapy intervention for children with ADHD. Journal of the Korean Home Economics Association, 50(5), 125-138.
• Colombo, V., Baldassini, D., Mottura, S., Sacco, M., Crepaldi, M., & Antonietti, A. (2017, June). Antonyms: A serious game for enhancing inhibition mechanisms in children with Attention Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD). In 2017 International Conference on Virtual Rehabilitation (ICVR) (pp. 1-2). IEEE.
• Conners, C.K. (1969). A teacher rating scale for use in drug studies with children. American Journal of Psychiatry, 126(6), 884-888, doi.org/10.1176/ajp.126.6.884.
• Çakır, B. (2017). DEHB tanısı almış çocukların aile resmi çizimlerinin algılanan ebeveyn tutumları ve anksiyete düzeyleri ile ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Işık Üniversitesi.
• de la Guía, E., Lozano, M. D., & Penichet, V. M. (2015). Educational games based on distributed and tangible user interfaces to stimulate cognitive abilities in children with ADHD. British Journal of Educational Technology, 46(3), 664-678.
• Dereboy, C., Senol, S., Şener, S., Dereboy, F. (1998). Conners anababa derecelendirme ölçeği Türkçe uyarlaması-1. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 2(3), 131-141.
• Dereboy, Ç., Şenol, S., Şener, Ş., Dereboy, F. (2007). Conners kısa form öğretmen ve anababa derecelendirme ölçeklerinin geçerliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 18(1), 48-58.
• Didin, E., Akyol, A. K. (2019). Annelerinin görüşlerine göre DEHB tanılı çocukların okullarda karşılaştıkları sorunlar. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 50(50), 80-95.
• Doğan, S. (2016). Erişkin dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğunda tanı koyma. Psikiyatride Güncel, 6(4), 276 – 284
• Doğan, S., Öncü, B., Varol-Saraçoğlu, G., Küçükgöncü, S. (2008). Üniversite öğrencilerinde Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu belirti sıklığı ve belirti düzeyi ile ilişkili gelişimsel, akademik ve psikolojik etmenler. Psychiatry in Türkiye, 10 (3), 109-117.
• DuPaul, G. J. (2020). Adult ratings of child ADHD symptoms: importance of race, role, and context. Journal of Abnormal Child Psychology, 48,673 677.
• Ertuğrul, G., Toros, F. (2010). Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan ergenlerin algıladıkları ebeveyn tutumu ve ebeveynlerinin evlilik uyumları arasındaki ilişki. In New/Yeni Symposium Journal, 48, 172-83).
• Fettahoglu, Ç., Özatalay, E. (2006). Çocuklarda hareketlilik ve/veya dikkatsizlik yakınmaları ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanısı. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 13(1), 13-18.
• Ghanizadeh, A., Bahredar, M.J., Moeini, S.R. (2006) Knowledge and attitudes towards attention deficit hyperactivity disorder among elementary school teachers. Patient Education Counseling, 63 (1-2), 84-88.
• Gokce, S., Ayaz, A. B., Rodopman Arman, A., & Kayan, E. (2015). The interaction between attention deficit hyperactivity disorder and anxiety symptoms. Dusunen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 28(2), 103.
• Gomez, R., Vance, A., & Stavropoulos, V. (2019). Measurement invariance of maternal ratings of ADHD symptoms across clinic referred children's with and without ADHD. Advances in Developmental and Educational Psychology, 1(1), 7-17, doi:10.25082/ADEP.2019.01.002
• Goyette, C.H., Conners, C.K., Ulrich, R.F.(1978). Normative data on revised conners parent and teacher rating scales. Journal of Abnormal Child Psychology, 6(2), 221-236, doi:10.1007/BF00919127.
• Gözalan, E. (2013). Oyun temelli dikkat eğitim programının 5-6 yaş çocuklarının dikkat ve dil becerilerine etkisinin incelenmesi (Doctoral dissertation), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Gündogdu, O. Y., Taş, F. V., Özyurt, E. Y., Dönder, F., Memik, N. C. (2016). Okul öncesi dönemde DEHB: Psikososyal tedavi yaklaşımlarının gözden geçirilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 17(2), 143-156.
• Han, D. H., Lee, Y. S., Na, C., Ahn, J. Y., Chung, U. S., Daniels, M. A., Haws, C.A. & Renshaw, P. F. (2009). The effect of methylphenidate on Internet video game play in children with attention-deficit/hyperactivity disorder. Comprehensive Psychiatry, 50(3), 251-256.
• Haydicky, J., Wiener, J., Badali, P., Milligan, K., & Ducharme, J. M. (2012). Evaluation of a mindfulness-based intervention for adolescents with learning disabilities and co-occurring ADHD and anxiety. Mindfulness, 3(2), 151-164.
• Houghton, S., Milner, N., West, J., Douglas, G., Lawrence, V., Whiting, K., Tannock, R., & Durkin, K. (2004). Motor control and sequencing of boys with Attention‐Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD) during computer game play. British Journal of Educational Technology, 35(1), 21-34.
• Jiang, L., Guan, C., Zhang, H., Wang, C., & Jiang, B. (2011, June). Brain computer interface based 3D game for attention training and rehabilitation. In 2011 6th IEEE conference on industrial electronics and applications (pp. 124-127). IEEE.
• Kaduson, H. G., & Finnerty, K. (1995). Self-control game interventions for attention-deficit hyperactivity disorder. International Journal of Play Therapy, 4(2), 15.
• Kaner, S., Büyüköztürk, Ş.,İşeri, E. (2013). Conners öğretmen dereceleme ölçeği- yenilenmiş kısa: Türkiye uyarlama çalışması. Eğitim ve Bilim, 38(167), 81-97.
• Kaner, S., Büyüköztürk, Ş., İşeri, E. (2013). Conners Anababa Dereceleme Ölçeği-Yenilenmiş Kısa: Türkiye Stardardizasyon Çalışması. Nöro-Psikyatri Arşivi, 50 (2), 100-109.
• Karabekiroğlu, K., Cakin-Memik, N., Ozcan-Ozel, O., Toros, F., Öztop, D., Özbaran, B., Cengel-Kultur, E., Akbaş, S., Taşdemir, G.N., Ayaz, M., Aydın, C., Bildik, T., Erermiş, S., Yaman, A.K. (2009). DEHB ve Otizm ile İlgili bilgi düzeyleri ve damgalama: sınıf öğretmenleri ve anababalarla çok merkezli bir çalışma. Klinik Psikiyatri, 12, 79-89.
• Karalunas, S.L., Gustafsson, H.C., Fair, D., Musser, E.D., Nigg, J.T. (2019). Do we need an irritable subtype of ADHD? Replication and extension of a promising temperament profile approach to ADHD subtyping. Psychological Assessment, 31(2), 236-247, doi: 10.1037/pas0000664.
• Ke, F. (2011). A Qualitative meta-analysis of computer games as learning tools [e-kitap sürümü]. [Çevrim-içi: books.google.com], Erişim tarihi: 12.07.2011. Fengfeng-A%20qualitative%20meta%20analysis%20of%20computer%20games%20as%20learning%20tools.pdf adresinden alınmıştır.
• Kiriş, N.,Karakaş, S. (2004). Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun zeka testlerinden ve ilgili diğer nöropsikolojik araçlardan yordanabilirliği. Klinik Psikiyatri, 7, 139-152.
• Lawrence, V., Houghton, S., Tannock, R., Douglas, G., Durkin, K., & Whiting, K. (2002). ADHD outside the laboratory: Boys' executive function performance on tasks in videogame play and on a visit to the zoo. Journal of Abnormal Child Psychology, 30(5), 447-462.
• Lee, X. Y., Koukouna, E., Lim, C. G., Guan, C., Lee, T. S., & Fung, D. S. S. (2015). Can we play with ADHD? An alternative game-based treatment for inattentive symptoms in attention-deficit/hyperactivity disorder. In Subconscious Learning via Games and Social Media (pp. 69-86). Springer, Singapore.
• Manga, D., & Campos, F. R. (2011). El legado de Luria y la neuropsicología escolar. Psychology, Society & Education, 3(1), 1-13.
• Mares, D., McLuckie, A., Schwartz, M., Saini, M. (2007). Executive function impairments in children with attention-deficit hyperactivity disorder: Do they differ between school and home environments? The Canadian Journal of Psychiatry, 52(8), 527-534, doi.org/10.1177/070674370705200811.
• Morris, S.S., Musser E.D., Tenenbaum, R.B., Ward, A.R., Martinez, J., Raiker, J.S., Coles, E.K., & Riopelle, C. (2020). Emotion regulation via the autonomic nervous system in children with attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD): replication and extension. Journal of Abnormal Child Psychology, 48(3), 361-373.
• Nilsen, F. M., Tulve, N. S. (2020). A systematic review and meta-analysis examining the interrelationships between chemical and non-chemical stressors and inherent characteristics in children with ADHD. Environmental Research, 180, 108884.1-15, doi.org/10.1016/j.envres.2019.108884.
• Özmen, S. K., Özmen, S. K. (2010). Okulda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB). Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 1-10.
• Pazvantoğlu, O., Akbaş, S., Sarısoy, G., Baykal, S., Korkmaz, I. Z., Karabekiroğlu, K., & Böke, Ö. (2014). DEHB tanılı çocukların ebeveynlerinde DEHB ile ilişkili bazı sorunlu yaşam olayları. Düşünen Adam The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 27, 61-68.
• Prins, P. J., Dovis, S., Ponsioen, A., Ten Brink, E., & Van Der Oord, S. (2011). Does computerized working memory training with game elements enhance motivation and training efficacy in children with ADHD?, Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 14(3), 115-122.
• Prudent N., Johnson, P., Carroll, J., & Culpepper, L. (2005) Attention Deficit Hyperactivity Disorder: Presentation and Management in the Haitian American Child. Primary Care Companion J Clin Psychiatry, 7, 190-197.
• Roh, C. H., & Lee, W. B. (2014). A study of the attention measurement variables of a serious game as a treatment for ADHD. Wireless Personal Communications, 79(4), 2485-2498.
• Ruiz-Manrique, G., Tajima-Pozo, K., & Montañes-Rada, F. (2014). Case Report:" ADHD Trainer": the mobile application that enhances cognitive skills in ADHD patients. F1000Research, 3. 23.06.2015'te çevrimiçi yayınlanmıştır. DOİ:10.12688 / f1000research.5689.3.
• Sakarya, G (2013). Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan ve olmayanlar çocuklarda, weschler çocuklar için zeka ölçeği IV ve nöropsikolojik testlerle ölçülen yönetici işlev bozuklukları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Santosh, P.J., Taylor, E. (2000). Stimulant drugs. European Child & Adolescent Psychiatry, 9(1), 27-43.
• Saraçoğlu, G.V., Doğan, S. (2012). Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu tedavi edilmezse ne olur? Türkiye Klinikleri Psikiyatri Özel Sayısı, 5, 94-98.
• Shalev, L., Tsal, Y., Mevorach, C. (2007). Computerized progressive attentional training (CPAT) program: Effective direct intervention for children with ADHD. Child Neuropsychology, 13(4), 382-388, doi.org/10.1080/09297040600770787.
• Singh, I. (2004). Doing their jobs: Mothering with ritalin in a culture of mother-blame. Social Science & Medicine, 59(6), 1193-120,. doi.org/10.1016/j.socscimed.2004.01.011.
• Sonne, T., & Jensen, M. M. (2016, February). Chillfish: A respiration game for children with adhd. In Proceedings of the TEI'16: Tenth International Conference on Tangible, Embedded, and Embodied Interaction (pp. 271-278).00601-x.
• Soriano-Ferrer, M., Félix-Mateo, V., Begeny, J.C. (2014). Executive function domains among children with ADHD: Do they differ between parents and teachers ratings?. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 132, 80-86, doi: 10.1016/j.sbspro.2014.04.281.
• Steiner, N. J., Sheldrick, R. C., Gotthelf, D., & Perrin, E. C. (2011). Computer-based attention training in the schools for children with attention deficit/hyperactivity disorder: a preliminary trial. Clinical Pediatrics, 50(7), 615-622.
• Şan, E., Köse, S., Özbaran, B., Bildik, T., Aydın, C. (2018). DEHB'li ergenlerde toplumsal biliş ve duygu düzenleme. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 19(1), 71-79.
• Tahiroğlu, A. Y., Uzel, M., Avcı, A., & Fırat, S. (2004). Öğretmenlerin Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğuna Bakışları ve Öğretmen Eğitimi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 11 (3) ,123-129.
• Tan, J.L.J., Chua, N.M.L. (2018, May). Hypersmart Kids: a case study on the response of students with Dyslexia and ADHD to educational software games in English language learning. Paper presented at İnternational Conference “ICT for language learning” 5 th. edition, Singapore.
• Teruel, M. A., Navarro, E., Romero, D., García, M., Fernández-Caballero, A., & González, P. (2017, June). An innovative tool to create neurofeedback games for ADHD treatment. In International Work-Conference on the Interplay Between Natural and Artificial Computation (pp. 183-192). Springer, Cham.
• Toplak, M. E., Bucciarelli, S. M., Jain, U., Tannock, R. (2008). Executive functions: performance-based measures and the behavior rating inventory of executive function (BRIEF) in adolescents with attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD). Child Neuropsychology, 15(1), 53-72, doi.org/ 10.1080/ 09297040802070929.
• Wegrzyn, S. C., Hearrington, D., Martin, T., & Randolph, A. B. (2012). Brain games as a potential nonpharmaceutical alternative for the treatment of ADHD. Journal of Research on Technology in Education, 45(2), 107-130.
• Weyandt, L.L., DuPaul, G.J. (2008) ADHD in college students: Developmental findings. Dev Disabil Res Rev, 14, 311-319.
• Wilkinson, N., Ang, R. P., & Goh, D. H. (2008). Online video game therapy for mental health concerns: a review. International Journal of Social Psychiatry, 54(4), 370-382.
• Yeşiltepe, M., & Altıntaş, G. (2016). Effect of strategic intelligent games on gathering attention. In SHS Web of Conferences (Vol. 26, p. 01037). EDP Sciences.
• Yılmaz, S. (2009). Dikkat eksikligi hiperaktivite bozukluğunun yönetiminde alternatif tedaviler. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10 (Ek Sayı), 21-22.
• Yulaf, Y., Gümüştaş, F. (2019). Kurum bakımında yaşayan ve evlat edinilen çocuk ve ergenlerin ruhsal bozukluklar açısından karşılaştırılması. Anatolian Journal of Psychiatry, 20(2), 204-210.