A Phenomenological Examination of Turkish Academicians’ Experiences Regarding the Preparatory for Associate Professorship Exam

Yıl 2021, Cilt: 54 Sayı: 54, 255 - 276, 30.06.2021

Yusuf Alpaydın , Mehmed Esad Demirci

https://doi.org/10.15285/maruaebd.904960

Cited By: 1

Öz

The aim of this research is to determine the opinions of academicians about the experiences in the process of promotion to associate professorship. The research was carried out based on the phenomenology pattern, which is one of the qualitative research methods. In this context, while determining the work group, maximum diversity sampling method was used and 12 academicians working in 4 different universities from Educational Sciences, Science, Social Sciences, Architecture, City and Planning, Dentistry, Mathematics Teaching, Science Teaching fields participated to the study. Semi-structured interview form was used by the researchers to collect data. The data were analyzed using content analysis and descriptive analysis. Findings are presented under 5 main themes: “Preparation experiences for associate professorship before the associate professorship exams, expectations and experiences after the work evaluation application, oral exam experiences for associate professorship, factors affecting the associate professor career process and suggestions for the associate professorship system”. The findings revealed that all evaluations, including the work evaluation stage, the oral exam stage, and the criteria of associate professorship, have to be carried out objectively. Besides, most of the participants mentioned that the process of associate professorship is difficult due to factors such as stress, excitement and anxiety. It is hoped that this research, which includes experiences in the process of associate professor, will contribute to future studies.

Anahtar Kelimeler

Associate professorship, associate professorship criteria, experience of faculty members, promotion process, qualitative research

Türk Akademisyenlerin Doçentliğe Hazırlığa ve Doçentlik Sınavına İlişkin Deneyimlerinin Fenomenolojik Olarak İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın amacı doçentlik sürecinde yaşanan deneyimlere yönelik akademisyenlerin görüşlerini belirlemektir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim desenine dayalı olarak yürütülmüştür. Bu kapsamda katılımcılar belirlenirken maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Eğitim Bilimleri, Fen Bilimleri, Sosyal Bilimler, Mimarlık, Şehir ve Planlama, Diş Hekimliği, Matematik Öğretmenliği, Fen Öğretmenliği alanlarından 4 farklı üniversitede görev yapan 12 akademisyen çalışmaya katılmıştır. Araştırmacılar tarafından veri toplamak amacıyla yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Veriler içerik analizi kullanılarak çözümlenmiştir. Yapılan kodlamalar neticesinde elde edilen bulgular; “Doçentlik sınavları öncesindeki doçentliğe hazırlanma deneyimleri, eser değerlendirme başvurusu sonrasındaki beklenti ve deneyimler, doçentlik sözlü sınav deneyimleri, doçentlik kariyer sürecini etkileyen faktörler ve doçentlik sistemine yönelik öneriler” olmak üzere 5 ana tema altında sunulmuştur. Bulgularda doçentlik sınav süreci boyunca eser değerlendirme aşaması, sözlü sınav aşaması ve doçentlik kriterleri de dahil olmak üzere bütün değerlendirmelerin objektif olarak yapılması gerekliliği ortaya çıkmıştır. Bunun yanında katılımcıların büyük kısmı doçentlik sürecinin stres, heyecan, kaygı gibi faktörlerden dolayı zorlu olduğuna değinmişlerdir. Akademisyenlerin doçentlik sınav sürecinde tecrübe ettiği deneyimlerin yer aldığı bu araştırmanın gelecekte yapılacak çalışmalara katkı sağlayacağı ümit edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Doçentlik, doçentli kriterleri, nitel araştırma, öğretim üyelerinin deneyimleri, terfi süreci

Kaynakça

• Akkaya, M. A., ve Yıldırım, Z. (2017). Akademik bilgi üretimi ve etik. Çankırı Karatekin Üniversitesi Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi, 5(2), 78-93.
• Aktürk, Z. (2014). Tıpta doçentlik derecesi için ölçme ve değerlendirme nasıl daha objektif olabilir? Avrasya Aile Hekimliği Dergisi. 3(3), 123-126.
• Angermuller, J. (2017). Academic careers and the valuation of academics. A discursive perspective on status categories and academic salaries in France as compared to the US, Germany and Great Britain. Higher Education, 73(6), 963-980.
• Barton G. J., (2008), The UK Academic System: hierarchy, students, grants, fellowships and all that, retrieved from http://www.compbio.dundee.ac.uk/ftp/pdf/The_UK_Academic_system.pdf.
• Bilgili, A. S. (2016). Üniversitelerde bilimsel/akademik özerklik ve özgürlük hakkında bir değerlendirme (An evaluation of scientific/academic auyononmy and freedom in universities). Atatürk University Journal of Graduate School of Social Sciences, 20(1), 1-15.
• Bozan, M. (2015). Yüksek Öğretim ve Akademik Terfi Üzerine Bir Değerlendirme. Bartın Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 6(12), s. 263-282.
• Brew, A., Boud, D., Lucas, L., & Crawford, K. (2018). Academic artisans in the research university. Higher Education, 76(1), 115-127.
• Creswell, J. W. (2017). Eğitim araştırmaları: Nicel ve nitel araştırmanın planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi. Edam.
• Demir, E., Demir, C. G. ve Özdemir, M. Ç. (2017). Akademik yükseltme ve atama sürecine yönelik öğretim üyesi görüşleri. Journal of Higher Education & Science/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 7(1).
• Demircioğlu, M. Y. (2013). Doçentlik sınavında idari süreç. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 109, 141-176.
• Demircioğlu, M. Y. (2016). Yeni düzenlemeler çerçevesinde doçentlik sınavı. Ankara Barosu Dergisi, (3), 363-415.
• Doğramacı, İ. (2000). Günümüzde Rektör Seçimi ve Atama Krizi (Türkiye’de ve Dünyada Yükseköğretim Yönetimine Bakış), Ankara: Meteksan.
• Doğramacı, İ. (2007). Türkiye’de ve dünyada yükseköğretim yönetimi. Ankara: Meteksan.
• Esen, M.ve Esen, D. (2015). Öğretim Üyelerinin Performans Değerlendirme Sistemine Yönelik Tutumlarının Araştırılması. Journal of HigherEducation&Science/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 5(1).
• Giorgi, A. (2004). The phenomenological movement and research in the human sciences. Nursing Science Quarterly, 18(1), 75–82.
• Günay, D. ve Günay, A. (2011). 1933’ten günümüze Türk yükseköğretiminde niceliksel gelişmeler. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, (1), 1–22.
• Günergün, F., ve Kadıoğlu, S. (2006). İstanbul Üniversitesi’nin yerleşim tarihçesi üzerine notlar. Osmanlı Bilimi Araştırmaları, 8(1), 135-163.
• Gürkan, T. (2018). Akademisyen olmak. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 2(2), 440-446.
• İnandı, Y.,Tunç, B. ve Uslu, F. (2013), “Eğitim fakültesi öğretim elemanlarının kariyer engelleri ile iş doyumları arasındaki ilişki”, Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(1), Nisan, (221-238).
• Kalaycı, N. (2009). Yüksek öğretim kurumlarında akademisyenlerin öğretim performansını değerlendirme sürecinde kullanılan yöntemler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 15(4), 625-656.
• Karadağ, E., Danişman, Ş., Dulay, S., Öztekin Bayır, Ö. ve Tekel, E. (2018). Eğitim fakültesi araştırma görevlilerinin zorlu akademik yolculukları: Doktora tez süreci. Yükseköğretim Dergisi, 8(1), 103–112.
• Karataş, T., Özen, Ş. ve Gülnar, E. (2017). Akademisyenlerin kariyer basamakları ve yükseltme ölçütlerine ilişkin görüşleri. Journal of HigherEducation/Yüksekögretim Dergisi, 7(2).
• Korkut, H. (2001). Sorgulanan Yükseköğretim Ankara: Nobel Yayınları, Yayın No: 237
• Küçükcan, T., ve Gür, B. S. (2009). Türkiye’de yükseköğretim: Karşılaştırmalı bir analiz. Ankara: SETA.
• Kwiek, M., & D. Antonowicz. 2015. “The Changing Paths in Academic Careers in European Universities: Minor Steps and Major Milestones.” In Academic Work and Careers in Europe: Trends, Challenges, Perspectives, edited by T. Fumasoli, G. Goastellec, and B. M. Kehm, 41–68. Dordrecht: Springer.
• Mohammed, F. E. (2010). Akademik personel performans değerlendirme kriterlerinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Odabaşı, H. F., Fırat, M., İzmirli, S., Çankaya, S.veMısırlı, Z. A. (2010). Küreselleşen dünyada akademisyen olmak. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(3), 127-142.
• Özdemir, S. ve Özdoğru, M. (2018). unvan almış ama unvanına uygun kadroya atanamamış akademisyenlerin sorunları. In 13. Uluslararası Eğitim Yönetimi Kongresi The 13 Th International Congresson Educational Administration 110-118.
• Özgüngör, S. ve Duru, E. (2014). Öğretim elemanları ve ders özelliklerinin öğretim elemanlarının performanslarına ilişkin değerlendirmelerle ilişkileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(29-2), 175-188.
• Patton, M. Q. (2002). Twodecades of developments in qualitativeinquiry: A personal, experiential perspective. Qualitative Social Work, 1(3), 261-283.
• Polat, M. (2019). Akademisyenlerin yabancı dil bilgisi seviye tespit sınavı’nın (yds) geçerliğiyle ilgili tutumlarının belirlenmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(4), 1-28.
• Resmi Gazete. (1981). Yükseköğretim Kanunu. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/17506.pdf adresinden erişilmiştir.
• Şahin, H. ve Koç, Ü. (2018). Doçentliğe kadar geçen süreyi etkileyen unsurlar: Türkiye uygulaması. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(2), 210-219.
• Taştan, N. S. (2020). Yükseköğretimde akademik performansın etkinlik temelinde değerlendirilmesinde bir model önerisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Samsun.
• Tonbul, Y. (2008). Öğretim üyelerinin performansının değerlendirilmesine ilişkin öğretim üyesi ve öğrenci görüşleri. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 14(4), 633-662.
• Tuncer, M., Dikmen, M., Tanaş, R., Bahadır, F., Temur, M. ve Uluğ, H. (2018). Doçentlik süreci ve bazı akademik kadrolardaki düzenlemelere yönelik öğretim elemanlarının görüşlerinin değerlendirilmesi. TurkishStudies, 13(11), s. 1311-1335.
• Tunç, B. (2007). Akademik unvan olgusu akademik yükseltme ve atama sürecinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 6(4), 543-559.
• ÜAK [Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı] (2020). Doçentlik başvuru şartları. http://www.uak.gov.tr/?q=node/98#2020M. Erişim Tarihi: 02.07.2020.
• Van Balen, B., Van Arensbergen, P., Van Der Weijden, I., & Van Den Besselaar, P. (2012). Determinants of success in academic careers. Higher Education Policy, 25(3), 313-334.
• Yıldırım, A. Ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri.(9. Genişletilmiş Baskı) Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yılmaz G. (2017). Yükseköğretimde uluslararasılaşma bağlamında karşılaştırmalı akademik kariyer süreci. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yılmaz Ö. ve Memişoğlu S. P., (2019). Yükseköğretim kurumlarında akademik performans değerlendirmeye ilişkin akademisyen görüşleri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi/Journal of HigherEducationandScience, 9(3), 542-554.
• Yılmaz, D. V. (2013). Yükseköğretimin değişen bağlamı: 21. yüzyılda dönüşümler ve eğilimler. Yükseköğretim Dergisi, Çevrimiçi erken baskı, 1-8.
• YÖK [Yükseköğretim Kurulu] (2017). Öğretim elemanı sayıları raporu. https://istatistik.yok.gov.tr/. Erişim Tarihi: 02.07.2020.
• YÖK. (2019). Türkiye Yükseköğretim Sistemi. www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/ 2019/Higher_Education_in_Turkey_2019_tr.pdf. İndirme tarihi: 11.11.2019.
• Yurdasever, E. ve Karakaya, A. (2016). İdari görevlerin akademisyenlerin mesleki gelişimine etkileri. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 485-503.