Examining Teachers' Views on High Performance Perception and Performance Evaluation Practices

Yıl 2022, Cilt: 56 Sayı: 56, 233 - 252, 25.06.2022

Münevver Çetin , Seffat Duman

https://doi.org/10.15285/maruaebd.1127794

Cited By: 1

Öz

While teacher performance evaluations were carried out by inspectors until 2015, with the change made that year, it started to be carried out through school principals. It is seen that this radical change has many positive contributions, as well as aspects that need improvement. In this context, the aim of the study to reveal how the teachers perceive the new applied method, identify the deficiencies and problems experienced, and provide recommendations for improving the new performance evaluation process. The research is a qualitative research pattern, and a semi-structured interview form is used. The study group consisted of 19 teachers. Content analysis and descriptive analysis were used to analyze the data. The reliability of the data is provided according to the method of reliability, transferability, consistency, and verifiability recommended by Guba and Lincoln for qualitative research. As a result of the study, according to the teachers, it has been seen that significant developments have been achieved in performance evaluation. Still, it has not reached its goal yet, and there are some critical problems and deficiencies. It was determined that the most crucial criticism of teachers in the performance evaluation process is that they have problems of not being objective and fair due to the evaluation of a single person. The most significant deficiency is that the teacher's motivation is not sufficiently considered. In addition, it was observed that the participating teachers were uncomfortable with the lack of process-oriented evaluation, the lack of concrete criteria and the weakness of the feedback mechanism.

Anahtar Kelimeler

Performance evaluation, performance management, performance criteria

Öğretmenlerin Yüksek Performans Algısı ve Performans Değerlendirme Uygulamalarına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi

Öz

2015 yılına kadar öğretmen performans değerlendirmeleri müfettişler aracılığıyla gerçekleştirilirken o yıl yapılan değişiklik ile okul müdürleri aracılığıyla gerçekleştirilmeye başlanmıştır. Yapılan bu köklü değişikliğin pek çok olumlu katkısı olduğu gibi, geliştirilmesi gereken yönlerinin de olduğu görülmektedir. Bu kapsamda çalışmanın amacı uygulanan yeni yöntemin öğretmenler tarafından nasıl algılandığını ortaya koymak, yaşanan eksiklikleri ve sorunları belirlemek ve yeni performans değerlendirme sürecinin iyileştirilmesine yönelik öneriler sunmaktır. Araştırma nitel araştırma deseninde olup, yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu 19 öğretmenden oluşmuştur. Verilerin çözümlenmesinde içerik analizi ve betimsel analiz kullanılmıştır. Verilerin güvenirliği, nitel araştırmalar için Guba ve Lincoln tarafından tavsiye edilen inandırıcılık, aktarılabilirlik, tutarlık ve doğrulanabilirlik yöntemine göre sağlanmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlere göre performans değerlendirmede önemli gelişmeler sağlandığı ancak henüz amacına ulaşamadığı, bazı önemli sorunların ve eksikliklerin olduğu görülmüştür. Performans değerlendirme sürecine ilişkin öğretmenlerin en önemli eleştirisinin tek bir kişi tarafından değerlendirilme nedeniyle objektif ve adil olamama ve öğretmen motivasyonunun yeterince önemsenmemesi şeklinde tespit edilmiştir. Ayrıca, katılımcı öğretmenlerin süreç odaklı değerlendirmenin bulunmaması, somut kriterler olmaması ve geri bildirim mekanizmasının zayıflığı konularında rahatsızlık duyduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Perfomans değerlendirme, performans yönetimi, performans kriterleri

Kaynakça

• Akbaba Altun, S. & Memişoğlu, S. P. (2008). Performans Değerlendirmesine İlişkin Öğretmen, Yönetici ve Müfettiş Görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 53, 7-24.
• Aktaş, E. (2010). Performans Değerlendirme Sistemlerinin Örgütsel Adalet Algısı Üzerine Etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Armstron, M. (2000). Performance Management Key Strategies and Practical Guidelines.(Second edition). London: Kogan Page
• Arslan, F. (2007). Kamuda Performansa Dayalı Ücret Sistemleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Balıkçı, A., Yılmaz, E. & Yıldırım, R. (2019). Öğretmen Performansının Değerlendirilmesi: Okul Müdürü ve Öğretmenlerin Bakış Açısına Dayalı Bir Durum Çalışması. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi, 10(19), 153-176.
• Barutçugil, İ. (2002). Performans Yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayıncılık
• Başar, H. (1995). Öğretmenlerin Değerlendirilmesi. Ankara: Pegem Yayınları.
• Başkale, H. (2016). Nitel Araştırmalarda Geçerlik, Güvenirlik ve Örneklem Büyüklüğünün Belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
• Bingöl, D. (2006). İnsan Kaynakları Yönetimi. (6.Baskı). İstanbul: Arıkan Basım Yayım.
• Boyacı, A. (2003). İlköğretim Örgütlerinin Performans Yönetim Sistemi Süreçleri Açısından Değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Canman, D. (2000). İnsan Kaynakları Yönetimi. Ankara: Yargı Yayınevi,
• Çakmak, Z.,Arıkan, İ & Kaçar, T. (2018). Milli Eğitim Bakanlığının 2017-2023 Öğretmen Strateji Belgesinde Belirlediği Eylem Planlarına İlişkin Öğretmen Görüşleri. The Journal of Academic Social Science, 6(84), 451-463.
• Çelik, M. & Özkan, H. H.(2018). Öğretmen Performans Değerlendirme Sistemi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 806-824.
• Çelikten, M. & Özkan, H. H. (2018). Öğretmen Performans Değerlendirme Sistemi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 806-824.
• Dilbaz Sayın, S. & Arslan, H. (2017). Öğretmen ve Okul Yöneticilerinin Öğretmen Performans Değerlendirme Sürecindeki Çoklu Veri Kaynakları İle İlgili Görüşleri Ve Öz Değerlendirmeleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, Sayı: 6 (2), 1222-1241.
• Dişkaya, A. M. (2006). Performans Yönetimi Sistemi ve Bir Finans Şirketinin Performans Değerlendirme Sisteminin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kadir Has Üniversitesi, İstanbul.
• Doğan, A. (2004). Performans değerleme sistemleri ve 360 derece performans değerleme sisteminin uygulanabilirliği üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Gürcüoğlu, S. & Özdemir, F. (2020). Öğretmenlerin Perspektifinden Ortaöğretimde Performans Değerlendirmesi: Ankara İli Mamak İlçesi Örneği. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 101-126.
• İhtiyaroğlu, N. (2017). Yapısal ve Psikolojik Güçlendirmenin Öğretmen Motivasyonu Üzerindeki Etkisi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 361-378.
• İplik, F. N. (2004). Performans Değerlendirmesi: Türkiye’deki beş yıldızlı otellerde çalışanların performans değerlendirme sürecinin tespitine yönelik bir araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Khan, S.(2019).Dünya Okulu.(12.Baskı)(Çeviren: Cem Aktaş). Yapı Kredi Yayınları: İstanbul.
• Koçak, S. & Arslan, S.Y. (2018). Ortaöğretim Kurumlarında Görev Yapan Öğretmenlerin Performans Değerlendirme Uygulamalarına İlişkin Görüş ve Önerileri, Ahi Evren Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 602-620.
• Konan, N. & Yılmaz, S. (2019). Öğretmen Performans Değerlendirmeye İlişkin Öğretmen Görüşleri: Bir Karma Yöntem Araştırması. Milli Eğitim, 219, 137-160.
• Kurban, C. & Tok, T. N. (2018). Okul Müdürlerinin Performans Denetim Sistemindeki Rolünün, Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:11, 1-17.
• MEB (2017). Öğretmen Strateji Belgesi. http://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_06/09140719_Strateji_Belgesi_Resmi_Gazete_sonrasY_ilan.pdf Erişim Tarihi: 20.12.2019.
• Özer, A.(2009). Performans Yönetimi Uygulamalarında Performansın Ölçümü ve Değerlendirilmesi. Sayıştay Dergisi, 75, 3-29.
• Özgenel, M. & Aktaş, A. (2020). Okul Müdürlerinin Otokratik, Demokratik, İşbirlikçi ve Serbest Bırakıcı Liderlik Stillerinin Öğretmen Performansına Etkisi. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3(2), 1-18.
• Payne, K. J.(2019). Daha Sade Bir Hayat. (4.Baskı), (Çeviren: Arzu Birkan). Doğan Yayıncılık: İstanbul.
• Pehlivan, B. (2008). İnsan Kaynakları Yönetiminde Performans Değerlendirmesi ve Maliye Bakanlığı Çalışanlarına Yönelik Bir Uygulama. Maliye Dergisi, 154, 171-187.
• Peterson, K. (2004). Research on School Teacher Evaluation. National Association of Secondary School Principals. 88 (639), pp. 60-79.
• Sabuncuoğlu, Z. (2000). İnsan Kaynakları Yönetimi. Ezgi Kitabevi: Bursa.
• Schuler, R. (1990). Personel and Human Resource Management. Minneapolis.
• Sonnentag, S. & Frese, M. (2002). Performance concepts and performance theory. In S. Sonnentag (Ed.), Psychological management of individual performance: A handbook in the psychology of management in organizations (pp. 3–25). Chichester: John Wiley.
• Şirin, S. R. (2019). Yetişin Çocuklar. İstanbul: Doğan Kitap.
• Taş, İ. D. & Bıkmaz, F. (2020). Bir Öğretmen Değerlendirme Modeli Önerisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(3), 575-593.
• Topuz, M. & Yılmaz, K. (2019). Okul Müdürleri ve Öğretmenlerin Performans Değerlendirme Süreci Hakkındaki Görüşleri: Nitel Bir Araştırma. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(2), 82-113.
• Tranter, S. & Percival, A. (2006). Performance Management in Schools. Harlow: Pearson Education Limited.
• Turhan, E., Soytürk Kırkağaç, Ş. & Tuncer, H. (2020). Okul Etkililiğinde Performans Değerlendirme ve Örgütsel Adalet Kavramlarının Alan Yazın Çalışmalarıyla İncelenmesi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (AUJEF), 4(4), 399-410.
• Yılmaz, Ş., Timur, B. & Timur, S. (2017). Ortaokul Öğrencilerinin Canlı Kavramına Yönelik Anahtar Kelimelerinin Belirlenmesi: Bir Fenomenoloji Çalışması. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 13(4), 659-669.
• Zbar, V. Marshall, G. & Power, P. (2007). Better Schools, Better Teachers, Better Results: A Handbook For Improved Performance Management In Your School. Victoria: ACER Press.