Üniversite Öğrencilerinin Evlilik Beklentileri ile Cinsiyet Rollü Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 57 Sayı: 57 - EBD 57. Sayı, 151 - 167, 31.01.2023

Meşküre Hülya Ünal-karagüven , Saliha Fatma Bal

https://doi.org/10.15285/maruaebd.1200118

Öz

Aile toplumun en küçük birimidir. Şehirleşme hayatına ve toplumsal cinsiyet rollerine dair değişimlerin kaçınılmaz olduğu bir dönemde, öne çıkan kavramlardan birisi aile ve aileyi oluşturan bireylerin evlilikten beklentileridir. Evlilikten beklentiler üzerine yapılan çalışmaların alan yazında sınırlı sayıda olduğu görülmektedir. Evlilik beklentileri ve cinsiyet rolü tutumları arasındaki ilişki ve etkileşimi konu alan bu çalışma daha önce araştırılmamış özgün bir çalışmadır. Bu araştırmada üniversite öğrencilerinde cinsiyet rollü tutumları ve evlilik beklentileri arasındaki ilişki incelenmiştir. Bu çerçevede yapılan çalışmaya 399’u kadın ve 112’si erkek olmak üzere toplam 511 öğrenci katılmıştır. Veri toplamak amacıyla Kişisel Bilgi Formu, Evlilik Beklentileri Ölçeği, Toplumsal Cinsiyet Rolü Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Veriler çevrim içi olarak toplanmıştır. Evlilik beklentileri ve cinsiyet rollü tutumlarının demografik değişkenler ile gösterdiği değişikliği değerlendirmek için t testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) teknikleri kullanılmıştır. Cinsiyet rollü tutumları ve evlilik beklentileri arasındaki ilişki ve etkileşimi sınamak için korelasyon ve regresyon analizleri yapılmıştır. Analizler sonucunda evlilik beklentileri ve cinsiyet rolü tutumları arasında anlamlı ve pozitif bir ilişki bulunmuştur. Sonuç olarak eşitlikçi cinsiyet rolü tutumu evlilik beklentilerinin önemli bir kısmını anlamlı şekilde açıkladığı belirlenmiştir. Konu ile ilgili benzer çalışmaların yapılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

üniversite öğrencileri, evlilik beklentileri, cinsiyet rolü, University students, marital expectations, gender roles

Examination the Relationship Between University Students' Marriage Expectations and Gender Role Attitudes

Öz

Family is the basic unit of society One of the prominent concepts is the marital expectations in this time when changes in urbanization life and gender roles are inevitable. Studies on marriage expectations are limited in the literature. This is an original study that deals with the relation and interaction between marital expectations and gender role attitudes. In this study, the relationship between gender role attitudes and marriage expectations in university students was examined. In addition, the differences of the expectations from marriage and gender role attitudes with some demographic variables (number of children, gender, marital status, age, education level and income level) were also examined. To collect data a "Questionnaire", "Marriage Expectations Scale", "Gender Role Attitudes Scale" were used. Data were collected online. T-test and one-way analysis of variance (ANOVA) statistical techniques were used. Correlation and regression analyzes were also conducted to reveal the relationship between gender role attitudes and marriage expectations. According to the research findings, there is a significant and positive relationship between marriage expectations and gender role attitudes. As a result, it was determined that the egalitarian gender role attitudes significantly explained a part of the marriage expectation. It has been suggested to carry out similar studies on the subject.

Anahtar Kelimeler

University students, marital expectations, gender roles

Kaynakça

• Ağdemir, S. (1991). Aile ve eğitim. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 1(1).
• Akman, Y. (1992). Hacettepe üniversitesi eğitim fakültesi öğrencilerinin meslek, evlilik ve geleceğe yönelik beklentileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(7). https://dergipark.org.tr/tr/pub/hunefd/issue/7829/102965
• Alkan, E. (2019). Örgütsel cinsiyet rolleri: yetkinliklerin cinsiyet algısı ve bireylerin iş tercihlerine etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi.
• Aydın, B. ve Kavuncu, N. (1991). Farklı sosyoekonomik düzeylerdeki lise öğrencilerinde cinsiyet rollerinin araştırılması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 1(2), 53-65. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tpdrd/issue/21422/229716
• Bahr, J. S., Chappell, B. C. ve Leigh, K. G. (1983). Age at marriage, role enactment, role consensus and marital satisfaction. Journal of Marriage and the Family, 45(4), 795–803. https://doi.org/10.2307/351792
• Bandura, A. (1977). Social learning theory. Englewood Cliffs: Printice-Hall.
• Bandura, A. (2001). Social cognitive theory: an agentic perspective. Annual Review of Psychology. 52, 1-26.
• Bandura, A. ve Hall, P. (2018). Albert Bandura and social learning theory. Learning Theories for Early Years Practice, 63. http://www.asecib.ase.ro/mps/Bandura_SocialLearningTheory.pdf
• Bianchi, S. M. ve Milkie, M. A. (2010). Work and family research in the first decade of the 21st century. Journal of Marriage and Family, 72, 705-725. https://doi.org/10.1111/j.1741-3737.2010.00726.x
• Bowlby, J. (2013). Bağlanma. (Çev., T. V. Soylu). Ankara: Pinhan Yayıncılık.
• Bradbury, T. N., Fincham, F. D. ve Beach, S. R. H. (2000). Research on the nature and determinants of marital satisfaction: A decade in review. Journal of Marriage and the Family, 62, 964-980. https://doi.org/10.1111/j.1741-3737.2000.00964.x
• Budak, H. ve Küçükşen, K. (2018). Türkiye'nin sosyal transformasyon sürecinde Y kuşağının “toplumsal cinsiyet rolü tutumları”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (66), 561-576. https://doi.org/10.17755/esosder.335865
• Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum (24. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyükuysal, M. Ç., & Öz, İ. İ. (2016). Çoklu doğrusal bağıntı varlığında en küçük karelere alternatif yaklaşım: Ridge regresyon. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(2), 110-114.
• Canbulat, N. ve Çankaya, Z. C. (2014). Evli bireylerin öznel iyi olma düzeylerinin yordanması. Ege Eğitim Dergisi, 15(2), 556-576. https://doi.org/10.12984/eed.67597
• Canel, N. A. (2012). Evlilik ve aile hayatı (2. Baskı). Aile Eğitim Program.
• Çizmecioğlu, R. (2020). Evlilik olgunluğu ile evlilik beklentisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
• Demir, Y. ve Durmuş, E. (2015). Uzun evlilikler: Bir yastıkta kırk yıl. Journal of International Social Research, 8(36). https://doi.org/10.17719/jisr.2015369529
• Dilmaç, B. ve Sakarya, E. (2020). Evli bireylerin evlilik uyum, yaşam memnuniyeti ve yaşam bağlılıkları arasındaki yordayıcı ilişkilerin incelenmesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (1), 1-11. https://dergipark.org.tr/en/pub/neueefd/issue/52094/574721
• Dökmen, Z. Y. (2004). Toplumsal cinsiyet (2. baskı). Sistem Yayıncılık
• Dökmen, Z. Y. (2018). Toplumsal Cinsiyet Sosyal Psikolojik Açıklamalar (9. Baskı). Ankara: Remzi Kitapevi.
• Ertürk, E. ve Bedük, A. (2015). Sosyal mübadele teorisi bağlamında güç mesafesi ve örgütsel adalet algılamalarının örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisi. İşletme Bilimi Dergisi, 3(1), 1-19. https://dergipark.org.tr/en/pub/jobs/issue/22920/245433
• Esen, E., Soylu, Y., Siyez, D. M. ve Demirgürz, G. (2017). Üniversite öğrencilerinde toplumsal cinsiyet algısının toplumsal cinsiyet rolü ve cinsiyet değişkenlerine göre incelenmesi. E-International Journal Of Educational Research, 8(1). http://www.e-ijer.com/en/pub/issue/29659/318527
• Freud, S. (2020). Sigmund Freud (pp. 1-37). New York: Routledge.
• Glenn, N. D. (1991). The recent trend in marital success in the United States. Journal of Marriage and the Family, 261-270. https://doi.org/10.2307/353529
• Hesselbart, S. (1981). An evaluation of sex role theories: The clash between idealism and reality. ACR North American Advances.
• Johannesen-Schmidt, M. C. ve Eagly, A. H. (2002). Another look at sex differences in preferred mate characteristics: The effects of endorsing the traditional female gender role. Psychology of Women Quarterly, 26(4), 322–328. https://doi.org/10.1111/1471-6402.t01-2-00071
• Jones, G. D. ve Nelson, E. S. (1996). Expectations of marriage among college students from intact and non-intact homes. Journal of Divorce and Remarriage, 26, 171-189. https://doi.org/10.1300/J087v26n01_09
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi (17. Baskı). Ankara: Nobel.
• Karayağız, Ş., Taş, E. ve Hamurcu, A. (2019). Çocuk sayısının evlilik doyumuna ve eş desteğine etkisi. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 43(1), 145-154. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cumusosbil/issue/ 46333/582253
• Kaufman, G. (2005). Gender role attitudes and college students' work and family expectations. Gender Issues, 22(2), 58-71. DOI: 10.1007/s12147-005-0015-1
• Koçak, A. (1999). Davranışların nedenlerini algılama: Yükleme. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 1(1), 108-120. https://dergipark.org.tr/en/pub/josc/issue/18999/200902
• Kohlberg, L.A. (1966). A Cognitive–Developmental Analysis of Children’s Sex Role Concepts and Attitudes. (Ed. E.E. Maccoby). The Development of Sex Differences. California: Stanford University Press.
• Madsen, R. B. (1986). The relationship of age, sex, and locus-of-control with single person’s expectations of marriage. Dissertation/Thesis. Kansas City, University of Missouri, United States of America: ProQuest Dissertations. 8627062
• Martin, C. L. ve Halverson Jr, C. F. (1981). A schematic processing model of sex typing and stereotyping in children. Child development, 1119-1134. https://doi.org/10.2307/1129498
• Nazlı, S. (2014). Aile Danışmanlığı (11. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ogletree, S. M. (2014). Gender role attitudes and expectations for marriage. Journal of Research on Women and Gender, 5, 71-82. https://www.researchgate.net/publication/281212565_Gender_role_attitudes_and_expectations_for_marriage
• Özgüven, İ.E. (2001). Ailede iletişim ve yaşam. Ankara: PDR Yayınları.
• Özsoysal, S., Baş, A. U. ve Aysan, F. (2016). Evlilik beklentisi ölçeği: Geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 119-128. https://doi.org/10.17860/efd.80783
• Piaget, J. (1986). Genetik Epistemoloji. Ali Cengizhan. (Çev.). Ankara: Birey ve Toplum Yayıncılık.
• Plotnick, R. D. (2007). Adolescent expectations and desires about marriage and parenthood. Journal of Adolescence. 30(6), 943-963. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2007.01.003
• Rogers S. J. ve Amato, P. R. (2000). Have changes in gender relations affected marital quality? Social Forces, 79, 731-753. https://doi.org/10.2307/2675515
• Santrock, J. W. (2014). Ergenlik (14. Baskı). (Çev. D. M. Siyez). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Sokolski, D.M. ve Hendrick, S.S. (1999). Marital satisfaction. American Journal of Family Therapy, 26(1), 39-49. https://www.tandfonline.com/toc/uaft20/27/ 1?nav=tocList
• Söylemez, İ. Y. ve Berksun, O. E. (2011). Evlilik uyum ve aile işlevleri ölçeği geliştirme: güvenirlik ve geçerlik çalışması. (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi.
• Türkiye Aile Yapısı Araştırması-TAYA. (2013). Türkiye Aile Yapısı Araştırması Tespitler, Öneriler. T. C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. Ankara. https://www.aile.gov.tr/media/50219/taya2013trk.pdf
• Üçgül, Ş. (2019). Evlilik beklentisinin ve evlenme türlerinin evlilik hoşnutsuzluğuna etkisi: Konya örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Van der Horst, M. (2014). Gender Role Attitudes. In: Michalos, A.C. (eds) Encyclopedia of Quality of Life and Well-Being Research. Springer, Dordrecht. https://doi.org/10.1007/978-94-007-0753-5_1135
• Vatandaş, C. (2007). Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin algılanışı. Sosyoloji Konferansları, (35), 29-56. https://dergipark.org.tr/en/pub/iusoskon/issue /9517/118909
• Waller, M. R. ve Mc Lanahan, S. S. (2005). “His” and “her” marriage expectations: Determinants and consequences. Journal of Marriage and Family, 67 (1), 53 67. https://doi.org/10.1111/j.0022-2445.2005.00005.x
• Zeyneloğlu, S. ve Terzioğlu, F. (2011). Toplumsal cinsiyet rolleri tutum ölçeğinin geliştirilmesi ve psikometrik özellikleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 409-420. https://www.researchgate.net/publication/303768007