TÜRKİYE’DE ÇEVRE EĞİTİMİ ÜZERİNE YAPILAN ARAŞTIRMALAR: BİR İÇERİK ANALİZİ ÇALIŞMASI

Yıl 2016, Sayı: 34, 50 - 60, 29.10.2016

MUSTAFA Kahyaoğlu

Öz

Bu çalışma, Türkiye’de çevre eğitimi alanında yayınlanan makalelerin genel eğilimlerini belirlemeye yönelik bir içerik analizi çalışmasıdır. Çalışma, 2000-2013 yılları arasında Türkiye’de 34 farklı dergide çevre eğitimi alanında yayınlanan toplam 179 çalışmayı kapsamaktadır. Çalışmaları değerlendirmek için Çiltaş, Güler ve Sözbilir (2012) ile Göktaş ve ark. (2012) tarafından geliştirilen yayın sınıflama formları çevre eğitimine uyarlanarak kullanılmıştır. Çevre eğitimi alanında yayınlanan çalışmalar; yıl, araştırma türü, araştırma yöntemi, konu alanları, anahtar kelimeler, seçilen örneklem, örneklem büyüklüğü, veri toplama araçları ve veri analiz yöntemleri açısından değerlendirilmiştir. Çalışmada elde edilen bulgular yüzde, frekans, tablo ve grafik sunulmuştur. Çalışma sonucunda çevre eğitimi alanında en çok nicel araştırma yöntemi ve araştırma deseni olarak da tarama modelinin kullanıldığı belirlenmiştir. Örneklem grubu olarak en çok ilköğretim öğrencileri ile eğitim fakültesi lisans öğrencileri üzerinde çalışıldığı, veri toplama aracı olarak anket, ilgi, tutum ve yetenek testlerinin kullanıldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Çevre eğitimi, eğitim araştırmaları, içerik analizi

Anahtar Kelimeler

Çevre eğitimi, eğitim araştırmaları, içerik analizi

Kaynakça

• Aktepe, S. & Girgin, S. (2009). İlköğretimde eko-okullar ve klasik okulların çevre eğitimi açısından karşılaştırılması. İlköğretim Online, 8(2), 401-414.
• Alp, E., Ertepinar, H., Tekkaya, C. & Yilmaz, A. (2006). A statistical analysis of children’s environmental knowledge and attitudes in Turkey. International Research in Geographical and Environmental Education, 15(3), 210-223.
• Alp, E., Ertepinar, H., Tekkaya, C. & Yilmaz, A. (2008). A survey on Turkish elementary school students’ environmental friendly behaviours and associated variables. Environmental Education Research, 14(2), 129-143.
• Alper, A. & Gülbahar, Y. (2009). Trends and issues in educational technologies: A review of recent research in TOJET. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 8(2), 124-135.
• Altunoğlu, B. D. & Atav, E. (2009). Ortaöğretim öğrencilerinin çevre risk algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, 1-11.
• Atasoy, E. (2005). Çevre için eğitim: ilköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir çalışma. (Doktora tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Atasoy, E. & Ertürk, H. (2008). İlköğretim öğrencilerinin çevresel tutum ve çevre bilgisi üzerine bir alan araştırması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 105-122.
• Bakırcı, H. & Artun, H. (2011). Farklı ülkelerin çevre eğitimi politikalarını karşılaştırmaya yönelik bir durum çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(37), 202-223.
• Çakır, M., İrez, S. & Doğan, Ö. K. (2010). Understandings of current environmental issues: Turkish case study in six teacher education colleges. Educational Studies, 36(1), 21-33.
• Demirbaş, M. & Pektaş, H. M. (2009). İlköğretim öğrencilerinin çevre sorunu ile ilişkili temel kavramları gerçekleştirme düzeyleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 3(2), 195-211.
• Çalık, M. (2009). Environmental Education in Context, An International Perspective on the Development of Environmental Education. Rotterdam, Boston: Sense Publishers.
• Çalık, M. & Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174).
• Çalık, M., Ünal, S., Coştu, B. & Karataş, F. Ö. (2008). Trends in Turkish science education. Essays in Education. (Special edition). 23-45.
• Çiltaş, A., Güler, G. & Sözbilir, M. (2012). Türkiye’de matematik eğitimi araştırmaları: Bir içerik analizi çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 565-580.
• Demirbaş, M. & Pektaş, H. M. (2009). İlköğretim öğrencilerinin çevre sorunu ile ilişkili temel kavramları gerçekleştirme düzeyleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 3(2), 195-211.
• Demirkaya, H. (2006) Çevre eğitiminin Türkiye’deki coğrafya programları içerisindeki yeri ve çevre eğitimine yönelik yeni yaklaşımlar. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1 ), 207-222
• Erten, S. (2004). Çevre eğitimi ve çevre bilinci nedir, çevre eğitimi nasıl olmalıdır?. Çevre ve İnsan Dergisi.
• Geçit, Y. (2010). Coğrafya eğitimi araştırmalarında temel yönelimler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 10 (2), 923-987.
• Göktaş, Y., Hasançebi, F., Varışoğlu, B., Akçay, A., Bayrak, N., Baran, M. & Sözbilir, M. (2012). Türkiye’deki eğitim araştırmalarında eğilimler: Bir içerik analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 12, 177-199.
• Gülbahar, Y. & Alper, A. (2008). What is the scope of research in the field of educational technology in turkey for the last five years. Eskişehir: 8 th International Educational Technology Conference.
• Karadağ, E. (2009). Eğitim bilimleri alanında yapılmış doktora tezlerinin tematik açıdan incelemesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 75-87.
• Kurtoğlu, M. & Seferoğlu, S. S. (2013). Öğretmenlerin teknoloji kullanımı ile ilgili Türkiye kaynaklı dergilerde yayımlanmış makalelerin incelenmesi. Journal of Instructional Technologies & Teacher Education, 2(3),1-10.
• Moseley, C. (2000). Teaching for enviromental literacy. Clearing House, 74(1), 23-25.
• Saban ve ark. (2010). Eğitim bilim alanında nitel araştırma metodolojisi ile gerçekleştirilen makalelerin analiz edilmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 125-142.
• Şimşek, Y. (2012). 1992-2011 yılları arasında çevre eğitimi ile ilgili yayınlanan yüksek lisans ve doktora tezlerindeki genel yönelimlerin belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
• Şimşek, A., Özdamar, N., Kobak, K., Uysal, Ö., Berk, C., Kılıçer, T. & Çiğdem, H. (2009). İki binli yıllarda Türkiye’deki eğitim teknolojisi araştırmalarında gözlenen eğilimler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(2), 941-966.
• Sözbilir, M., Güler, G. & Çiltaş, A. (2012). Türkiye’de matematik eğitimi araştırmaları: Bir içerik analizi çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12, 565-580.
• Sözbilir, M. & Kutu, H. (2008). Development and current status of science education research in Turkey. Essays in Education, (Special Issue), 1-22.
• Suri, H. & Clarke, D. (2009). Advancements in research synthesis methods: from a methodologically inclusive perspective. Review of Educational Research, 79(1), 395-430.
• Tatar, E. & Tatar, E. (2008). Fen bilimleri ve matematik eğitimi araştırmalarının analizi II: anahtar kelimeler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(16), 89–103.
• Timur, B., Yılmaz, Ş. & Timur, S. (2014). Çevre okuryazarlığı ile ilgili 1992-2012 yılları arasında yayımlanan çalışmalarda genel yönelimlerin belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(5), 22-41.
• Topsakal, U., Çalık, M. & Çavuş, R. (2012). What trends do Turkish biology education studies indicate? International Journal of Environmental and Science Education, 7(4), 639-649.
• Tuncer, G., Tekkaya, C. & Sungur, S. (2006). Pre-service teachers' beliefs about sustainable development: Effects of gender and enrollment to an environmental course. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31 (31).
• Türkiye Çevre Atlası, (2004). T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı ÇED ve Planlama Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Uzunoğlu, S. (1996). Çevre eğitiminin amaçları, uğraşı alanları ve sorunları. Ekoloji Dergisi, 21, 7-12.
• Ünal, S. & Dımışkı, E. (1999) UNESCO-UNER himayesinde çevre eğitiminin gelişimi Türkiye’de ortaöğretim çevre eğitimi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16-17, 144-146.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (6. baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, Ş. (2012). 1992-2011 yılları arasında çevre eğitimi ile ilgili yayımlanan yüksek lisans ve doktora tezlerindeki genel yönelimlerin belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.