ÖĞRENCİLERDE HARİTA OKURYAZARLIĞININ GELİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN GÖRÜŞLERİ

Yıl 2016, Sayı: 34, 61 - 69, 29.10.2016

HAMZA Akengin , GÜL Tuncel , MELTEM ELİF Cendek

Öz

Bu araştırmanın amacı; öğrencilerde harita okuryazarlığı becerisini geliştirme konusunda Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin görüşlerini belirleyerek, öğretmenlerin harita okuryazarlığı becerisini geliştirirken karşılaştıkları sorunlar ile derslerinde harita becerilerini öğretirken kullandıkları yöntem ve teknikler hakkında bilgi sahibi olmaktır.

Araştırma nitel bir çalışmadır. Çalışma için İstanbul Arnavutköy’deki seçkisiz (rastlantısal) yöntemle belirlenen 12 ortaokulda 2014-2015 eğitim-öğretim yılında görev yapmakta olan 15 Sosyal Bilgiler öğretmeni ile görüşülmüş ve yapılan görüşmelerden elde edilen veriler çözümlenerek yorumlanmıştır. Katılımcılar, olasılık temelli örnekleme yöntemlerinden seçkisiz örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırmada Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin harita okuryazarlığı konusunda yeterli bilgiye sahip olmadıkları,  ders saatinin yetersizliği ile kazanımların yoğunluğu nedeniyle öğrencilerde harita okuryazarlığı becerisinin geliştirilmesi konusunda yeterli çalışma yapamadıkları sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca Arnavutköy’deki ortaokulların derslerde kullanılabilecek, konulara uygun haritalar açısından yetersiz olduğu sonucu elde edilmiş ve bu doğrultuda öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Sosyal bilgiler, mekânı algılama, harita okuryazarlığı, öğretmen görüşleri

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, mekânı algılama, harita okuryazarlığı, öğretmen görüşleri

Kaynakça

• Akengin, H. (2015). Tarih öğretiminde kullanılan haritalar üzerine bir değerlendirme (An evaluation of maps used in history education). Türk Tarih Eğitimi Dergisi (Turkish History Education Journal), 1(4), 122-155.
• Aktürk, V., Yazıcı, H. & Bulut, R.(2013). Sosyal bilgiler dersinde animasyon ve dijital harita kullanımının öğrencilerin mekânı algılama becerilerine yönelik etkileri. Marmara Coğrafya Dergisi, 28, 1-17.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. & Yıldırım, E. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. (6.Baskı). Sakarya: Sakarya Üniversitesi İİBF Yayınları.
• Bahar, H. H., Sayar, K. & Başıbüyük, A. (2010). İlköğretim öğrencilerinin kroki okuma becerilerinin incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 229-246.
• Buğdaycı, İ. & Bildirici, İ. Ö. (2009). Harita kullanımının coğrafya eğitimindeki önemi. 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 1, 1-8.
• Demirel, Ö. (2012). Eğitimde Program Geliştirme Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi.
• İncekara, S. & Kantürk, G. (2010). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının haritalarla ilgili temel görüşleri ve harita kullanımına yönelik yaklaşımları. Marmara Coğrafya Dergisi, 240-257.
• Karakuş, U. & Oğuz, S. (2013). Sosyal bilgiler dersi coğrafya konularında Google Earth kullanımı ve öğretmen görüşleri. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4, 110-125.
• Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80.
• Koç, H., Sönmez, Ö. F., Aksoy, B. & Yeşiltaş, E. (2010). Öğretim sürecinde öğrencileri aktif kılan etkinlikler ve etkinliklere dayalı coğrafya öğretimi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2, 181-196.
• Özbek, R., Kahyaoğlu, M. & Özgen, N. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (2) 221-232.
• Özey, R., Ünlü, M. & Üçışık, S. (2002). Coğrafya öğretiminde haritaların önemi. Marmara Coğrafya Dergisi, 5, 9-25.
• Sönmez, Ö. F. & Aksoy, B. (2012). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin harita beceri düzeylerinin belirlenmesi. Turkish Studies- International Perodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(11), 1905-1924.
• Şahin, Ç. & Kıran, I. (2011). İlköğretim 5. sınıf öğretmen ve öğrencilerinin görsel okuryazarlıkları üzerine bir araştırma. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 363-281.
• Tay, B. (2005). Sosyal bilgiler ders kitaplarında öğrenme stratejileri. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 209-225.
• Tuna, F. , Demirci, A. & Gültekin, N. (2012). Temel coğrafi bilgi ve beceriler toplumda ne ölçüde kullanılıyor? Yön, konum ve harita becerilerinde mevcut durum analizi. Milli Eğitim Dergisi, 195, 211-227.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitim bilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Eğitim Yönetimi, 24, 543-559.
• Yıldırım, A., Şimşek, H.(2004). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.