COĞRAFYA ÖĞRETİMİNDE EKOLOJİK BÖLGE KAVRAMININ KULLANIMI

Yıl 2017, Sayı: 35, 68 - 73, 10.02.2017

Ali Osman Kocalar

https://doi.org/10.14781/mcd.291150

Öz

Okyanus tabanından yeryüzüne 10
km, yeryüzünden atmosferin 10 km yüksekliğine kadar olan bölüm canlıların
barınma yeridir. Bu alana dünya katmanları arasında biyosfer adı verilir.
Ekoloji ise bu 20 km dikey alan içerisindeki canlıların yaşama şekillerini ve
birbirleriyle olan ilişkilerini inceler.  Günümüzde ekoloji her geçen gün önemini daha da arttırmaktadır.
Topraktan, bir taraftan mahsul alırken, diğer taraftan bunu sanayi artıklarıyla
kirletmekte, su ve hava onun için vazgeçilmez maddeler olduğu halde
yüzyıllardır bunlarda mevcut olan düzeni bozmaktadır. Ekoloji, insana daha
dengeli yaşamasını, bunun çevresi ile olan karşılıklı münasebetlerinde kendisi
için uzun vadeli mühim menfaatler getireceğini öğretmektedir.

Coğrafyanın temel kavramlardan birisi de bölgedir. Bölge,
belirli ortak özellikleri olan yeryüzü parçasıdır. Ortak özellikler doğal,
beşeri veya kültürel olabilir. Coğrafi bölge yeryüzünün doğal, beşeri ve
ekonomik özelliklerine göre belirlenmiş bir bölümüdür. Coğrafi bölge kavramını belirleyen kriterler olarak doğal, beşeri ve ekonomik özelliklerin tümünü sayabiliriz.

Ekolojideki her şey, başka her şeyle bağlantılıdır kuralı
vardır. Bundan dolayı coğrafya ile bağlantılı bir alandır. Coğrafyanın da
ilişkili olmadığı hiçbir konu yoktur. Bu çalışmada bölge kavramını tartışma
gibi bir amacımız olmadığı gibi destek ve katkı sağlaması açısından ekolojik
bölge kavramını bu konuya dahil etmek istiyoruz. Aslında coğrafyanın içinde
olan fakat farkındalık konusunda yeterli olmadığımızı düşünerek ekolojik bölge
kavramını ve kullanımını tartışmak istiyoruz. Çünkü ekolojik bölge bir siyasi
bölge tanımlaması değildir. Ekolojik bölge özellikle doğal faktörlerin hepsini
içinde barındıran daha kapsamlı bir bölge sınıflamasıdır. 

Anahtar Kelimeler

Coğrafya, öğretim, bölge, ekolojik bölge

The Use of Ecological Region in Geography Teaching

Öz

From 10
kilometres of ocean floor up about to 10 kilometres of atmosphere known as the
feeding place of all living beings. This area is called as biosphere in world’s
layers. Ecology deals with living beings and their interactions with each other
in this vertical 20 kilometres area. Currently, ecology gains in importance.
Humans use soils to grow crops as they pollute the environment with industrial
wastes for centuries, although water and the atmosphere are essential
components of human sustainability. Ecology teaches us to live in harmony with
the environment and humans should know that it is beneficial for humans to live
sustainably in interactions with the environment in the long run.

Regions is one of
the core concepts in geography. Region is an area having common
characteristics. These characteristics can be natural, human and cultural ones.
Geographical region is a part of the earth specified by the natural, human and
economic features of the earth. The criteria used to determine the geographical
regions could be all these mentioned features.

There is a
principle in ecology like everything is related to everything else. That’s way,
it is related to geography too. There is no subject without a relation to
geography. We do not have an intention to debate the region concept, quite the
other way round we want to include ecological region into this concept. We wish
to discuss the concept and usage of the ecological region considering the lack
of awareness of this concept in geography. Because ecological region is not a
region that is politically defined. Ecological region is a broader region
containing especially all natural features. 

Anahtar Kelimeler

Geography, teaching, region, ecological region

Kaynakça

• Aşılıoğlu, F. (2011). Ekolojik-kültürel alt bölge kavramı: Frig Vadisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara).
• Atalay, İ. (1994). Türkiye Vejetasyon Coğrafyası. İzmir: Ege Üniv. Basımevi.
• Atalay, İ. (2002). Türkiye’nin Ekolojik Bölgeleri. İzmir: Orman Bakanlığı Yay. No: 163.
• Atalay, İ. (2008). Dünya Coğrafya Atlası ve Türkiye'nin Ekolojik Bölgeleri. İnkılap Kitabevi Yayınları, İstanbul.
• Avcı, M. (1993) Türkiye'nin flora bölgeleri ve Anadolu Diyagonaline coğrafi bir yaklaşım. Türk Coğrafya Dergisi, 28, 225–248.
• Avcı, M. (2005). Çeşitlilik ve endemizm açısından Türkiye’nin bitki örtüsü. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Dergisi, 13, 27-55.
• Başlar, S. & Şahin, N. (1993). Ekolojik denge ve yok olan değerlerimiz. Çevre Dergisi, 9.
• Bilgili, M (2016). Sosyal bilimler felsefesi açısından türkiye’deki üniversitelerde bölgesel coğrafya öğretimi. Marmara Coğrafya Dergisi, 33, 114-134.
• Bryce, S. A., Omernik, J. M. & Larsen, D. P. (1999). Ecoregions – a geographic framework to guide risk characterization and ecosystem management: Environmental Practice, 1(3), 141-155
• Davis, P. H. (1965). Flora of Turkey and East Aegean Islands. Edinburgh: University Press.
• Duran, C. & Günek, H. (2010). Effects of the ecological factors on vegetation in river basins of northern part of Mersin city (South of Turkey). Biological Diversity and Conservation, 137-152.
• Ecemiş Kılıç, S. & Mutluer, M. (2004). Coğrafya’da ve bölge planlamada bölge kavramının karşılaştırmalı olarak irdelenmesi. Ege Coğrafya Der, 13, 17-28.
• Efe, R. (2002). Coğrafya’da beş temel kavram ve bunların öğretim metot ve teknikleri. Marmara Coğrafya Dergisi, 5, 27-42.
• Erol, O. (1993). Türkiye'nin doğal yöre ve çevreleri. Ege Coğrafya Dergisi, 7, 13-41.
• Kafescioğlu, R. (1992). Yapı Biyolojisi – Yapı Ekolojisi. İstanbul: Teramed Yayınları.
• Kaya, B. & Aladağ, C. (2009). Maki ve Garig topluluklarının Türkiye’deki yayılış alanları ve ekolojik özelliklerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22.
• Klötzli, (1980). Unsere Umwelt und Wir. Eine Einfhrung in die Ökologie. Hallweg Verlag. Bern, Stuttgart.
• Koç, H. & Aksoy, B. (2012). Coğrafya eğitiminde bölge kavramı. Marmara Coğrafya Dergisi, 25, 319-339.
• Ministry of Envirnment, (2017). 06.02.2017 tarihinde www.env.gov.bc.ca adresinden edinilmiştir.
• Omernik, J. M. & Griffith, G. E. (1991). Ecological regions vs. hydrologic units: frameworks for managing water quality. Journal of Soil and Water Conservation, 46, 5.
• Omernik, J. M. (1995). Ecoregions – a framework for environmental management. In Davis, W.S. & Simon, T.P. (Eds.), Biological assessment and criteria-tools for water resource planning and decision making Boca Raton (p.49-62). Florida: Lewis Publishers
• Özey, R. (2006). Coğrafi bölgelerin siyasi bölgeler olarak algılanması ve sonuçları. IV. Ulusal Coğrafya Sempozyumu, Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi. Ankara Üniversitesi.
• Özey, R. (2012). Doğal Bölgeler Coğrafyası. İstanbul: Aktif Yayınevi.
• Özey, R. (2016). Bölgesel coğrafya serüveninde yanılgılar. Marmara Coğrafya Dergisi, 34, 98-106.
• Özkan, K. (2008). Assessment to the relationships between vegetation and site properties accordance with similarity values between quadrat pairs. Biological Diversity and Conservation (BioDiCon), 1(2), 59-73.
• Türkçe Sözlük, (1998). Türk Dil Kurumu Yayınları
• Ünlü, M. (2014). Coğrafya Öğretimi. Ankara. Pegem Akademi.
• Worldwildlife, (2017). 06.02.2017 tarihinde www.wwf.org adresinden edinilmiştir.
• Yiğit, A. (1996). Türkiye'nin Doğu Bölgelerinin yeniden belirlenmesi hakkında düşünceler. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 357-376.