BÜYÜKÇEKMECE VE KÜÇÜKÇEKMECE GÖLLERİ ARASINDAKİ SAHANIN ARAZİ KULLANIM DEĞİŞİMLERİNİN ŞEHİR PLANLAMASI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2008, Sayı: 17, 140 - 155, 26.09.2013

Arif Keçeli Mehmet Karakuyu , Sinan Kocaman Fatih Kara

Öz

Türkiye’nin en büyük metropolü olan İstanbul hızla artan nüfusuyla son
yirmi yılda 2 kat büyüklüğe ulaşmıştır. Aynı zamanda Türkiye’nin en önemli
kentsel cazibe merkezi olan İstanbul, sağladığı yaşam standartları ve ekonomik
olanaklarla bu süreç içerisinde Türkiye’nin hemen hemen her bölgesinden göç
alarak kentsel gelişimini sürdürmüş ve bugünkü nüfus yapısına ulaşmıştır.
Günümüzde 12 milyonu aşan nüfusuyla İstanbul’da planlı-plansız birçok
yerleşim, sanayi, ticaret ve rekreasyon alanı iç içe bulunmaktadır. Modern bir
megakente yakışmayan bu görünüme, son yirmi yıl içinde kentin birçok yerinde
ortaya çıkan plansız büyüme neden olmuştur. Plansız gelişen alanlarda altyapı
sorunları, kaçak yapılaşma ve çevre kirliliği başta olmak üzere kentsel sorunlar
görüldüğü gibi ekolojik dengede de bozulmalar gözlenmektedir. Bu durum
İstanbul sakinlerine düşük yaşam kalitesi sunmaktadır.
Araştırma sahası olarak ele alınan Büyükçekmece ve Küçükçekmece
gölleri arası bu olumsuz durumların yaşandığı alanlardan biridir. Yakın bir
döneme kadar yoğun tarımsal faaliyet alanı olan bu sahada tarım alanları,
kentsel gelişime bağlı olarak yerleşim ya da sanayi alanlarına dönüşmüş ve
güneyden kuzeye kaymıştır. Bu çalışmada sözkonusu alanın öncelikli olarak
arazi kullanım sınıflandırması yapılmıştır. Genel olarak 6 farklı arazi
kullanımının olduğu sahada 1963 ile 2004 yılları arasındaki kentsel gelişim ve
arazi kullanımındaki değişimler, 1963 ve 1996 yılına ait farklı hava fotoğrafları
ve 1987 ve 2004 yıllarına ait iki farklı uydu fotografı kullanılarak CBS
kullanılarak işlenmiştir. Coğrafi kriterlere göre mevcut durumun
değerlendirildiği ve planlamaların olumlu ve olumsuz sonuçlarının ortaya konulduğu bu çalışmanın sonunda karar vericiler için bazı önerilerde
bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Arazi Kullanımı, CBS, Planlama, Kentleşme, Çarpık Kentleşme, Büyükçekmece, Küçükçekmece

Kaynakça

• Avcılar Kaymakamlığı, (2008). İlçenin Tarihi. http://www.avcilar.gov.tr/ilcemiz/tarihce.htm, 02.04.2008.
• Büyükçekmece Kaymakamlığı, (2008). Büyükçekmece Hakkında. http://www.buyukcekmece.gov.tr, 01.04.2008.
• Demirci, A., (2001). Types and Distribution of Landslides in the Eastern Parts of Büyükçekmece Lake, Using GIS. Unpublished Master of Arts in Geography thesis, Fatih University, Istanbul, Türkiye.
• Doğanay, H. (1997). Türkiye Beşeri Coğrafyası. MEB Yayınları, No:2982, Bilim ve Kültür Eserleri Dizisi No: 877, Eğitim Dizisi: No: 10, İstanbul.
• DİE, 1935, 1965, 1990, 1997, 2000, Genel Nüfus Sayım Sonuçları.
• Göney, S., (1977). Şehir Coğrafyası: Yerleşme Coğrafyası. Cilt:1 İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Faültesi Yayınları, No: 2274, Yay. No: 91, İstanbul.
• Karakuyu, M., (2008). Hadımköy: Beşeri ve Ekonomik Coğrafya Özellikleri ve Kentleşme Süreci (İstanbul’un Sanayi ve Lojistik Merkezi), Hadımköy Belediyesi Bilmsel Kültür Yayınları, İstanbul.
• Karpat K. H., (2003). Türkiye’de Toplumsal Dönüşüm, İmge Kitabevi, Türkiye
• Kara, F., (2007). An Investigation of Recreational Behaviors and Development of A Sustainable Recreational Plan in Istanbul. Unpublished Master of Arts in Geography Thesis, Fatih University, Istanbul, Türkiye.
• Kaya S., Curan P. J., (2005). Monitoring Urban Growth on the European Side of the İstanbul Metropolitan Area: A Case Study, International Journal of Applied Earth Observation and Goeinformation, 18-25, Elsevier.
• Keçeli, A., (2007). A GIS Based Analysis of the Effects of Neighbouring Land Use on the Traffic Congestion on Connector Roads, Master Tezi, Fatih University, Istanbul, Türkiye.
• Resmi Gazete, (2008) 5747 sayılı Büyüşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. http://rega.basbakanlik.gov.tr, 21.04.2008.
• TUİK, (2008). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları: İstanbul İlinin ilçelere göre şehir ve köy nüfusları. http://www.tuik.gov.tr/, 29.03.2008.
• Tümertekin E., (1997). İstanbul Şehrinin Coğrafi Anatomisi. Kent Gündemi Dergisi, TMMOB Şehir Plancıları Odası Yay., Yıl:1, Sayı:1, İstanbul.
• Tümertekin E., Özgüç, N., (2006). Beşeri Coğrafya: İnsan, Kültür, Mekân. Çantay Kitapevi, İstanbul.
• Türkoğlu H.D., (1997). Residents Satisfaction of Housing Environments: the Case Study of İstanbul, Landscape and Urban Planning. Volume 39, Issue 1, December 1997, Pages 55-67, Elsevier.
• Ülengin B., Ülengin F., Güvenç, Ü., (2001). A Multidimensional Approch to Urban Quality of Life: The Case of İstanbul. European Journal of Operational Research, Volume: 130, ss. 361-374, Elsevier.