COĞRAFYA ÖĞRETMENLERİNİN YENİLENEN LİSE COĞRAFYA ÖĞRETİM PROGRAMI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ

Yıl 2008, Sayı: 18, 1 - 20, 26.09.2013

Hamza Akengin

Öz

Coğrafya öğretimi ile ilgili sorunlar hemen hemen her ülkede
yaşanmaktadır. Zaman zaman öğretim programlarında yapılan değişikliklerle
sorunlu görülen öğretim alanlarında toplumun beklentileri ile Milli Eğitim
Bakanlığı’nın beklentilerinin karşılanması amaçlanmaktadır. Coğrafya
öğretiminde amaç sorumluluk sahibi, ülkesini ve çevresini tanıyan, ülkesinin
zenginlikleri yanında sorunlarını da bilen, sorunlara çözüm üretebilecek
bireylerin yetiştirilmesini sağlamaktır. Bu amaçla coğrafya öğretim
programları zaman zaman gözden geçirilmekte, değişen şartlar da dikkate
alınarak yeniden düzenlenmektedir. Ülkelerin kalkınma stratejilerine uygun
olarak yeniden düzenlenen ve uygulamaya konulan öğretim programlarının
uygulayıcısı okullarda veya sınıflarda derse giren öğretmenlerdir. Dolayısıyla
programın işleyişinin sorgulanması, eksiklerin tespiti bakımından
öğretmenlerin düşünceleri ve karşılaştıkları sorunların bilinmesi önemlidir.
Bu çalışmanın amacı, 2005 yılında yapılandırmacı yaklaşımla
hazırlanan lise coğrafya programının uygulayıcıları olan öğretmenlerin
program hakkındaki görüşleri doğrultusunda yeni programın olumlu ve
olumsuz yönlerinin tespit edilerek, yeni programın klasik coğrafya öğretim
programından farklılıklarının belirlenmesidir.
Verilerin toplanmasında uzman görüşü alınarak araştırmacı tarafından
oluşturulan kişisel bilgiler anketi ile programın bazı niteliklerini belirlemeye
yönelik açık uçlu sorular kullanılmış, ayrıca yüz yüze yapılan görüşmelerden
elde edilen bilgilerden faydalanılmıştır.
Sonuç olarak yeni coğrafya öğretim programının hem içerik hem de
öğretim stratejisi, yöntemi ve teknikleri ile kazanımlar boyutunda önceki programlardan önemli farklılıkları olduğu anlaşılmaktadır. Programın
uygulayıcısı olan öğretmenler, yenilenen coğrafya öğretim programının
öğrenciyi merkeze aldığı, yaparak, yaşayarak, keşfederek öğrenmeyi teşvik
ettiği ve coğrafyayı yaşamın bir parçası haline getirdiği görüşündedir.

Anahtar Kelimeler

Coğrafya, coğrafya öğretimi, öğretmen görüşü, coğrafya öğretmenleri, yenilenen coğrafya öğretim programı

Kaynakça

• Ajibade, L. T ve Raheem, U.A. (1999). A Reappraisal Of Fieldworks As A Teaching Metod İn Geography, Department of Geography, University Of Ilorin, Nigeria. (http://www.ijeunilorin.net/june1999)
• Akbulut, G. (2004). “Coğrafya Öğretimi ve Yaratıcı Düşünce” C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi Cilt 28, No: 2, 215-223.
• Akengin, H. (2007). “Eğitim Programlarında Coğrafyanın Yeri Nedir? Coğrafya Nasıl Öğretilmelidir?” İlköğretimde Alan Öğretimi Ed: Ayla Oktay- Özgül Polat Unutkan. Morpa, İstanbul.
• Akınoğlu, O. (2005). “Coğrafya Eğitiminin Etkililiği ve Sorunları” Marmara Coğrafya Dergisi Sayı: 12, sh. 77-95, İstanbul.
• Akyol, Ç. (2003). “Coğrafya Eğitiminde Temel Sorunlar” I. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi (15-17 Mayıs 2003 İzmir), Tebliğler s. 32-38, MEB ve Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dekanlığı, Ankara.
• Arı, Y. (2008). “Coğrafyayı Neden Çok Boyutlu Olarak Tanımlama ve Öğretmeye İhtiyaç Vardır?” Editörler: Ramazan Özey, Ali Demirci, Coğrafya Öğretiminde Yöntem ve Yaklaşımlar. s. 1-22 Aktif Yayınevi, İstanbul.
• Başıbüyük, A. ve Çıkılı, Y. (2002). “İlköğretim 6. ve 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Coğrafya Konularında Çalışma Yaprağı ve Dilsiz Harita Kullanımının Öğrenme Motivasyonu ve Başarısı Üzerine Etkisi” M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi Sayı: 16, Sh: 29-38, İstanbul.
• Bell, D. (2005). Schools For the Roscoe Lecture Series İn Liverpool. (www.citized.info/pdf/conferences/Citizenship_through_Geogr aphy.pdf)
• Buldan, İ., Oban, R. ve Bilgin, A. (2003). “Lise I/9. Sınıf Coğrafya Eğitim Programlarının İçerik ve Zaman Açısından Değerlendirilmesi, Avrupa Birliği Ülkeleriyle (İngiltere Örneği) Karşılaştırılması” I. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi (15-17 Mayıs 2003 İzmir), Tebliğler Sh: 26-31, MEB ve Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dekanlığı, Ankara.
• Demiralp, N. (2007). “Coğrafya Eğitiminde Materyaller ve 2005 Coğrafya Dersi Öğretim Programı” Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt: 15, No: 1.
• Demircioğlu, İ. H. (2004). “Tarih ve Coğrafya Öğretmenlerinin Sosyal Bilimler Öğretiminin Amaçlarına Yönelik Görüşleri (Doğu Karadeniz Bölgesi Örneği). Bilig, Güz sayı 31, sh 71-84.
• Doğanay, H. (2002). Coğrafya Öğretim Yöntemleri, Orta Öğretimde Coğrafya Eğitiminin Esasları, Aktif Yayınevi, Erzurum.
• Engin, İ., Akbaş, Y. ve Gençtürk, E. ( 2003). “I. Coğrafya Kongresinden Günümüze Liselerimizde Müfredat Programındaki Değişimler” Milli Eğitim Dergisi, Sayı: 157, Ankara.
• Gümüş, N. (2004). “1941’den Günümüze Türkiye’de Orta Öğretim Coğrafya Öğretim Programlarındaki Değişiklikler” I. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi (15-17 Mayıs 2003 İzmir), Tebliğler Sh: 80-92, MEB v Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dekanlığı, Ankara.
• Leaf, D. (1996). “Cognitive Acceleration in Geographical Education” Ed: Tilbury, D. ve Williams, M. Sh: 144-153 Routledge, London.
• Öztürk, Ç. (2004). “Ortaöğretim Coğrafya Öğretmenlerinin Öğretim Yöntem Ve Teknikleri Kullanabilme Yeterlilikleri” Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi, Cilt 5, Sayı 2, sh: 75-83.
• Saban, A. (2002). Çoklu Zeka Teorisi ve Eğitim. Nobel Yayın ve Dağıtım. Ankara.
• Şahin, C. (2001). Türkiye’de Coğrafya Öğretimi, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Ankara.
• Taş, H. İ. (2008). Zihin Haritaları, Harita Okuma Becerisi ve Görselleştirme, Editörler: Ramazan Özey, Ali Demirci, Coğrafya Öğretiminde Yöntem ve Yaklaşımlar. Aktif Yayınevi, İstanbul.
• Tümertekin, E. ve Özgüç, N. (2000). COĞRAFYA Geçmiş, Kavramlar, Coğrafyacılar. Çantay Kitabevi. İstanbul.
• Tümertekin, E. ve Özgüç, N., (2002). Beşeri Coğrafya, Çantay Kitabevi. İstanbul.
• TTKB. (2005). Coğrafya Dersi Öğretim Programı 2005, MEB, Ankara.
• Yanpar, T. (2006). “Etkili ve Anlamlı Öğrenme İçin Kuramsal Yaklaşımlar ve Yapılandırmacılık” (Ed. C. Öztürk) Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi Yapılandırmacı Bir Yaklaşım. Sh: 88-102, PegemA yayınları, Ankara.
• Yaşar, O. (2005). “Türkiye’de Okutulan Orta Öğretim Coğrafya Ders Kitaplarında Ölçme Ve Değerlendirme Çalışmalarına Yönelik Karşılaştırmalı Bir Yaklaşım” International Journal of Progressive Education, Volume 1, Number 2:, Sh: 9-30.