TÜRKİYE’DE BİLGİSAYAR DESTEKLİ COĞRAFYA ÖĞRETİMİ KONUSUNDA YAPILAN ÇALIŞMALARIN İNCELENMESİ

Yıl 2011, Sayı: 23, 327 - 351, 27.09.2013

Yilmaz Geçit , Ayşegül Şeyihoğlu

Öz

Bütün disiplinlerin öğretiminde kullanılabilen bilgisayar destekli
öğretim özellikle coğrafya için daha büyük önem taşımaktadır. Çünkü bu
disiplinin içerdiği birçok soyut kavramın somutlaştırılması ve yerinde gözlenme
imkânı olmayan çeşitli doğal ve beşeri oluşumların sınıf ortamına taşınmasına
imkân vermesi bakımından bu teknolojisi giderek daha da önem kazanmaktadır.
Bu çalışmanın amacı; 2000-2010 yılları arasında bilgisayar destekli coğrafya
öğretimi konulu araştırmaları belirleyerek bundan sonraki araştırmalara ışık
tutmak ve bu çalışmaların araştırma yöntemi, örnekleme yöntemi, örneklem
büyüklüğü ve grubu, veri toplama araçları ile verilerin analiz yöntemleri
hakkında araştırmacıları bilgilendirmektir. Bu amaçla araştırmaya veri teşkil
eden unsurlar literatür taraması sonucu elde edilmiştir. Arşiv taraması sonucu
2000–2010 yılları arasında yayınlanan ulusal ve uluslar arası hakemli 35
derginin 625 sayısı ile 24 ulusal ve uluslar arası kongre ve sempozyumda
sunulan bildiri çalışmaları incelenmiştir. Ayrıca bilgisayar destekli coğrafya
eğitimi konulu lisansüstü tezleri tespit edilmiştir. Bu incelemeler sonucunda 70
adet akademik çalışma tespit edilmiş olup, bunlardan 39 tanesi ayrıntılı içerik
analizine tabi tutulmuştur. Sonuçta; gerçekleştirilen bilgisayar destekli çalışma
sayısının yeterli düzeyde olmadığı, çalışmaların önemli bir kısmının tek
yazarlarca gerçekleştirildiği, nitel araştırma türünün büyük oranda tercih
edildiği, örneklemsiz çalışmaların çoğunlukta olduğu, örneklem büyüklüklerinin
evreni temsil güçlerinin zayıf olduğu ve modern veri analiz yöntemlerinin
yeterince kullanılmadığı bulgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Coğrafya öğretimi, Bilgisayar, Bilgisayar destekli coğrafya öğretimi konulu akademik çalışmalar

Kaynakça

• Alper, A. -Gülbahar, Y. (2009). Trends And Issues In Educational Technologies: A Review of Recent Research In TOJET. The Turkish Online Journal of Educational Technology 8(2), http://www.tojet.net/articles/8212.pdf adresinden 15.10.2010 tarihinde edinilmiştir.
• Artvinli, E. (2009). Coğrafya Öğretmenlerinin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS)’ ne İlişkin Yaklaşımları. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(22), 40-57.
• http://sbe.balikesir.edu.tr/dergi/edergi/c12s22/makale/c12s22 m4.pdf adresinden 05.10.2010 tarihinde edinilmiştir.
• Büyüköztürk, Ş. (2005). Anket Geliştirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 133-148. http://www.tebd.gazi.edu.tr/arsiv/2005_cilt3/ sayi_2/133-151.pdf adresinden 04.10.2010 tarihinde edinilmiştir.
• Büyüköztürk, Ş., ve diğerleri (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Çepni, S. (2009). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş. Trabzon: Yazarın Kendi Yayını.
• Demirci, A., Taş, H.İ. & Özel, A. (2007). Türkiye’de Ortaöğretim Coğrafya Derslerinde Teknoloji Kullanımı. Marmara Coğrafya Dergisi, sayı 15, s.37-54.
• Demirci, A. (2008). Öğretmenler İçin Coğrafi Bilgi Sistemleri. İstanbul: Fatih Üniversitesi Yayınları.
• Demirci, A. (2008). Özel öğretim kurumlarında coğrafya öğretmenlerinin bilgisayar ve internet teknolojisinden yararlanması. Marmara Coğrafya Dergisi, sayı 17, s.27-47.
• Duman, B. & Atar, B. (2004). Data Show Teknolojisinin Coğrafya Derslerinde Soyut Konuların Öğretilmesinde Öğrencilerin Akademik Başarısı ve Motivasyonu Üzerindeki Etkisi, 3(4), The Turkish Online Journal of Educational, http://www.tojet.net/articles/3411.pdf adresinden 16.10.2010 tarihinde edinilmiştir.
• Engin, İ., Cin, M. & Gençtürk, E. (2007). “Yeryuvarlağı” ünitesinin öğretiminde bilgisayarlı ve geleneksel öğretim uygulamalarının karşılaştırılması üzerine bir uygulama. Milli Eğitim Dergisi, 173, 245-257.
• Günay-Ergün, S. & Ayday, C. (2006). Ortaöğretim coğrafya derslerinde yapılandırmacı program yaklaşımı ve CBS etkinliklerine bir örnek. Ege Coğrafya Dergisi, sayı 15, s.73-86.
• İncekara, S., Karatepe, A. & Karaburun, A. Ortaöğretim coğrafya derslerinde CBS yoluyla harita okuma becerisinin kazandırılmasına yönelik bir uygulama. Marmara Coğrafya Dergisi, sayı 17, s.97-110.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karatepe, A. (2007). Coğrafi Bilgi Teknolojilerinin Coğrafya Öğretiminde Kullanılması. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2005). Coğrafya Dersi Öğretim Programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Köse, E. (2010). Bilimsel Araştırma Modelleri. R. Y. Kıncal (Ed.), Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde (s.97-119). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Mısırlı, Ö. & Kurt, A.A. (2010). Bilgisayar destekli matematik ve geometri öğretimi ile ilgili çalışmaların incelenmesi. IETC 10th International Educational Technology Conference, http://www.iet-c.net/publications/ietc2010-1.pdf adresinden 15.10.2010 tarihinde edinilmiştir.
• Şahin, Ç. (2010). Veri Toplama Teknikleri. R. Y. Kıncal (Ed.), Bilimsel Araştırma Yöntemleri (s.121-179). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Şengün, M.T. - Turan, M. (2007). Coğrafya eğitiminde bilgisayar destekli ders sunumunun öğrenmedeki rolünün öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi. The Turkish Online Journal of Educational Technology, http://www.tojet.net/articles/3113.pdf adresinden 02.10.2010 tarihinde edinilmiştir.
• Şimşek, A., Özdamar, N., Becit, G., Kılıçer, K., Akbulut, Y. & Yıldırım, Y. (2008). Türkiye’deki eğitim teknolojileri alanında güncel eğilimler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, http://www.sosyalbil.selcuk.edu.tr/sos_mak/makaleler/ali%20şimş ek%20-%20nilgün%20özdamar%20-20gökçe%20becit%20- %20kerem%20kılıçer%20-%20yavuz%20akbulut%20- %20yusuf%20yıldırım/şimşek,%20ali%20vd.pdf adresinden 15.10.2010 tarihinde edinilmiştir.
• Şimşek, A., dv. (2009). 2000 binli yıllarda Türkiye’deki eğitim teknolojisi araştırmalarında gözlenen eğilimler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), http://www.edam.com.tr/kuyeb/tr/onceki_sayilar.asp?act=det ay&ID=38 adresinden 16.10.2010 tarihinde edinilmiştir.
• Özgen, N. - Oban Çakıcıoğlu, R. (2009). Coğrafi Bilgi Sistemlerinin coğrafya eğitiminde kullanımı ve dersin hedeflerine ulaşma düzeyine etkisi. Ahi Evren Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, sayı 10(1), s.81-90.
• Taş, H.İ., (2006). Farklı CBS Eğitim Metodları ve Programları. Marmara Coğrafya Dergisi, sayı 13, s.49-65. İstanbul.
• Turoğlu, H. (2000). Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Temel Esasları. İstanbul: Acar Yayınları.
• Uzunboylu, H. - Özçınar, Z., (2009). Research and trends in computerassisted language learning during 1990-2008: Results of a citation analysis. Eurasian Journal of Educational Research, 34, http://www.ejer.com.tr/pdfler/eng/1933523699.pdf adresinden 16.10.2010 tarihinde edinilmiştir.
• Uzuner, Y., (2005). Özel Eğitimden Örneklerle Eylem Araştırmaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, sayı 6(2), s.1-12.
• Üçışık, S. - Tuna, F., (2004). Ortaöğretim kurumlarında coğrafya anlatım becerisinin bilgisayar destekli anlatımla geliştirilmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, sayı 9, s.97-118.
• Yanpar, T., (2007). Etkili ve anlamlı öğrenme için kuramsal yaklaşımlar ve yapılandırmacılık. C. Öztürk (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (s. 85-109). Ankara: Pegema YayıncılıYeşil, R. 2010. Nitel ve Nicel Araştırma Yöntemleri. R. Y. Kıncal (Ed.), Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde (s.49-77). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yeşil, R. 2010. Nitel ve Nicel Araştırma Yöntemleri. R. Y. Kıncal (Ed.), Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde (s.49-77). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.