TÜRKİYE KIYILARINDA ÜZERİNDE ŞEHİR YERLEŞMESİ BULUNAN TOMBOLOLARA GENEL BİR BAKIŞ

Yıl 2011, Sayı: 23, 352 - 372, 27.09.2013

Mehmet Ceylan , Mehmet Akif Ceylan

Öz

Makalede, Türkiye’nin Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz kıyılarında, uzun tarihi süreç boyunca üzerinde şehir yerleşmesi kurulan 11 tombolo ele alınmıştır. Kıyı jeomorfolojisinde özgün görünümüyle dikkati çeken tomboloların birçoğu bugüne kadar maalesef incelenmemiştir. Bunun için bu çalışmayla Türkiye’de hem kıyı jeomorfolojisi hem de şehir coğrafyasına bir katkının yapılması amaçlanmıştır. Makalede tomboloların oluşumu, fonksiyonel özellikleri ve üzerinde bulunan şehir yerleşmeleri hakkında birkaç paragrafı aşmayan özlü bilgiler verilmiştir. Bu bağlamda özellikle tombolo sahaları ile şehirlerin topografik mevkileri arasında sıkı bir ilişkinin olduğu, tomboloların İlkçağ’dan beri yerleşmelerin kuruluş yeri bakımından tercih edildiği ele alınan örneklerle ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kıyı jeomorfolojisi, tombolo, Sinop, Alanya

Kaynakça

• Akarca, A., 1972, Yunan Arkeolojisinin Ana Çizgileri I Şehir ve Savunması, Türk Tarih Kurumu Yayınlarından VI. seri, sayı 15, Ankara.
• Akkan, E., 1975, Sinop Yarımadasının Jeomorfolojisi, Ankara Üniversitesi Dil Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları No.261, Ankara.
• Akurgal, E., 1995, Anadolu Uygarlıkları, İstanbul Net Turistik Yayınları, İstanbul.
• Ardel, A., 1955, “Trakyanın Yapı ve Reliefinin Ana Çizgileri” Dokuzuncu Coğrafya Meslek Haftası (22-29 Aralık 1954) Tebliğler ve Konferanslar, Türk Coğrafya Kurumu Yayınları sayı 2, s.147-157, İstanbul.
• Ardel, A., İnandık, H., 1957, “Kapıdağ Yarımadası Berzahı (Belkıs Tombolosu)” İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, sayı 8, s.65-66, İstanbul.
• Ardos, M., 1979, Problèmes Géomorphologiques du Taurus Central et de sa Bordure Méditerranéenne (Turquie), İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayın No.107, İstanbul.
• Cürebal, İ., Kızılçaoğlu, A., Soykan, A., 1998, “Belkıs Tombolosu’nun Jeomorfolojik ve Uygulamalı Jeomorfolojik Özellikleri,” Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı 1, s.1-23, Balıkesir.
• Darkot, B., Erinç, S., 1953-1954, “Güneybatı Anadolu’da Coğrafi Müşahedeler” İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, sayı 5-6, s.179-196, İstanbul.
• Darkot, B., Tuncel, M., 1981, Marmara Bölgesi Coğrafyası, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayınları No.118, İstanbul.
• Darkot, B., Tuncel, M., 1988, Ege Bölgesi Coğrafyası, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayınları No.99, İstanbul.
• Demirca, A., 1999, Bartın Çayı Ağzı-Amasra-Çakraz Koyu Arasının Kıyı Jeomorfolojisi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Doğaner, S., 2000, “Kıyı Oklarının Doğal Varlıklar Olarak Korunması” İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, sayı 8, s.1-28, İstanbul.
• Erinç, S., 1971, Jeomorfoloji II, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayınları No.23, İstanbul.
• Erol, O.,1991, “Türkiye Kıyılarındaki Terkedilmiş Tarihi Limanlar ve Bir Çevre Sorunu Olarak Kıyı Çizgisi Değişimlerinin Önemi” İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülten, sayı 8, s.1-44, İstanbul.
• Ertüzün, R.M., 1999, Kapıdağı Yarımadası ve Çevresindekiler Adalar: Tarih ve Arkeolojisi Üzerinde Araştırmalar, Papirüs Basım Yayın Matbaacılık, İstanbul.
• Göney, S., 1984, Şehir Coğrafyası, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayın No.91, İstanbul.
• Güney, E., 1995, Jeomorfoloji Sözlüğü, Eko Yayınları No.4, Ankara.
• Herodotos, 1973, Herodot Tarihi (Çeviren M. Ökmen), Remzi Kitabevi, İstanbul.
• İnandık, H., 1955, “Sinop-Terme Arasındaki Kıyıların Morfolojik Etüdü” Türk Coğrafya Dergisi, sayı 15-16, s.21-45, İstanbul.
• İnandık, H., 1957, “Türkiye Kıyılarının Başlıca Morfolojik Meseleleri” İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, sayı 8, s.67-77, İstanbul.
• İnandık, H., 1960, Kıyı Morfolojisi ve Denizaltı Reliefi, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayın No.20, İstanbul.
• İzbırak, R., 1986, Coğrafya Terimleri Sözlüğü, Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Kitapları Dizisi No.157, İstanbul.
• Kayan, İ., 1988, “Datça Yarımadasında Eski Knidos Yerleşmesini Etkileyen Doğal Çevre Özellikleri” Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Coğrafya Araştırmaları Dergisi, sayı 11, s.51-70, Ankara.
• Ramsay, W.M., 1960, Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası (Çeviren M. Pektaş), Milli Eğitim Bakanlığı Yayını, İstanbul.
• Strabon, 1993, Antik Anadolu Coğrafyası Geographika: Kitap XII-XIIIXIV (Çeviren A. Pekman), Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
• Texier, C., 2002, Küçük Asya Coğrafyası, Tarihi ve Arkeolojisi (Çeviren Ali Suat, Latin Harflerine Aktaran K.Y. Kopraman, Sadeleştiren M. Yıldız), Enformasyon ve Dokümantasyon Hizmetleri Vakfı Yayını, Cilt 1,2,3, Ankara.