KÜRESELLEŞMENİN EPİSTEMOLOJİSİ VE COĞRAFYA EĞİTİMİ

Yıl 2013, Sayı: 27, 72 - 97, 02.10.2013

Mustafa Öztürk , Servet Karabağ

Öz

Bu çalışmanın hareket noktasını küreselleşmenin eğitim üzerindeki en
önemli sonucunun belli ilkelerin ekonomik alandan sosyal alana transfer
edilmesi, dolayısıyla sosyal alanın serbest pazar ilkeleri doğrultusunda
düzenlenmesi ve sonuçta da eğitimin pazarlaştırılması fikri oluşturur.
Neoliberal odaklı küreselleşmenin eğitimi ticarileştirmek için kullandığı en
önemli araçlardan birisi öğretmen eğitiminden eleştirel teoriyi çıkartmak ve
öğretmenlere verilen eğitimde belirli bir epistemolojik üst anlatıyı
benimsemektir. Bu bağlamda, dünyada “öğretmen eğitiminden” “öğretmen
talimine” doğru bir eğilim gözlenmektedir. Bu çalışmada yukarıdaki düşünceler
ışığında genel anlamda küreselleşmenin epistemolojik kabulleri irdelenmiştir.
Bu kapsamda daha özelde ise küreselleşmenin epistemolojisine Aydınlanma
idealini temel alması nedeniyle eleştiriler getirilmiştir. Ardından günümüzde
çok popüler olan “öğrenci merkezlilik” algısı küreselleşmenin epistemolojisi
açısından tartışılarak, nasıl farklı algılanabileceği dile getirilmiştir. Son olarak
ise coğrafya eğitimi ile coğrafya öğretmen eğitiminin günümüzde nasıl
kavramsallaştırılması gerektiği belirtilmiştir. Bu bağlamda coğrafi
sorgulamaların temelini küreselleşmenin epistemolojisinin öne sürdüğü
“objektiflik” ve “gerçeklik” değil, “güç” ve “bilgi” arasındaki ilişkinin
oluşturması gerektiği belirtilmiştir. Aynı şekilde coğrafya öğretmen eğitiminin
temelini de eleştirel teori ve pedagojiye dayanan yansıtıcı düşünmenin
oluşturması gerektiği savunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Coğrafya, küreselleşme, epistemoloji, coğrafya öğretmen eğitimi, coğrafya eğitimi, yansıtıcı düşünme, neoliberalizm.

Kaynakça

• Acar, O. (2008). PISA Sonuçları Işığında Türkiye’nin Rekabet Gücünün Değerlendirilmesi. Erişim Tarihi: 10.09.2012 www.tepav.org.tr/tur/admin/dosyabul/upload/Politika_notu_o zan_acar.pdf
• Aranowitz, S. ve Giroux, H.A. (2003). Postmodern education: Politics, culture and social criticism (4th. ed.). The University of Minnesota Press: Mineapolis
• Appadurai, A. (1990). Disjuncture and difference in the global cultural economy. In Nash, K. (Ed.) (2000). Readings in contemporary political sociology. Oxford: Blacwell.
• Barnes, T. and Gregory, D. (1997). Reading human geography: the poetics and politics of enquiry. In Barnes, T. and Gregory, D. (Eds.) Reading human geography: The poetics and politics of inquiry. London: Arnold.
• Bauman, Z. (2000). Küreselleşme: Toplumsal sonuçları. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bourdieu, P. (2004). Science of science and reflexivity. Cambridge, UK: Polity Press.
• Bourdieu, P. (2005). Pratik nedenler (Çev: Hülya Uğur Tanrıöver). İstanbul: Hil yayınları. Brace, C. (1999). Poststructuralism. http://expert.cc.purdue.edu/~jablonsk/4Cs1999.html (3 Aralık 2003)
• Bruner, J. (1996). The culture of education. Cambridge, USA: Harvard University Press.
• Butt, G. (2000). The continuum guide to geography education. London: Continuum.
• CDÖP (2005). Coğrafya dersi öğretim programı. Ankara: M.E.B. Darling-Hammond, L. (2008). Teaching and the change wars: the professionalism hypothesis. In Hargreaves, A. & Fullan, M. (Eds.) Change wars. Bloomington: Solution Tree, 45-68.
• Day, C. (1999). Developing teachers: The challenges of lifelong learning. London: The Falmer.
• Dear, P. (2010). Uzay, devrim ve bilim. Livingstone, D. N. & Withers, C. W. J. (Eds.) (2005) Coğrafya ve devrim (Çev: Dilek Cenkçiler). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Despiens, C. ve Smith, N. (1999). Forbidden optimism? http://econgeog.misc.hit-u.ac.jp/icgg/icgeditorial.html (8 Mayıs 2005)
• Dinçer, M. A. ve Kolaşin, G. U. (2009). Türkiye’de Öğrenci Başarısızlığında Eşitsizliğin Belirleyicileri. Eğitim Reformu Girişimi, İstanbul: Sabancı Üniversitesi.
• Ekiz, D. (2006). Kendini ve başkalarını izleme: sınıf öğretmeni adaylarının yansıtıcı günlükleri. İlköğretim Online 5(1), 45- 57.
• Freire, P. (1996). Pedagogy of the oppressed (new revised edition). London: Penguin Books.
• Foucault, M. (1999). Bilginin arkeolojisi. Birey Yayıncılık: İstanbul.
• Fukuyama, F. (1989). The end of history? In Tuathail, Ó. G., Dalby, S. and Routledge, P. (eds.) (1998) The Geopolitics Reader. London: Routledge.
• Giroux, H. (2007a). Eleştirel Pedagoji ve Neoliberalizm. İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Giroux, H. (2007b). Introduction: democracy, education and the politics of critical pedagogy. In McLaren, P. & Kincheloe, J. L. (Ed.) Critical Pedagogy: Where are We Now?
• Goodson, I. F. (2003). Professional knowledge, professional lives: Studies in education and change. Maidenhead, Open University Press.
• Goodson, I. F. & Walker, R. (1991). Biography, identity and schooling. London: Falmer Pres.
• Gregory, D. and Walford, R. (1989). Introduction: making geography. In Gregory, D. and Walford, R. (Eds.) Horizons in human geography. London: Macmillan Press.
• Güçlü, A. (2012). Başarısız olan öğrenciler mi yoksa system mi?. Erişim tarihi: 10.09.2012 http://m2.milliyet.com.tr/Columnists/ColumnistArticle.aspx?ID=159314 1&returnURL=%2FColumnists%2Fdefault.aspx
• Hargreaves, A., Lieberman, A., Fullan, M. & Hopkins, D. (2010). Introduction. In Hargreaves, A., Lieberman, A., Fullan, M. &
• Hopkins, D. (Eds.) Second international handbook of educational change. Dordrecht: Springer.
• Harvey, D. (1996). Justice, nature and the geography of difference. Oxford: Blackwell.
• Helsby, G. (1999). Changing teachers' work: The 'reform' of secondary schooling. Buckingham: Open University Press.
• Hill, D. & Kumar, R. (2009). Neoliberalism and its impacts. In Hill, D. & Kumar, R. (Eds.) Global neoliberalism and education and its consequences. Routledge: London.
• Hollinger, R. (2005). Postmodernizm ve sosyal bilimler: tematik bir yaklaşım. İstanbul: Paradigma.
• Hürriyet (2008). Hürriyet Gazetesi. Erişim tarihi: 15.11.2012 http://arama.hurriyet.com.tr/arsivnews.aspx?id=6238
• Kızılkaya, G. & Aşkar, P. (2009). Problem çözmeye yönelik yansıtıcı düşünme becerisi ölçeğinin geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim. Cilt 34 Sayı 154., 82-92.
• Kuhn, S. T. (1962). The structure of scientific revolutions (3rd. Ed.). Chicago: The University of Chicago Press.
• Kumar, R. & Hill, D. (2009). Introduction: neoliberal capitalism and education. In Hill, D. & Kumar, R. (Eds.) Global neoliberalism and education and its consequences. Routledge: London.
• Livingstone, D. N. & Withers, C. W. J. (2010). Coğrafya ve devrim üzerine. Livingstone, D. N. & Withers, C. W. J. (Eds.) (2005) Coğrafya ve devrim (Çev: Dilek Cenkçiler). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Macrine, S., McLaren, P. & Hill, D. (2010). Introduction. In Macrine, S., McLaren, P. & Hill, D. (Eds.) Revolutionasing pedagogy: Education for social justice within and beyond global neoliberalism. Plagrave Macmillan: London, 1-17.
• Massey, D. (2002). Globalisation: What does it mean for geography? Geography, Vol. 87(4), 293-296.
• McIntyree, D., Hagger, H. & Burn, K. (1994). The management of student teachers’ learning. London: Kogan Page.
• Mourshed, M., Chijioke, C. & Barber, M. (2010). How the world’s most improved-school systems keep getting beter? MacKinsey & Company için oluşturulmuş rapor. Erişim Tarihi: 27.11.2011 http://mckinseyonsociety.com/how-the-worlds-most-improved-schoolsystems-keep-getting-better/
• MEB (2011). http://otmg.meb.gov.tr/yeterlikdos (10 Aralık 2011’de erişilmiştir).
• Morgan, J. (2000). Critical pedagogy: the spaces that make the difference. In Pedagogy, Culture and Society, Vol. 8 (3) 273- 289. Also available at: http://www.triangle.co.uk/pdf/viewpdf.asp?j=cus&vol=8&issue=3&year =2000&article=Morgan_PCSO_8_3&id=128.243.220.41 (last accessed on 13 January 2005).
• Öner, D. & Adahan, E. (2011). Use of web-based portfolios as tools for reflection in preservice teacher education. In Journal of Teacher Education Vol. 62 No: 5, 477-492.
• ÖSYM (2012) 2012 LYS Sonuçları. Şuradan erişilebilir: Erişim Tarihi: 10.10.2012 http://www.osym.gov.tr/dosya/1-60607/h/2012- lyssayisalbilgiler23072012.pdf.
• Öztürk, M. (2005). Küreselleşen ve yerelleşen dünyada coğrafya öğretmen eğitimi. XIV Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 28-30 Eylül 2005, Denizli.
• Öztürk, M. ve Alkış, S. (2010). Misconceptions in geography. Geographical Education. Vol. 23. 54-63
• Özenç, B. ve Arslanhan, S. (2010). PISA 2009 Sonuçlarına ilişkin bir değerlendirme. Erişim tarihi: 11.08.2012 http://www.tepav.org.tr/upload/files/1292255907- 8.PISA_2009_Sonuclarina_Iliskin_Bir_Degerlendirme.pd
• Painter, J. (2000). Critical human geography. In Johnston, R. J., Gregory, D., Pratt, G. and Watts, M. (Eds.) The dictionary of human geography. Oxford: Blackwell, pp. 126-8.
• Rauter, E. A. (2011). Düzene uygun kafalar nasıl oluşturulur? İstanbul: Kaldıraç Yayınevi.
• Rikowski, G. (2002). Globalisation and education. A paper prepared for the House of Lords Select Committee on Economic Affairs. Erişim tarihi (Kasım 2011): http://jceps.com/IEPS/PDFs/ rikowski2002d.pdf
• Robertson, S. (2010). Teachers matters…don’t they? Placing teachers and their work in the global knowledge economy. In Macrine, S., McLaren, P. & Hill, D. (Eds.) Revolutionasing pedagogy: Education for social justice within and beyond global neoliberalism. London: Plagrave Macmillan.
• Roberts, M. (1996). Case study research. In Williams, M. (Ed.) Research in geography education. London: Cassell.
• Robertson, S. L. (2000). A Class Act: Changing teachers' work, the state and globalisation. New York: Falmer.
• Scholte (1997). ‘Global capitalism and the state‘ http://www.mtholyoke.edu/acad/intrel/scholte.htm (26 Şubat 2006’da erişilmiştir).
• Schon, D. (1983). Reflective practitioner: How professional think in action. New York: Basic Books.
• Schopflin, G. (2002). Nations, identity, power: The new politics of Europe (2nd. impression). London: Hurst & Company. Shockley, G., Bond, H. & Rollins, J. (2008). Signing in my own voice: teachers’ journey toward self-knowledge. Journal of Transformative Education. Vol. 6 No: 3.,182-200.
• Sidaway, J. D. (2000). Imagined regional communities: Undecidable geographies. In Cook, I., Crouch, D., Naylor, S. and Ryan, J. R. (Eds.) Cultural turns/geographical turns. Essex: Pearson Education Limited.
• Smyth, J., Dow, A., Hattam, R., Reid, A. and Shacklock, G. (2000). Teachers' work in a globalizing economy. London: Falmer Press.
• Tuathail, Ó. G. (1998). Introduction to new world order geopolitics. In Tuathail, Ó. G., Dalby, S. and Routledge, P. (Eds.) The geopolitics reader. London: Routledge.
• Turnbull, D. (2002). Travelling knowledge: narratives, assemblage and encounters. In Bourguet, M., Licoppe, C. & Sibum, H. O. (Eds.) Instruments, travel and science: Itineraries of precision from the seventeenth to the twentieth century. London: Routledge.
• Waters, M. (1997). Inequality after class. In Nash, K. (Ed.) (2000). Readings in contemporary political sociology. Oxford: Blacwell.
• Woerkom, M. (2010). Critical reflection as a Rationalistic ideal. In Adult Education Quarterly Vol. 60 No: 4., 339-356. Woods, P. (1996). Researching the art of teaching: Ethnography for educational use. London: Routledge.
• Wrigley, T. (2009). Rethinking education in the era of globalisation. In Hill, D. (Ed.) Contesting neoliberal education: Public resistance and collective advance. London: Routledge.