COĞRAFYA ÖĞRETMEN YETERLİKLERİ VE UYGULAMALARIN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2013, Sayı: 27, 630 - 659, 04.10.2013

Mustafa Öztürk , Esra Eroğlu

Öz

Milli Eğitim Bakanlığı 2011 yılında Coğrafya Öğretmen Yeterlikleri uygulamaya koymuştur. Bu çalışmada, Coğrafya Öğretmen Yeterliklerinde yer alan bazı yeterlik alanları ile performans göstergelerinin öğretmenler tarafından ne ölçüde karşılandığı ve hayata geçirildiği incelenmiştir. Çalışmada öğretmenlerin yeterliliklere karşı tutumları ile öğretmen yeterlilik algılarının da ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Alan bilgisi ve alan eğitimi bilgisi yönelik olarak özellikle Coğrafya Dersi Öğretim Program (CDÖP) anlayışını iyi yansıttığı düşünülen bazı yeterlilik alanları üzerine odaklanılmıştır. Kayseri ilinde görev yapmakta olan yirmi coğrafya öğretmeni ile yüzyüze yapılan derinlemesine mülakatlar ile çalışmanın verisi elde edilmiştir. Bulgular incelendiğinde öğretmenlerin genellikle yeterlikleri hayata geçirmedikleri ve CDÖP ile Coğrafya Öğretmen Yeterliklerinin yaklaşımlarına aykırı uygulamaları sürdürdükleri gözlemlenmiştir. Ayrıca öğretmenlerin yeterliklerin içeriği ve yapısıyla ilgili de bilgi sahip olmadıkları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Coğrafya, coğrafya öğretmen yeterlikleri, coğrafya öğretmenleri, coğrafya dersi öğretim programı

Kaynakça

• Alkış, S., (2008), “Coğrafya Öğretiminde İnceleme Gezileri ve Arazi Çalışmaları”. İçinde Özey, R. & Demirci, A. (Eds.) Coğrafya Öğretiminde Yöntem ve Yaklaşımlar, Aktif Yayıncılık, İstanbul.
• Arı, Y., (2005), “20. Yüzyılda Amerikan Coğrafyası: Genel Bir Değerlendirme”. Arı, Y. (ed.) 20. Yüzyılda Amerikan Coğrafyasının Gelişimi, Çizgi Kitapevi, Konya.
• Arı, Y., (2008), “Coğrafyayı Neden Çok Boyutlu Olarak Tanımlamaya ve Öğretmeye İhtiyaç Vardır”. İçinde Özey, R. & Demirci, A. (Eds.) Coğrafya Öğretiminde Yöntem ve Yaklaşımlar, Aktif Yayıncılık, İstanbul.
• Arı, Y., (2010), “Coğrafyanın Genel Eğitime Katkısı”. İçinde Özey, R. ve İncekara, S. (Eds.), Coğrafya eğitiminde kavram ve değişimler, Pegem Akademi, Ankara.
• Bryman, A. (2001), Social Research Methods, Oxford University Press, Oxford.
• CDÖP (2005), Coğrafya Dersi Öğretim Programı, M.E.B Ankara.
• Day, C., (1999), Developing Teachers: The Challenges of Lifelong Learning, Falmer Press, London. Doğanay, H., (2002), Coğrafya Öğretim Yöntemleri, Aktif Yayınevi, İstanbul.
• Doğanay, H., (2011), “Anlamı, Tanımı, Konusu ve Felsefesi Bakımından Coğrafya İlmi Hakkında Bazı Düşünceler”, Doğu Coğrafya Dergisi, sayı 25, s.1-44, Erzurum.
• Fullan, M., (2001), The New Meaning of Educational Change (3rd. Ed.), Routledge, London.
• Graves, N., (1982), New Unesco Source Book for Geography Teaching. Longman/the Unesco Press, Essex.
• Guskey, T. R., (2002), “Professional Development and Teacher Change”, Teachers and Teaching: Theory and Practic,. vol. 8, no. 3/4, p. 381-91.
• Hargreaves, A. & Shirley, D., (2009), The Fourth Way, Corwin Press, Thousand Oaks, CA.
• Hargreaves, A., Lieberman, A., Fullan, M. & Hopkins, D., (2010), “Introduction”. In Hargreaves, A., Lieberman, A., Fullan, M. & Hopkins, D. (Eds.) Second International Handbook of Educational Change, Springer, Dordrecht.
• Holloway, S. L., Rice, S. P. & Valentine, G., (2003), Key Concepts in Geography, SAGE Publications, London.
• İncekara, S., (2007), “Ortaöğretim Coğrafya Eğitiminde Uluslararası Eğilimler ve Türkiye Örneği” Marmara Coğrafya Dergisi, sayı 16, s. 109-130, İstanbul.
• Karabağ, S., (1998), "Coğrafya Öğretiminde Anahtar Sorular ve Kavramlar", Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, cilt 18, sayı 2, s.25-41, Ankara.
• Karabağ, S., (2010), “Tarihsel Süreçte Coğrafya Dersi Öğretim Programlarının Gelişimi”. İçinde Özey, R. & İncekara, S. (eds.) Coğrafya Eğitiminde Kavram ve Değişimler, PegemAkademi: Ankara.
• Karabağ, S., Şahin, S. & Öztürk, M., (2007), “The Place of New Geography Curriculum in Developing Students World Perceptions”, IGU/HEREDOT Conference Innovative Curricula London 10th- 12th April 2007, UK
• Leat, D., (2002), “Raising Attainment in Geography: Prospects and Problems”. In Smith, M. (ed.) Teaching Geography in Secondary Schools, RoutledgeFalmer, London.
• Mason, J., (1996), Qualitative Researching, Sage, London. MEB (2011), http://otmg.meb.gov.tr/yeterlikdos (En son 29 Ekim 2012’de erişilmiştir).
• Özçağlar, A, (2003), Coğrafyaya Giriş, Hilmi Usta Matbaacılık, Ankara.
• Öztürk, M., (2005), “Coğrafya Eğitimini Yeniden Düşünmek: Yeni Binyılda Sorgulayan, Problem Çözen ve Karar Verebilen Öğrenciler” Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, sayı 20, s. 439-51, Konya.
• Öztürk, M., (2007), “Coğrafya: Gelişimi, İçeriği, Eğitimi”. İçinde Karabağ, S. ve Şahin, S. (Ed.) Kuram ve Uygulamada Coğrafya Eğitimi., Gazi Kitapevi, Ankara.
• Öztürk, M., (2008), “Coğrafya Derslerinde Planlama”. İçinde Özey, R. & Demirci, A. (Eds.) Coğrafya Öğretiminde Yöntem ve Yaklaşımlar, Aktif Yayıncılık, İstanbul.
• Öztürk, M., (2012), Europe as a Question in Geography Education: Developing a Critical European Dimension in Turkish Geography Education, LAP LAMBERT Academic Publishing,Germany.
• Öztürk, M. & Alkış, S., (2010), “Misconceptions in Geography”, Geographical Education, vol. 23, p. 54-63, Australia.
• Özür, N., (2007), Coğrafya eğitiminde öğrenme/öğretme süreçleri. İçinde Karabağ, S. ve Şahin, S. (Ed.) Kuram ve Uygulamada Coğrafya Eğitimi., Gazi Kitapevi, Ankara.
• Robson, C., (1993), Real World Research: A Source for Social Scientists and Practitioner-Researchers, Blackwell Publishers, Oxford.
• Silverman, D., (2000), “Analyzing Talk and Text”, in Denzin, N. K. & Lincoln, Y. S. (Eds.) Handbook of qualitative research (2nd ed.), Sage Publications, London.
• Silverman, D., (2005), Doing Qualitative Research (2nd. Ed.), SAGE Publications, London.
• Smith, C. and Gillespie, M., (2007), “Research on Professional Development and Teacher Change: Implications for Adult Basic Education, Professional Development and Teacher Change. Available at: http://lerenvandocenten.nl/files/sites/default/files/smithgillespie-07.pdf (accessed on 3 September 2012).
• Şahin, S., Karabağ, S., & Öztürk, M., (2007), “Skills Education through Geography Curriculum in Turkey”, IGU/HEREDOT Conference Innovative Curricula, London 10th- 12th April 2007, UK.
• TDK (2012), Türk Dil Kurumu Sözlüğü, şuradan erişilmiştir: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gt s&guid=TDK.GTS.5093f0fd2f4989.60450696 (3 Ekim 2012’de erişilmiştir).