TÜRKİYE VE İSVİÇRE GENEL SAĞLIK SİGORTASI SİSTEMLERİNİN KIYASLANMASI VE TÜRKİYE İÇİN YENİ BİR MODEL ÖNERİSİ

Yıl 2018, Cilt: 10 Sayı: 19, 303 - 329, 01.07.2018

Candoğan Orlu Ali Köse

https://doi.org/10.14784/marufacd.502177

Cited By: 1

Öz

Genel
sağlık sigortası (GSS) sistemlerinin işleyişleri ve finansmanları ülkeden
ülkeye farklılık göstermektedir. Bir GSS modeli belirlenirken göz önünde
bulundurulması gereken en temel konular ise o ülkedeki; kişi başına düşen milli
gelir, nüfus ve kayıtlı çalışan nüfus, toplumun yapısı, yönetim maliyetleri,
adil katılım ve eşit faydalanma imkânı, sigortalı davranışları, sağlık hizmet
sağlayıcılarının davranışları ve bunlara uygun finansman modeli seçimidir.

Çalışmada
Gayri Safi Yurt İçi Hasılası (GSYİH) seviyeleri birbirine yakın olan İsviçre ve
Türkiye’deki GSS sistemleri ayrı ayrı ele alınmıştır. İki ülkenin kişi başına
düşen milli gelirleri, toplam ve kişi başına düşen ortalama sağlık harcamaları,
sağlık hizmeti sağlayıcıları ve sağlık hizmeti sağlayan insan kaynağı verileri
incelenmiştir. İki ülkenin demografik yapıları, yaşlanma verileri, iş gücü
katılım oranları ve kayıt dışı ekonomi istatistikleri karşılaştırılmıştır. Bu
veriler ışığında yapılan değerlendirmede İsviçre GSS sisteminin daha kuvvetli
bir temeli olduğu ve daha sürdürülebilir bir yapısı olduğu kanısına
varılmıştır. Ayrıca Türkiye’nin bugünden 2050 yılına kadar geçirecek olduğu
nüfus değişimlerini İsviçre’nin son 70 senede geçirmiş olduğu anlaşılmıştır; bu
sebeple İsviçre’nin son 70 senedeki reformlarının Türkiye için iyi bir örnek
teşkil edeceği öngörülmüştür.

Türkiye’deki
GSS’nin finansman yetersizliği sorununun yaşlanan nüfus, düşük olan iş gücü
katılım oranı ve yüksek kayıt dışı ekonomi oranına bağlı olduğu sonucuna
ulaşılmıştır.

Sonuç
olarak İsviçre GSS sistemini temel alan, Türkiye’deki mevcut GSS sisteminin de
kuvvetli yanlarını alan harmanlanmış yeni bir GSS modeli önerilmiştir. Çalışma
sonucunda getirilen model önerisinin; iş gücü katılım oranını arttıran ve kayıt
dışı ekonomiyi azaltan çözümleri ile Türkiye’ye uzun vadede sürdürülebilir bir
sistem oluşturacağı öngörülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Genel Sağlık Sigortası, GSS, Sosyal Sigorta Sistemi, İsviçre

Kaynakça

• AKPINAR, Özgür. Özel Emeklilik Fonları: Kavramsal Çerçevesi ve Tarihsel Gelişimi, Hayat Sigortaları ve Bireysel Emeklilik Sistemi, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 2513, Eskişehir, 2012. AKPINAR, Özgür ve Atilla YILDIZ. “Küresel Ekonomik Krizin Sigortacılık Sektörüne Etkisi ve Kriz Sonrası Hayat Dışı Sigortacılık Sektörü Performans Analizi (2007-2016)”, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 39, 2018. ARICI, Kadir. Sosyal Güvenlik Dersleri, 1. Basım, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 1999. BAŞER, Duygu Ayhan ve Rabia KAHVECİ ve E.Meltem KOÇ ve İsmail KASIM ve İrfan ŞENCAN ve Adem ÖZKARA. “Etkin Sağlık Sistemleri için Güçlü Birinci Basamak”, Ankara Medical Journal, Cilt 15 Sayı 1, 2015. BEŞER, Faruk. İslamda Sosyal Güvenlik, 1. Basım, İstanbul: Seha Neşriyat, 1988. ÇEÇEM, Kifayet Baran ve Yusuf ÜSTÜ ve Mehmet UĞURLU. “Fransa’da Aile Hekimliği Uygulaması ve Eğitimi: Türkiye Modelinin İncelenmesi”, Ankara Medical Journal, Cilt 15 Sayı 3, 2015. ÇINAROĞLU, Songül ve Bayram ŞAHİN. “Katastrofik Sağlık Harcaması ve Yoksullaştırıcı Etki”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, Cilt 19 Sayı 1, 2016. DAŞTAN, İlker ve Volkan ÇETİNKAYA. “OECD Ülkeleri ve Türkiye’nin Sağlık Sistemleri, Sağlık Harcamaları ve Sağlık Göstergeleri Karşılaştırması”, Sosyal Güvenlik Dergisi, Cilt 5 Sayı 1, 2015. DE PIETRO, Carlo ve Paul CAMENZIND ve Isabelle STURNY ve Luca CRIVELLİ ve Suzanne EDWARDS-GRAVOGLIA ve Anne SPRANGLER ve Friedrich WITTENBECHER ve Wilm QUENTIN. “Health Systems in Transition: Switzerland Health system review”, European Observatory on Health Systems and Policies, Cilt 17 Sayı 4, 2015. DEMİR, Sezai. “TÜRKİYE’DE SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİNDEKİ AKSAKLIKLAR”, T.C. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Isparta, 2013. DEMİRBİLEK, İskender. “Türkiye’de Bireysel Emeklilik Uygulamaları”, Hayat Sigortaları ve Bireysel Emeklilik Sistemi, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Baskı:2, 2013. DİLİK, Sait. “Sosyal Güvenlik ve Sosyal Hizmetler Arasındaki İlişkiler”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 35 Sayı 01, 2014. Federal Office of Public Health (FOPH). The Compulsory Health Insurance in a Nutshell, Bern: FOPH, 2017. GÜVERCİN, Cemal Hüseyin. “Gemlik Eğitim ve Araştırma Bölgesi’nde Yeşil Kart Sahiplerinin Bazı Özellikleri Yeşil Kart Kullanımı ve Bunu Etkileyen Faktörler”, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa, 2000. GÜVERCİN, Cemal Hüseyin. “Sosyal Güvenlik Kavramı ve Türkiye’de Sosyal Güvenliğin Tarihçesi”, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, Cilt 57 Sayı 2, 2004. GÜZEL, Ali ve Ali Rıza OKUR ve Nurşen CANİKLİOĞLU. SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU, 14. Basım, İstanbul: Beta Basım, 2012. IMMERGUT, Ellen M. “The rules of game: The logic of health policy-making in France, Switzerland, and Sweden”, Structuring Politics: Historical Institutionalism in Comparative Analysis, Cambridge Studies in Comparative Politics, Cambridge University Press, Cambridge, 1992. KOÇ, Muzaffer. “Sosyal Güvenlik ve Beveridge Raporu”, Mali Çözüm Dergisi, Sayı 76, İstanbul, 2006. KURT, Resul. 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapan 5754 Sayılı Kanun (Karşılaştırmalı ve Açıklamalı), 1. Baskı, İstanbul: İSMMMO, 2008. LUE, Robert E. ve RUTTEN, Frans F.H. ve BROUWER, Werner ve MATTER, Pius ve RÜTSCHI, Christian. “The Swiss and Dutch Health Insurance Systems: Universal Coverage and Regulated Competitive Insurance Markets”, Commonwealth Fund Publication, Sayı 1220, 2009. SAYIM, Ferhat. “Türkiye’de Sağlık Ekonomisi İstatistikleri ve Sağlık Harcamalarının Gelişimi”, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 7 Sayı 15, 2017. SCHNEIDER, Friedrich. “Size and Development of the Shadow Economy of 31 European and 5 other OECD Countries from 2003 to 2013: A Further Decline”, http://www.econ.jku.at/members/schneider/files/publications/2013/shadeceurope31_jan2013.pdf (29.11.2017). SCHROEDER, Wolfgang ve Sascha Kristin FUTH ve Bastian JANTZ, “Change Through Convergence? Measures of European Welfare States in Comparison”, Friedrich Ebert Stiftung, Berlin, 2015. T.C. Başbakanlık. Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma:9 Sosyal Güvenlik Reformu: Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Ankara: T.C. Başbakanlık, 2005. TALAS, Cahit. Toplumsal Politika, 1. Basım, Ankara: İmge Kitabevi, 1990. TATAR, Mehtap ve Salih MOLLAHALİLOĞLU ve Bayram ŞAHİN ve Sabahattin AYDIN ve Anna MARESSO ve Cristina HERNANDEZ-QUEVEDO. “Health Systems in Transition: Turkey Health system review”, European Observatory on Health Systems and Policies, Cilt 13 Sayı 6, 2011. The European Observatory on Health Care Systems. Health Care Systems in Transition Switzerland, Secretariat of European Observatory on Health Care Systems, Kopenhag, 2000. TOKATLIOĞLU, Yağmur ve İbrahim TOKATLIOĞLU. “Türkiye’de Katastrofik Sağlık Harcamaları ve Bu Harcamaları Belirleyen Faktörler: 2012-2014 Dönemi”, Sosyoekonomi Dergisi, Cilt 26 Sayı 35, 2018. United Nations Department of Economic and Social Affairs. World Population Ageing 1950-2050, New York: UN DESA Population Division, ST/ESA/SER.A/207, 2002
• İNTERNET KAYNAKLARI 5510 Sosyal Güvenlik ve Sosyal Sigortalar Kanunu, 2006, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5510.pdf (26/08/2017). TÜİK. İşgücü İstatistikleri Ağustos 2017, http://www.tuik.gov.tr/HbGetirHTML.do?id=24633 (01/12/2017). Eurostat. Minimum Wage Statistics, http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Minimum_wage_statistics (22/12/2017). T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. Asgari Ücretin Net Hesabı ve İşverene Maliyeti, https://www.csgb.gov.tr/media/1692/2016_onikiay.pdf (22/12/2017). T.C. Merkez Bankası. Gösterge Niteliğindeki TCMB Kurları, http://www.tcmb.gov.tr/kurlar/kurlar_tr.html (22/12/2017). T.C.Sosyal Güvenlik Kurumu, 29.09.2012 Değişiklik İşlenmiş Güncel 2010 Sağlık Uygulama Tebliği, http://www.sgk.gov.tr/wps/wcm/connect/2919cdb3-6fde-4147-9c20-90adceb9ae22/29.09.2012_degisiklik_islenmis_guncel_sut_2010.pdf?MOD =AJPERES&CACHEID=2919cdb3-6fde-4147-9c20-90adceb9ae22 (21/10/2017).