SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA FİNANSMANI ARAÇLARINDAN YEŞİL TAHVİL VE YEŞİL SUKUK ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2022, Cilt: 14 Sayı: 27, 340 - 361, 31.07.2022

İ. Ebru Yazıcıoğlu , Leyla Baştan Töke

https://doi.org/10.14784/marufacd.1145687

Cited By: 2

Öz

Sürdürülebilir kalkınma anlayışı içinde artan küresel farkındalık ile çevreyi tahribata uğratmayan yaklaşımlara verilen önem artmıştır. Kalkınma sürecinde çevresel, sosyal ve ekonomik ilerlemeler birbiriyle bağlantılı hale gelmiştir. Bu süreçte yeşil ve yenilikçi finansman araçlarına yönelim artmıştır. Çevreyi korurken ekonomik kalkınmanın sağlanması bakış açısına dayanan yeşil tahvil (green bond), 2007 yılında dünya piyasalarında gündeme gelmiş ve Türkiye’de de 2016 yılından itibaren işlem görmeye başlamıştır. Yeşil tahvil, Dünya’da iklim değişikliği projelerine, yenilenebilir enerji kaynaklarının sağlanmasına ve kaynak verimliliği yatırımlarına fon sağlamada kullanılmaktadır. Yeşil tahvil ihracıyla elde edilen fonların yenilenebilir enerjiye destek vermesi amaçlanmaktadır. Genel tahvil özelliklerini taşıyan yeşil tahviller faiz içermesi sebebiyle İslami finansal araç olarak kullanılamamaktadır. Bu sebeple yeşil tahvillere alternatif olarak yeşil sukuk (green sukuk) geliştirilmiştir. Yeşil sukuk, sürdürülebilir kalkınma bakımından İslami finans piyasasına yeni bir bakış açısı getirmektedir. Bu çalışmada; öncelikli olarak sürdürülebilir kalkınmadan bahsedilmiştir. Ardından, yeşil tahvillerin özellikleri ve kullanım alanları üzerinde durularak yeşil sukuk fonlarının günümüzdeki kullanımı ve amaçları irdelenmiştir. Son olarak her iki finansal enstrümanın değerlendirmesinin yapıldığı bu çalışmada yeşil finansman araçlarının ağırlıklı olarak yenilenebilir enerji alanında kullanıldığı görülmüştür. Yeşil tahvil kullanımında sürekli bir artış olmasına karşılık faizli bir enstrüman olması sebebiyle İslami hassasiyete sahip olan yatırımcıların dikkatini yeşil sukuka yönlendirdiği sonucuna ulaşılmıştır. İçinde bulunduğumuz dönemde toplumun her tabakasında çevre hassasiyetinin artması avantajı içinde konvansiyonel finans için yeşil tahvil; hem konvansiyonel hem de İslami finans için yeşil sukukun yeşil büyümeye katkı sağlayacağı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sukuk, Sürdürülebilir Kalkınma, Yeşil Tahvil, Yeşil Sukuk

Kaynakça

• AAOIFI. (2015). Faizsiz Finans Standartları.
• AASSOULİ, D., ASUTAY, M., MOHİELDİN, M., & NWOKİKE, C. (2018). WB Group/ Green Sukuk, Energy Poverty and Climate Change, A Roadmap For Sub-Saharan Africa.
• ABDULAZİZ, A. (2017). Green Bond/Sukuk. WB/Fiji.
• ABDULLAH, M. S., & KESHMİNDER, J. (2020). What drives green sukuk? A leader’s perspective. Journal of Sustainable Finance and Investment.
• AKALIN, M. (2013). Küresel Isınma Ve İklim Değişikliği Nedeniyle Oluşan Doğal Felaketlerin İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri: Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 29-43.
• AKTEPE, İ. E. (tarih yok). Katılım Finans. TKBB Yayınları.
• AŞICI, A. A. (tarih yok). Sürdürülebilir Yaşam İçin Bir Dönüşüm Önerisi:Yeşil Yeni Düzen. A. A.-Ü. Şahin (Dü.) içinde, Yeşil Ekonomi (s. 105-130). Yeni İnsan Yayınevi Yeşil Politika Serisi.
• ATA, U. S. (2012). Sürdürülebilir Enerjinin Finansmanı. Eniva Enerji ve İklim Değişikliği Vakfı Türkiye'de İklim Değişikliği ve Sürdürülebilir Enerji, 99-119. (Ediger, Dü.)
• AZHGALİYEVA, D., KAPOOR, A., & LİU, Y. (2020). Green bonds for financing renewable energy and energy efficiency in South-East Asia: a review of policies. Journal of Sustainable Finance & Investment, 10(2), 113-140.
• BARUA, S., & CHİESA, M. (2019). Sustainable financing practices through green bonds: What affects the funding size? Business Strategy and the Environment, 28(6), 1131-1147.
• BİLGİN YILDIRIM, H. (2007). Küresel ısınma, iklim değişikliği ve Türkiye: Ziraat Mühendisliği, (349), 22-29.
• BÜYÜKAKIN, F., & ÖNYILMAZ, O. (2012). Faizsiz finansman bonusu sukuk ve Türkiye uygulamaları. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 4(7), 1-16.
• COMCEC, Standing Committee for Economic and Commercial Cooperation of the Organization of Islamic Cooperation. (2018). The Role of Sukuk in Islamic Capital Markets.
• ÇETİN, M. (2020). Ekonomide Zorunlu Dönüşüm: Doğrusal Ekonomiden Sirküler Ekonomiye Geçiş. Journal of European Theoretical and Applied Studies, Volume 8, Issue 2.
• ÇETİN, A., KOÇ, İ., & MESUTOĞLU, B. (2021). Türk Bankacılık Sektöründe Çevresel ve Sosyal Sürdürülebilirliğin Muhasebeleştirilmesi. A. V. Can, & M. Küçüker (Dü) içinde, Pandemi Sürecinde Muhasebe ve Finans (s. 253-290). Gazi Kitabevi.
• DAMAK, M. (2019). Weekly Q&A: Green Sukuk Allow İssuers to Access not Only teh pool pf conventional investors intersted in greem projescts bot also Islamic investors. Thonson Reuters/Zawya. 03/05/2020.
• DAVARCIOĞLU, B., LELİK, A. (2018). Küresel İklim Değişikliği Ve Uyum Çalışmaları: Türkiye Açısından Değerlendirilmesi: Mesleki Bilimler Dergisi (MBD), 7(2), 376-392.
• DELL'ATTİ, S., TOMMASO, C., & PACELLİ, V. (2022). Sovereign green bond and country value and risk: Evidence from European Union countries. Journal of International Financial Management & Accounting/Early View.
• DİRİÖZ, A. O. "AB Yeşil Mutabakat Kapsamında Yeşil Ekonomiye Dönüşüm Süreci, Türkiye-AB İlişkilerine Olası Etkilerinin Değerlendirilmesi.". Uluslararası Suçlar ve Tarih (2021): 107-130.
• ECER, K., GÜNER, O. & ÇETİN, M. (2021). Avrupa Yeşil Mutabakatı ve Türkiye Ekonomisinin Uyum Politikaları . İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 9 (2), 125-144.
• EHLERS, T., & PACKER, F. (2017). Green Bond Finance and Certification. Bıs Quarterly Review, 88-104.
• ELA, M. (2019). Yeşil Sukuk ve Türkiye'de Uygulanabilirliği. Yönetimle Ekonomi Dergisi.
• ENDONEZYA MALİYE BAKANLIĞI. (Temmuz 2018). Green Sukuk: Financing The Future. Annual Islamic Finance Conference Makassor.
• ERKIYAY, P. U. (2012). Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Rüzgar Enerjisinin Türkiye'de Binalarda Kullanımı Üzerine İnceleme. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• ESCARUS. (2018). Escarus Dönüşen Dünyada Fırsatları Yakalamak: Sürdürülebilir Finans Görünümü.
• GÖNEL, F. D. (2016). Kalkınma Ekonomisi (3. Baskı b.). Ankara: Efil Yayınevi.
• GREEN TECHNOLOGY. (2018). The Opportunities of Green Bonds and Green Sukuk., (s. www.thesustainabilist.ae). 22/12/2020
• HAN, E., & KAYA, A. (2015). Kalkınma Ekonomisi Teori ve Politika (9. Baskı b.). Ankara: Nobel Kitabevi.
• ICMA. (2017). International Capital Market Association, The Green Bond Principles.
• IIFM, International Islamic Financial Market. (2018). IIFM Annual Sukuk Report. 11/12/2019
• IIFM, International Islamic Financial Market. (2021). Sukuk Report. 10/10/2021
• INCEIF: The Global University for Islamic Finance. Emeging Markets& Islamic Investment. www.inceif.org.https://www.inceif.org/archive/wp-content/uploads/2018/02/Emerging-Markets-Islamic- Investment.pdf 06/10/2020
• KANBEROĞLU, Z., & KARA, O. (2016). Finansal Sektör Gelişimi ve Sürdürülebilir Kalkınma İlişkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(57), 309-318.
• KANDIR, S., & YAKAR, S. (Ocak- Haziran 2017) Yenilenebilir Enerji Yatırımları İçin Yeni Finansal Araç: Yeşil Tahviller. Maliye Dergisi, 85-110.
• KAVAK, F.F., (2020). Sıfır Atık Yönetimi: Marmara Üniversitesi Anadoluhisarı Kampüsü Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• KAYNAK, M. (2014). Kalkınma İktisadı (5. Baskı b.). Ankara: Gazi Kitapevi.
• KELEŞ, H. İ. (2018). İslami Finansta Yeni Yöntem: Yeşil Sukuk. Turan-Stratejik Araştırma Merkezi, Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi, 10(40).
• KESHMİNDER, J., SİNGH, G., WAHİD, Z., & ABDULLAH, M. S. (2019). Green sukuk: Malaysia taking the lead. Malaysian Journal of Consumer and Family Economics, 22, 1-22.
• KHAZZAM, E. R. (2015). How Islamic finance Facilities Green Inverstment. IFAC: International Federation of Accountants: www.ifac.org adresinden alındı
• KÜÇÜKÇOLAK, R., & KASIMOĞLU, M. (2018). Yatırım ve Proje Finansmanında Kira Sertifikalarının Kavramsal Çerçevesi. İTÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 17(33), s. 465-493.
• LEİTAO, J., FERREİRA, J., & GONZALEZ, E. S. (2021). Green bonds, sustainable development and environmental policy in the European Union carbon market. Business Strategy and the Environment, 30(4), 2077-2090.
• LOISEAU, E., SAIKKU, L., ANTIKAİNEN R., DROSTE, N., HANSJÜRGENS, B., PITKÄNEN, K., PEKKA LESKINEN, P., KUIKMAN, P., THOMSENE M. (2016). Green economy and related concepts: an overwiew: Journal Of Clear Production, 139(2016), 361-370.
• MARANESI, C., DE GIOVANNI, P. (2020). Modern Circular Economy: Corporate Strategy, Supply Chain, And İndustrial Symbiosis: Sustainability (Switzerland) 2020, 12, 9383.
• MALASIA LAUNCHES THE WORLD'S FIRST GREEN SUKUK. (tarih yok). 29/03/2019 tarihinde www.sukuk.com adresinden alındı
• MALASIA LAUNCHES THE WORLD'S FIRST GREEN SUKUK. (tarih yok). www.sukuk.com.
• MERT, M. (2017). Kalkınma ve Büyüme Modeli (1. Basım b.). Ankara: Nobel Kitabevi.
• MIFC, Malaysia Interntional Islamic Financial Centre. (2016). SRI&Green Sukuk: Challenges&Pprospects.
• MIFC, Malaysia International Islamic Financial Centre. (2017). Sukuk Going Green:Malaysia Continues To Drive Innovation.
• MOREA, D., & POGGİ, L. A. (2017). An innovative model for the sustainability of investments in the wind energy sector: The use of green sukuk in an Italian case study. International Journal of Energy Economics and Policy, 7(2), 53-60.
• ÖNDER, H. (2018). Sürdürülebilir Kalkınma Anlayışında Yeni Bir Kavram: Döngüsel Ekonomi: Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (57), 196-204.
• ÖZER, M. (2017). Yeşil Tahviller. Gösterge Dergisi, TSPB, 73-82.
• ÖZSOY, T. (2019). Döngüsel Ekonomi: Almanya’daki Durumun Bir Özeti: Global Journal of Economics and Business Studies.7(14), 129-143.
• S&P GLOBAL RATİNGS. (2018). What Are The Prospects For Green Sukuk Issuance? spglobal.com adresinden alındı.
• SONG, Q., Lİ, J., ZENG, X. (2015). Minimizing The İncreasing Solid Waste Through Zero Waste Strategy: Journal Of Cleaner Prodoction, 104(2015), 199-210.
• ŞAHİN, Ü. (2017). Yeşil Düşünceden Yeşil Ekonomiye. A. A.-Ü. Şahin (Dü.) içinde, Yeşil Ekonomi (s. 22-34). Yeni İnsan Yayınevi Yeşil Politika Serisi.
• ŞANLI, B., & ÖZEKİCİOĞLU, H. (2007). Küresel Isınmayı Önlemeye Yönelik Çabalar Ve Türkiye. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2007(2), 456-482.
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, 2017. Sıfır Atık El Kitapçığı: Ankara.
• T.C. Ticaret Bakanlığı (2021). Yeşil Mutabakat Eylem Planı https://ticaret.gov.tr/data/60f1200013b876eb28421b23/MUTABAKAT%20YE%C5%9E%C4%B0L.pdf 21.04.2022
• TMR The Malasian Reserve. 30/03/2019 tarihinde www.themalasianreserve.com adresinden alındı
• UNDP Indonesia. (2018). Indonesia's Green Bonds&Green Sukuk Initiative.
• VARLIK, İ. G. (2015). Yenilenebilir Enerji Projelerinin Finansmanında Bankacılık Sektörünün Rolü ve Türkiye'de Uygulamaları. Marmara Üniversitesi Bankacılık Ve Sigortacılık Enstitüsü Bankacılık Anabilimdalı/ Doktora Tezi. İstanbul.
• YALÇIN, A. Z. (2016). Sürdürülebilir Kalkınma İçin Yeşil Ekonomi Düşüncesi ve Mali Politikalar. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 749-775.
• YAKOVLEVA, E. A., (2020). Cyclic Economy İn A Globalized World: SHS Web of Conferences 74, 06032 (2020), Globalization and its Socio-Economic Consequences 2019.
• YILDIRIM H. H. (Aralık 2016). Türkiye'de Yenilenebilir Enerji Projelerinin Finansman Yöntemleri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(36-1).
• ZERBIB, O. D. (2018). Is There a Green bond Premium? The Yield Differential Between Green and Conventinal Bonds. The University of Chicago Press.