Cumhuriyet Savcısı’nın Delilleri ve Fiili Takdir Yetkisi

Yıl 2013, Cilt: 19 Sayı: 2, 953 - 990, 01.12.2013

Fatih Birtek

Öz

Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre Cumhuriyet Savcısı, suçun işlendiği izlenimini veren bir hali öğrendiğinde, kamu davası açmaya yer olup olmadığına karar vermek üzere “işin gerçeğini” araştırmaya başlar. Bu araştırma sonucunda elde edilen delillerden hareketle “yeterli şüpheye” ulaşmış ise, bir iddianame düzenleyerek görevli ve yetkili mahkemeye sunar. İşte bu aşamada, soruşturma evresinde elde edilen delillerin “yeterli” olup olmadığı ve elde edilen delillerin şüpheliye isnat edilen suçun işlendiği hususunda “yeterli şüpheye” vücut verip vermediği hususunun “değerlendirilmesi/takdir edilmesi” gerekmektedir. Ça- lışmamızda, Cumhuriyet savcısının delilleri ve fiili takdir yetkisi ve bu yetkinin sınırları ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Soruşturma, Cumhuriyet savcısı, Delil, Yeterli şüphe, Fiili ve delili takdir yetkisi, İddianame, Şüpheden sanık yararlanır ilkesi

Kaynakça

• Altundere, Nazan, “Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi (In Dubio Pro Reo)”, Suç ve Ceza, TCHD Yayını, S. 2, Y. 2008, (164-183)
• Artuk, M. Emin/Gökcen, Ahmet/Yenidünya, A. Caner, Türk Ceza Hukuku Ge- nel Hükümler, 4. Baskı, Ankara 2009
• Aydın, Murat, “Cumhuriyet Savcısının Delileri Değerlendirme Yetkiis ve Kamu Da- vası Açma Mecburiyeti”, http://www.murataydin.name.tr/index.php?option=com_content&task=view&id=51&Itemid=42 Erişim Tarihi: 24.07.2013.
• Bıçak, Vahit, Suç Muhakemesi Hukuku, 2. Baskı, Ankara 2011
• Birtek, Fatih, “Soruşturma Evresinde Şüphelinin Savunma Hakkı Ve Müdafii Yardımından Faydalanması”, Niğde Barosu Dergisi, Y. 1, S. 1, (27-37)
• Birtek, Fatih, Kasten Öldürmeye Teşebbüs ve Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Yara- lama Suçlarının Manevi Unsur Bakımından Ayırt Edilmesi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (AÜHFD), Yıl. 2009, C. 58, S. 2, (231-279)
• Birtek, Fatih, Haberleşmenin Gizliliğini İhlal Suçları, Ankara 2013
• Cengiz, Serkan/ Demirağ, Fahrettin/ Ergül, Teoman/ McBride, Jeremy/ Tezcan, Durmuş, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Ceza Yargılaması Kurum ve Kavramları, Ankara 2008
• Centel, Nur/ Zafer, Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku, Yenilenmiş ve Gözden Geçirilmiş 9. Bası, İstanbul 2012
• Centel, Nur/ Zafer, Hamide/ Çakmut, Özlem, Türk Ceza Hukukuna Giriş, 5. Baskı, İstanbul 2008
• Demirbaş, Timur, Soruşturma Evresinde Şüphelinin İfadesinin Alınması, 3. Baskı, Ankara 2013
• Dönmezer, Sulhi, Genel Ceza Hukuku Dersleri, İstanbul 2003
• Erem, Faruk, Ceza Usulü Hukuku, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları No. 427, Genişletilmiş 5. Baskı, Ankara 1978
• Erem, Faruk, Diyalektik Açıdan Ceza Yargılaması Hukuku, Ankara 1986
• Eryılmaz, Mesut Bedri, Ceza Muhakemesi Hukuku Dersleri, Ankara 2013
• Feyzioğlu, Metin, “Suçsuzluk Karinesi: Kavram Hakkında Genel Bilgiler Ve Av- rupa İnsan Hakları Sözleşmesi”, AÜHFD, Y. 1999, S. 48, C. 1-4, (135-163)
• Feyzioğlu, Metin, Ceza Muhakemesinde Vicdani Kanaat, Ankara 2002
• Feyzioğlu, Metin, Ceza Muhakemesinde Vicdani Kanaat, Ankara 2002
• Feyzioğlu, Metin, “Ceza Muhakemesi Kanunu’na Göre İddianamenin Hazırlan- masına ve Kabulüne İlişkin Bazı Düşünceler”, Ceza Hukuku Dergisi (CHD), Y. 1, S. 1, Ekim 2006, (31-36)
• Gedik, Doğan, “Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi Üzerine Bir İnceleme”, Yargıtay Dergisi, Y. 2004 (Temmuz), S. 3
• Gökcan, Hasan Tahsin, Bir İnsan Hakkı İhlali Olarak Ceza Muhakemesi Huku- kunda Hukuka Aykırı (Haksız) Yargılama Kavramı, İstanbul Barosu Dergisi, S. 2, Haziran 1997
• Gökcan, Hasan Tahsin, Cumhuriyet Savcısının Delilleri Değerlendirme Yetkisi Ve Yargıtay Uygulaması, Ankara Barosu Dergisi, 2012/1
• Gökpınar, Mahmut, Ceza Muhakemesinde Savcılık, Ceza Hukuku Dergisi (CHD), Y. 5, S. 12, Nisan 2010, (203-218)
• Gözübüyük, A. Şeref/ Gölcüklü, Feyyaz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uy- gulaması, 11. Ek Protokole Göre Hazırlanıp Genişletilmiş 9. Bası, Ankara 2011
• Gülşen, Recep, Ceza Hukukunda Sorumluluğu Kaldıran Nedenlerden Kaza, Müc- bir Sebep, Cebir ve Tehdit, Ankara 2007
• Gültekin, Özkan, Öğretide Ve Uygulamada İddianame ve İddianamenin İadesi, Ankara 2011
• Hafızoğulları, Zeki, “Hukuka Aykırı Surette Elde Edilen Deliller Meselesi” Yeni Türkiye, Yargı Reformu Özel Sayısı, Y. 2, S. 10, Temmuz-Ağustos 1996,
• Hakeri, Hakan/ Ünver, Yener, Ceza Muhakemesi Hukuku, 2. Cilt, 7. Baskı, An- kara 2013
• Hakeri, Hakan/Ünver, Yener, Ceza Muhakemesi Hukuku, 1. Cilt, 8. Baskı, An- kara 2013
• İnci Uslu, Z. Özen, “Cumhuriyet Savcısı, Meşru Savunma Koşullarının Mevcut Olduğu Gerekçesiyle Kovuşturmaya Yer Olmadığına Karar Verebilir Mi?”, Terazi Hukuk Dergisi, Y. 7, S. 71, Temmuz 2012, (58-62)
• İpekçioğlu, Pervin Aksoy, “Gözaltında Alınan İfadenin Önemi Ve Delil Değeri”, AÜHFD, Y. 2008, S. 57, C. 3, (51-82)
• Kanbur, M. Nihat, “Yeni Anayasa Reformu Çerçevesinde Anayasaya Delil Ya- saklarına İlişkin Hüküm Konulması Gereği Üzerine”, Ceza Hukuku Dergisi (CHD), Y. 6, S. 17, Aralık 2011, (21-60)
• Karakurt, Ahu, “Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda İddianamenin İadesi”, Tür- kiye Barolar Birliği Dergisi, S. 82, Y. 2009
• Kaymaz, Seydi, Ceza Muhakemesinde Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişi- min Denetlenmesi, Seçkin Yayınları, Ankara 2009
• Keyman, Selahattin, Ceza Muhakemesinde (Asıl Ceza Muhakemesinde) Savcılık, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (AÜHFD), Yayın No: 266, An- kara 1970
• Koca, Mahmut, “Ceza Muhakemesi Hukukunda Deliller”, Ceza Hukuku Dergisi (CHD), Y.1, S. 2, Aralık 2006, (207-225)
• Koca, Mahmut/ Üzülmez, İlhan, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Genişletil- miş 2. Baskı, Ankara 2009
• Kunter, Nurullah, Ceza Muhakemesi Hukuku, İstanbul 1989
• Kunter, Nurullah, Suçun Kanuni Unsurları Nazariyesi, İstanbul 1949
• Kunter, Nurullah/Yenisey, Feridun/Nuhoğlu, Ayşe, Muhakeme Hukuku Dalı Ola- rak Ceza Muhakemesi Hukuku, 18. Baskı, İstanbul 2010
• Kuru, Baki/ Arslan, Ramazan/ Yılmaz, Ejder, Medeni Usul Hukuku, Genişletil- miş 15. Baskı, Ankara 2004
• Kühne, Hans Heiner, Strafprozenssrecht, 6. Auflage, Heidelberg, 2003
• Malkoç, İsmail/Güler, Mahmut, Uygulamada Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu, C.I, Ankara 1998
• Memiş, Pınar, “Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi In Dubio Pro Reo”, Av. Dr. Şükrü Alpaslan Armağanı, İstanbul Barosu & TCHD Yayını, İstanbul 2007, (488- 496)
• Özar, Süleyman, “İddianamenin İadesi, Tespitler, Sorunlar ve Öneriler” Adalet Dergisi, Y. 98, S. 28, Mayıs 2007
• Özgenç, İzzet, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2006
• Özbek, Veli Özer/Kanbur, M. Nihat/Doğan, Koray/Bacaksız, Pınar/ Tepe, İlker, Ceza Muhakemesi Hukuku, Güncellenmiş ve Geliştirilmiş 3. Baskı, Ankara 2012
• Özen, Mustafa, “Kamu Davası Açma Konusunda Benimsenen İlkeler, Cumhuriyet Savcısı’nın Takdir Yetkisi ve İddianamenin İadesi”, Ankara Barosu Dergisi, Y. 67, S. 3, Yaz 2009, (17-28)
• Özen, Mustafa, “Cumhuriyet Savcısı’nın Takdir Yetkisi”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (EÜHFD), Y. 2009, C. XIII, S. 3-4, (41-68)
• Özen, Mustafa, Kamu Davası Açma Konusunda Benimsenen İlkeler, Cumhuriyet Savcısının Takdir Yetkisi ve İddianamenin İadesi, Ankara Barosu Dergisi, Y. 67, S. 3, Yaz 2009, (17-27)
• Öztürk, Bahri/ Tezcan, Durmuş/ Erdem, M. Ruhan/Sırma, Özge/Saygılar, Yase- min F./Alan, Esra, Nazari Ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara 2010
• Öztürk, Bahri, 1999 CMUK Tasarısında Şüpheli ve Sanık Hakları, Özellikle Sa- vunma Hakkı, İrfan BAŞTUĞ Armağanı, Ankara 2001 (67-81)
• Öztürk, Bahri, Ceza Muhakemesi Hukukunda Koğuşturma Mecburiyeti, Ankara 1991
• Sonay Evik, Vesile, İddianamenin İadesi, Sulhi Dönmezer Armağanı, C. II, Ankara 2008
• Şahin, Cumhur, Ceza Muhakemesi Hukuku, C. I, Gözden Geçirilmiş ve Güncel- lenmiş 3. Baskı, Ankara 2012
• Şahin, Cumhur/ Göktürk, Neslihan, Ceza Muhakemesi Hukuku, C. II, 2. Baskı, Ankara 2013
• Taner, Fahri Gökçen, “Türk Ceza Hukukunda Meşru Savunma”, Ceza Hukuku Dergisi (CHD), Y. 5, S. 12, Nisan 2010, (219-253)
• Tezcan, Durmuş/ Erdem, M. Ruhan/ Sancakdar, Oğuz, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu, Ankara 2002
• Toroslu, Nevzat/ Feyzioğlu, Metin, Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara 2008, s. 279.
• Tosun, Öztekin, Türk Suç Muhakemesi Hukuku Dersleri, C. 1, İstanbul, 1984
• Tozman, Önder, “Suçsuzluk Karinesi: Türk Hukukundaki Sonuçları”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (EÜHFD), EÜHFD, C. XI, S. 3–4 (2007), (315-353)
• Ünver, Yener, “Deliller ve Değerlendirilmesi”, Legal Hukuk Dergisi, Y. 3, S. 32, Ağustos 2005, (2885-2913)
• Ünver, Yener, “Ceza Muhakemesinde İspat, CMK ve Uygulamamız”, Ceza Huku- ku Dergisi (CHD), Y.1, S.2, Aralık 2006, (103-205)
• Yazıcıoğlu, R. Yılmaz, “5271 Sayılı Yeni CMK Uyarınca Soruşturma ve Soruştur- ma İşlemleri”, Legal Hukuk Dergisi, Y. 3, S. 32, Ağustos 2005, (2915-2921)
• Yenisey, Feridun, Kamu Davasının Açılması Ve İddianamenin İadesi, Ceza Muha- kemesi Kanunu’nun 3. Yılı, TCHD, İstanbul 2009
• Yenisey, Feridun/Schroeder, Friedrich- Christian, Dürüst Yargılanma Hakkı (Fair Trial), İstanbul 1997
• Yenidünya, A. Caner, “5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanununda Kamu Davası- nın Açılması, İddianamenin Unsurlarıve İadesi” e-akademi, Hukuk, Ekonomi ve Siyasal Bilimler Aylık İnternet Dergisi, S. 60, Şubat 2007
• Yurtcan, Erdener, Ceza Yargılaması Hukuku, İstanbul 1987 Yurtcan, Erdener, CMK Şerhi, İstanbul 2006
• Yurtcan, Erdener, Ceza Yargılaması Hukuku, 12. Bası, İstanbul 2007
• Yücel, Mustafa Tören, Yeni Ceza Muhakemesi Kanunu (YCMK) Karşısında Ceza Adeletinin –De Facto Görünümü Ve Sosyolojik Çıkmazlar, Türkiye Barolar Birliği Dergisi (TBBD), S. 57, Y. 2005, (29-61)
• Zafer, Hamide, Özel Hayatın ve Hayatın Gizli Alanının Ceza Hukukuyla Korun- ması (TCK m.132-134), İstanbul 2010
• Zafer, Hamide, Ceza Hukuku Genel Hükümler TCK m.1-75, İstanbul 2011