Tüzel Kişilik Kavramı ve Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması

Yıl 2020, Cilt: 26 Sayı: 2, 1242 - 1263, 30.12.2020

Fahri Erdem Kaşak

https://doi.org/10.33433/maruhad.815294

Cited By: 1

Öz

Tüzel kişiler, kendisini oluşturan kişilerden ayrı bir kişiliğe ve malvarlığına sahiptir. Bu bakımdan tüzel kişiler vasıtasıyla başka kişilerin sorumluluklarını sınırlaması meşru bir yoldur. Bununla birlikte tüzel kişiliğin sağladığı anılan imkânlar, sorumluluktan kaçmak için kötüye kullanılabilir. Belirli şartların mevcudiyetiyle birlikte, bu durumda tüzel kişilere hâkim ayrılık ilkesi somut olayda bir kenara bırakılarak tüzel kişilik perdesi kaldırılır. Tüzel kişilik perdesinin kaldırılması, TMK m. 2/II düzenlemesi bağlamında hakkın kötüye kullanılması kurumuna dayandırılmaktadır. İstisnaî bir kurum olan tüzel kişilik perdesinin kaldırılması, titizlikle uygulanmalıdır. Tüzel kişilik perdesinin kaldırılması neticesinde, tüzel kişilik perdesinin arkasına saklanan kişiler, tüzel kişinin borçlarından sorumlu tutulur.

Anahtar Kelimeler

Tüzel Kişi, Farazî Kişilik Teorisi, Gerçek Kişilik Teorisi, Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması, Hakkın Kötüye Kullanılması

Concept of Legal Personality and Piercing the Corporate Veil

Öz

Legal persons have separate personality and assets from its creators. In this respect, it is a legitimate way to limit the responsibilities of other persons through founding legal persons. However, the aforementioned opportunities provided by the legal persons can be misused to avoid liability. With the existence of certain conditions, in this case, the principle of separation prevailing on legal persons is set aside in the concrete case and the corporate veil is pierced. Piercing the corporate veil is based on the abuse of right, regulated in Art. 2/II of Turkish Civil Code. Because of its exceptionality, piercing the corporate veil should be applied carefully. As a result of piercing the corporate veil, persons who hide behind the corporate veil of legal personality are held liable for the debts of the legal person.

Anahtar Kelimeler

Legal Person, Fiction Theory, Theory of Reality, Piercing the Corporate Veil, Abuse of Right

Kaynakça

• Akıncı, Şahin: “Alacaklılardan Mal Kaçırmak İçin Kurulan Yeni Şirkete Müracaat İmkânı Bakımından; Muvazaa, Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması ile Organik Bağ Kavramlarının Elverişliliği ve Yargıtay Uygulamaları”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl 2019, Cilt 27, Sayı 3, s. 652-678.
• Akünal, Teoman: Türk Medenî Hukukunda Tüzel Kişiler, İstanbul 1998.
• Akyol, Şener: Dürüstlük Kuralı ve Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı, 2. Bası, İstanbul 2006.
• Ansay, Tuğrul: Anonim Şirketler Hukuku Nereye Gidiyor? (Kitap Tanıtımları ile Birlikte Müziksel Bir Kontrpuan Denemesi), Ankara 2005.
• Antalya, Gökhan: “Tüzel Kişilik Perdesinin Aralanması Teorisi”, I. Uluslararası Ticaret Hukuku Sempozyumu, Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması (2 Şubat 2008), İstanbul 2008, s. 143-152 (Editör: Ulusoy, Erol).
• Arda Bicaz, Fatma: Türk İş Hukukunda Tüzel Kişilik Perdesinin Aralanması, İstanbul 2017.
• Brückner, Christian: Das Personenrecht des ZGB (ohne Beurkundung des Personenstandes), Zürich 2000.
• Can, Mehmet Çelebi: Hakimiyet Sözleşmesi (Anonim Şirketlerden Oluşan Şirketler Topluluğu Bakımından), Ankara 2020.
• Çağlar, Hayrettin/Çalışkan, Esra: “Anonim Şirketlere Ait Taşınmazların Satımında Ehliyet ve Temsil Sorunları”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl 2010, Cilt XIV, Sayı 1, s. 61-85.
• Çamoğlu, Ersin: “Ticaret Ortaklıkları Bağlamında Perdenin Kaldırılması Kuramı ve Yargıtay Uygulaması”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, Yıl 2016, Cilt XXXII, Sayı 2, s. 5-17.
• Dural, Mustafa/Öğüz, Tufan: Türk Özel Hukuku, Cilt II Kişiler Hukuku, 18. Baskı, İstanbul 2017.
• Dural, Mustafa/Sarı, Suat: Türk Özel Hukuku, Cilt I Temel Kavramlar ve Medenî Kanunun Başlangıç Hükümleri, 12. Baskı, İstanbul 2017.
• Erdoğan, İhsan/Keskin, A. Dilşad: Türk Medeni Hukuku (Başlangıç Hükümleri – Kişiler Hukuku), 2. Baskı, Ankara 2019.
• Ergün, Ömer: Medeni Hukuk Tüzel Kişilerinin Ehliyet Durumu, İstanbul 2010.
• Göktürk, Kürşat: Şirketler Topluluğunda Sorumluluk Esasları (Anonim Şirketlerden Oluşan Topluluklar Bakımından), Ankara 2015.
• Gönen, Doruk: Tüzel Kişilerde Kişilik Hakkı ve Korunması, İstanbul 2011.
• Hatemi, Hüseyin: Kişiler Hukuku Dersleri, İstanbul 1992.
• Hausheer, Heinz/Aebi-Müller, Regina E.: Das Personenrecht des Schweizerischen Zivilgesetzbuches, 3. Auflage, Bern 2012.
• Hürlimann-Kaup, Bettina/Schmid, Jörg: Einleitungsartikel des ZGB und Personenrecht, 3. Auflage, Zürich/Basel/Genf 2016.
• Kaplan, İbrahim: “Tüzel Kişiliğe Sahip Ticaret Ortaklıklarında Perdenin Kaldırılması Talepli Hukuki Sorumluluk Davaları”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, Yıl 2009, Cilt XXV, Sayı 4, s. 37-46.
• Karaahmetoğlu, İsmail Özgün: 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’na Göre Limited Şirketin Temsili, 2. Baskı, Ankara 2018.
• Kaşak, Esra: Anonim Şirketlerde Genel Kurul ile Yönetim Kurulu Arasındaki Yetki Dağılımına İlişkin Temel Esaslar, İstanbul 2019.
• Kervankıran, Emrullah: “Sermaye Ortaklıklarında Sınırlı Sorumluluk İlkesine Karşı Önemli Bir İstisna: Tüzel Kişilik Perdesi’nin Kaldırılması”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl 2007, Cilt XI, Sayı 3-4, s. 453-472.
• Meier-Hayoz, Arthur/Forstmoser, Peter: Schweizerisches Gesellschaftsrecht mit Einbezug des künftigen Rechnungslegungsrechts und der Aktienrechtsreform, 11. Auflage, Bern 2012.
• Narçin Tosun, Zelal: “Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması ve Şirketler Topluluğunda Sorumluluk Düzenlemeleriyle Karşılaştırılması”, Terazi Hukuk Dergisi, Mayıs 2015, Cilt 10, Sayı 105, s. 89-103.
• Oğuzman, M. Kemal/Barlas, Nami: Medenî Hukuk, 22. Bası, İstanbul 2016.
• Oğuzman, M. Kemal/Seliçi, Özer/Oktay-Özdemir, Saibe: Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler), 16. Bası, İstanbul 2016.
• Özkurt, Ayşegül: Bankacılık Hukukunda Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması, 2. Bası, İstanbul 2018.
• Özsunay, Ergun: Medenî Hukukumuzda Tüzel Kişiler, 5. Bası, İstanbul 1982.
• Öztan, Bilge: Medenî Hukuk Tüzel Kişilerinde Organ Kavramı ve Organın Fiillerinden Doğan Sorumluluk, Ankara 1970.
• Pedrazzini, Mario M./Oberholzer, Niklaus: Grundriss des Personenrechts, 4. Auflage, Bern 1993.
• Riemer, Hans Michael: Berner Kommentar, Band I Einleitung und Personenrecht, 3. Abteilung Die juristischen Personen, 1. Teilband Allgemeine Bestimmungen, Systematischer Teil und Kommentar zu Art. 52-59 ZGB, 3. Auflage, Bern 1993.
• Sağlam, İpek: “Tüzel Kişilik Perdesinin Aralanması Kavramına Genel Bir Bakış, I. Uluslararası Ticaret Hukuku Sempozyumu”, Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması (2 Şubat 2008), İstanbul 2008, s. 153-161 (Editör: Ulusoy, Erol).
• Serozan, Rona: Medeni Hukuk, Genel Bölüm/Kişiler Hukuku, 5. Bası, İstanbul 2014.
• Tuor, Peter/Schnyder, Bernhard/Schmid, Jörg/Jungo, Alexandra: Das Schweizerische Zivilgesetzbuch, 14. Auflage, Zürich/Basel/Genf 2015.
• Ulusoy, Erol: “Şirketler ve Bankacılık Hukukunda Kapsama Alma ve Sorumlu Kılma Amacıyla Tüzel Kişilik Perdesinin Aralanması”, I. Uluslararası Ticaret Hukuku Sempozyumu, Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması (2 Şubat 2008), İstanbul 2008, s. 351-405 (Editör: Ulusoy, Erol). Von Gierke, Otto: Deutsches Privatrecht, Erster Band Allgemeiner Teil und Personenrecht, 3. Auflage (unveränderter Nachdruck der zweiten Auflage von 1936), Berlin 2010.
• Von Savigny, Friedrich Carl: System des heutigen römischen Rechts, Band II, Berlin 1840.
• Yanlı, Veliye: Anonim Ortaklıklarda Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması ve Pay Sahiplerinin Ortaklık Alacaklılarına Karşı Sorumlu Kılınması, İstanbul 2000.
• Yılmaz, Lerzan: “Anonim Şirketlerde Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması Meselesi Hakkında İsviçre Federal Mahkemesi Kararları Işığında Düşünceler”, I. Uluslararası Ticaret Hukuku Sempozyumu, Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması (2 Şubat 2008), İstanbul 2008, s. 233-259 (Editör: Ulusoy, Erol).
• Yücel Bodur, Mehtap: İş ve Sosyal Güvenlik Hukukunda Birlikte İşverenlik, İstanbul 2018.
• Yüksel, Kemalettin: “Şirketler Hukukunda Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması Örtünün Aralanması”, I. Uluslararası Ticaret Hukuku Sempozyumu, Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması (2 Şubat 2008), İstanbul 2008, s. 261-276 (Editör: Ulusoy, Erol).
• Weber, Rolf H.: Schweizerisches Privatrecht, Zweiter Band Einleitung und Personenrecht, Vierter Teilband Juristische Personen, Basel 1998 (Herausgegeben von: Tercier, Pierre).