Meslek Edinilmiş Geçici İş İlişkisinde İşverenlerin İş Sağlığı ve Güvenliğinden Doğan Sorumluluğu

Yıl 2024, Cilt: 30 Sayı: 2, 1049 - 1075, 31.12.2024

Gökçe Özgen

Öz

Meslek edinilmiş geçici iş ilişkisi, bu ilişkinin kurulmasını meslek edinmiş olan özel istihdam büroları aracılığı ile kurulan bir ilişki türüdür. Bu noktada meslek edinilmiş geçici iş ilişkisi, özel istihdam bürosu, geçici işveren ve geçici işçiden oluşan üç köşeli bir yapıyı haizdir. Meslek edinilmiş geçici iş ilişkisinde geçici işçi, bir süreliğine başka bir işverenin nezdinde çalışmaktadır. Ne var ki, bu süreçte geçici işçinin işvereni halen özel istihdam bürosu olup, özel istihdam bürosunun iş sözleşmesinden doğan yükümlülükleri devam etmektedir. Geçici işçinin iş görme edimini başka bir işverenin yanında ifa etmesi, iş sağlığı ve güvenliği bağlamında birtakım sorunları da beraberinde getirmektedir. Bu kapsamda, geçici işçi bakımından iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin hangi işveren ya da işverenler tarafından ve ne şekilde yerine getirileceği hususu tartışmaya açıktır. Bu çalışmada, özel istihdam bürosu ile geçici işverenin iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini alma yükümlülüğünün kapsamı ile bu yükümlülüğün yerine getirilmemesinden doğan hukuki sorumluluğun hangi işveren veya işveren üzerinde olacağı hususu incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Meslek Edinilmiş Geçici İş İlişkisi, Özel İstihdam Bürosu, Geçici İşveren, İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemleri, Müteselsil Sorumluluk

Kaynakça

• Ahn J, Lee J, Kim HR, Lee YM, Jang TW, Lee DW and Kang MY, ‘Comparative analyses of occupational injuries among temporary agency worker and direct contract workers: Findings from the Korea Health Panel 2009-2018’ (2022) 64(1) American Journal Industrial Medicine 1-8.
• Akdeniz AL, ‘İşverenin İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Zararlardan Sorumluluğunun Hukuki Niteliği’ (2014) 72(2) İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 3-28.
• Akın L, İş Kazasından Doğan Maddi Tazminat (Yetkin 2001). Akın L, İş Sağlığı Güvenliği ve Alt İşverenlik (Yetkin 2013). Akyiğit E, İş Hukuku Açısından Ödünç İş İlişkisi (Kamu-İş 1995). Akyiğit E, İş Hukuku (14. Bası, Seçkin 2022).
• Alpagut G, ‘6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun Genel Esasları’ LXXII (2) İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 41-54.
• Alpagut G, ‘Geçici İş İlişkisini Düzenleyen Avrupa Birliği Yönergesinin Değerlendirilmesi’ Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan C.I (Beta 2011) 353-367.
• Aydınlı İ, İşverenin Sosyal Temas ve İş İlişkisinden Doğan Edimden Bağımsız Koruma Yükümlülükleri ve Sonuçları (Seçkin 2004).
• Baskan ŞE, ‘Türk İş Hukukunda Meslek Edinilmiş Geçici İş İlişkisi’ (2017) 21(2) Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 3-46.
• Baycık G, ‘Rödövans Sözleşmelerinin Hukuki Niteliği ve Tarafların İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülükleri’ Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan C.II (Beta 2011) 1895-1956.
• Bertolini A, Temporary Agency Workers in Italy and the UK – The Comparative Experience of Labour Market Disadvantage (Palgrave Macmillan 2020).
• Caniklioğlu N, ‘6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda Öngörülen İşveren Yükümlülükleri’ (2012) Çalışma Mevzuatı Seminer Notları, Türkiye Toprak, Seramik, Çimento ve Cam Sanayii İşverenleri Sendikası Yayını 27-84.
• Caniklioğlu N, ‘Geçici (Ödünç) İş İlişkisinin Tarafları Açısından Hukuki Sonuçlar’ Legal Vefa Toplantıları II Prof. Dr. Nuri Çelik’e Saygı: Türk İş Hukukunda Üçlü İlişkiler (Legal 2008) 121-166.
• Çelebi Demir D, Karşılaştırmalı Olarak Türk ve Alman Hukukunda Meslek Edinilmiş Geçici İş İlişkisi (Adalet 2019).
• Çelik N, Caniklioğlu N, Canbolat T ve Özkaraca E, İş Hukuku Dersleri (36. Bası, Beta 2023).
• Civan OE, ‘Yeni Düzenlemeler Çerçevesinde Meslek Edinilmiş Ödünç (Geçici) İş İlişkisi’ (2017) 66(2) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 311-397.
• Çopuroğlu Ç, Türk İş Hukukunda Mesleki Geçici İş İlişkisi (Seçkin 2022).
• Dalcı Özdoğan N, Müteselsil Sorumluluk (Özellikle TBK md.61 ve md.162 vd. Hükümleri Bağlamında) (Seçkin 2015).
• Doğan Yenisey K, ‘Yeni Bir Tasarı Işığında Mesleki Faaliyet Olarak Geçici İş İlişkisi ve Geçici İş İlişkisi’ Prof. Dr. Turhan Esener – I. İş Hukuku Uluslararası Kongresi (Seçkin 2016) 133-172.
• Ekin A, Mesleki Anlamda Geçici İş İlişkisi (Seçkin 2021).
• Ekmekçi Ö, ‘4857 Sayılı İş Kanunu’nda Geçici (Ödünç) İş İlişkisinin Kurulması, Hükümleri ve Sona Ermesi’ (2004) Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi 367-382.
• Ekmekçi Ö, 4857 sayılı İş Kanununa Göre İş Sağlığı ve Güvenliği Konusunda İşyeri Örgütlenmesi (Legal 2005).
• Ekmekçi Ö, Köme Akpulat A ve Akdeniz AL, İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku (2. Bası, On İki Levha 2022). Ekmekçi Ö ve Yiğit E, Bireysel İş Hukuku (6. Bası, On İki Levha 2024).
• Ekmekçi Ö ve Yiğit E, ‘Yargı Kararları Işığında Kanuna Aykırı Geçici İş İlişkisinin Sonuçları’ (2021) (51) Sicil İş Dergisi 36-51.
• Ekonomi M, ‘Mesleki Faaliyet Olarak Ödünç (Geçici) İş İlişkisi’ Prof. Dr. Devrim Ulucan’a Armağan (Legal 2008) 231-266.
• Erdoğan C, ‘Geçici İş İlişkisinde İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemleri Alma Yükümlülüğü’ (2017) (2) Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi 127-158.
• Eurofound, European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions (Publications Office of the European Union 2015).
• Foley M, ‘Underlying Observed İnjury Rate Differences Between Temporary Workers and Permanent Peers’ (2017) 60(10) American Journal Industrial Medicine 841-851.
• Güzel A ve Heper H, ‘Sürekli İstihdamdan Geçici Atipik İstihdama!: Mesleki Amaçlı Geçici İş İlişkisi’ (2017) 52(1) Çalışma ve Toplum 11-58.
• Howes V, ‘Who Is Responsible for Health and Safety of Temporary Workers? EU and UK Perspectives’ (2011) (2) European Labour Law Journal 379-400.
• İren E, ‘Geçici İş İlişkisinde İşverenlerin İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemleri Alma Yükümlülüğü’ (2011) 60(2) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 281-307.
• Kapancı KB, Birlikte Borçlulukta Borçlular Arası İlişkiler (2. Bası, Vedat 2015).
• Keser H, ‘İşverenin İşçiyi Gözetme Borcunun Geçici İş İlişkisine Yansıması’ (2006) (9) Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi 65-108.
• Odaman S, ‘Yeni Düzenlemeler Çerçevesinde Türk İş Hukukunda Ödünç İş İlişkisi Uygulaması’ (2016) (36) Sicil İş Hukuku Dergisi 41-61.
• Oğuzman MK ve Öz T, Borçlar Hukuku Genel Hükümler – Cilt I (20. Bası, Vedat 2022).
• Oğuzman MK ve Öz T, Borçlar Hukuku Genel Hükümler – Cilt II (20. Bası, Vedat 2022).
• Özdemir E, İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku Dersleri (Vedat 2020).
• Özkaraca E, ‘Özel İstihdam Bürosu Aracılığıyla Geçici İş İlişkisi’ İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku 2016 Yılı Toplantıları (İstanbul Barosu Yayınları, 2018) 53-102.
• Öztürk B, ‘Özel İstihdam Büroları Aracılığı ile Kurulan Meslek Edinilmiş Geçici İş İlişkisinde Tarafların İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülükleri’ İş Hukukunda Yeni Yaklaşımlar (Beta 2017) 207-256.
• Picchio M and van Ours JC, ‘Temporary Jobs and the Severity of Workplace Accidents’ (2017) (61) Elsevier Journal of Safety Research 41-51.
• Polat Y, Sosyal Politika Açısından Özel İstihdam Büroları: Meslek Edinilmiş Geçici İş İlişkisi (Gazi 2021).
• Sarıbay Öztürk G, İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülüklerinin Yerine Getirilmemesinin Hukuki, İdari ve Cezai Sonuçları (Beta 2015).
• Serozan R, ‘Culpa in Contrahendo”, “Akdin Müspet İhlali” ve “Üçüncü Kişiyi Koruyucu Etkili Sözleşme” Kurumlarının Ortak Temeli: Edim Yükümlerinden Bağımsız Borç İlişkisi’ (1968) Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi 108-129.
• Sümer HH, İş Sağlığı ve Güvenliği Hukuku (6. Bası, Seçkin 2022).
• Süzek S ve Başterzi S, İş Hukuku (24. Bası, Beta 2024).
• Tekinay SS, ‘Haksız Fiillerde Müteselsil Sorumluluğun Kapsamı’ Sorumluluk Hukukundaki Yeni Gelişmeler Sempozyumu Ankara 21-22 Ekim 1977 İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Enstitüsü Yayını 205- 221.
• Tuncay AC, İş Hukukunda Eşit Davranma İlkesi (Fakülteler Matbaası 1982).
• Underhill E, ‘Should Host Employers Have Greater Responsibility for Temporary Agency Workers’ Employment Rights?’ (2010) (48) Asia Pacific Journal of Human Resources 338-355. Yiğit E, Özel İstihdam Büroları Aracılığıyla Geçici İş İlişkisi (On İki Levha 2019).