BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ YATIRIMLARININ GETİRİ ORANLARININ HESAPLANMASI: BİR VAKA ANALİZİ

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 52, 509 - 530, 24.07.2019

Ergün Küçük

https://doi.org/10.14783/maruoneri.595060

Öz

Getiri oranları, finansal karar verme sürecinin en
önemli karşılaştırma ve karar verme araçlarından birisidir. Bu nedenle, küçük
veya büyük her türlü yatırım kararının verilmesinde veya alternatif yatırım
seçeneklerinin değerlendirilmesinde getiri oranının hesaplanması gerekir. Bireysel
Emeklilik Sistemi (BES) bağlamında yapılan ödemeler de diğer yatırım tercihlerinden
çok da farklılık arz etmez. Bu nedenle BES yatırımlarının da getiri oranlarının
çeşitli bakış açılarına göre hesaplanabilmesi gerekir. Katılımcıların her an
BES yatırımlarının getiri oranını hesaplayabilmesine yönelik önemli bir ihtiyaç
olduğu düşünülmektedir. Bunun iki gerekçesi vardır. Birincisi; ilgili
literatürde bu ihtiyacın karşılanmasına yönelik bir çalışmaya rastlanmamıştır.
İkincisi; Türkiye örneğinde, BES sistemine yatırım yapan ve/veya yatırım yapma
potansiyeli olan milyonlarca bireysel katılımcı vardır. Bu nedenle, çalışmanın
amacı; herhangi bir BES yatırım senaryosunun getiri oranını (efektif faiz
oranı) çeşitli bakış açıları çerçevesinde nasıl hesaplanıp
değerlendirilebileceğine ilişkin örnek vaka analizi tasarlamak ve çözüm
önerileri sunmaktır. Bu amaçla, çalışmada, bir BES yatırımının çeşitli varsayımlar
çerçevesinde getiri analizinin nasıl yapılabileceğine ilişkin üç farklı yaklaşım
sunulmuştur. Ayrıca çalışmada, BES yatırımı getiri oranının artırılmasında
etkili olan faktör ve hareket tarzlarının değerlendirilmesi konusunda katılımcılara
bazı önerilerde bulunulmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), Efektif Faiz Oranı, Getiri Oranı

Kaynakça

• Alptekin, N. & Şıklar E. (2009). Türk hisse senedi emeklilik yatırım fonlarının çok kriterli performans değerlendirmesi: TOPSIS metodu. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25, 185-196.
• BES Kanunu (2001). Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu, 07.04.2011 tarih ve 24.366 sayılı Resmî Gazete. http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4632.pdf , (Erişim tarihi: 06 Mayıs 2018).
• Dağlı, H., Bank, S. & Er, B. (2008). Türkiye’deki bireysel emeklilik yatırım fonlarının performans değerlendirmesi, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 40, 84-95.
• Dağlı, H., Karakaya, A. & Bulut, E. (2015). Emeklilik yatırım fonlarının karakteristik özellikleri ve performansı: Türkiye örneği, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 7(14), 177-199.
• EGM, Emeklilik Gözetim Merkezi. https://www.egm.org.tr/, (Erişim tarihi: 06 Mayıs 2018).
• Karakaya, A., Kurtaran, A. & Dağlı, H. (2014). Bireysel emeklilik şirketlerinin veri zarflama analizi ile etkinlik ölçümü: Türkiye örneği, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 22, 1-23.
• Kızılgeçit, Z. (2014). Bireysel Emeklilik Sistemi ve Bireysel Emeklilik Sistemindeki Sigorta Şirketlerinde Fon Yönetimi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Erzurum.
• Peker, İ., (2016). Türkiye bireysel emeklilik sistemi üzerindeki kesintiler ile getirilerin analizi, Journal of Economics, Finance and Accounting, 3(1), 100-116.
• TUİK, Türkiye İstatistik Enstitüsü Kurumu. www.tuik.gov.tr , (Erişim tarihi: 06 Mayıs 2018).