DÜNYA HAM PETROL FİYATLARININ ANALİZİ ve TAHMİNİ: “ÜRETİMLE BİRLİKTE FİYATLARDA ARTMAKTA MI?”

Yıl 2006, Cilt: 7 Sayı: 26, 131 - 142, 15.06.2006

Hakan Yıldırım

https://doi.org/10.14783/maruoneri.677998

Öz

Dünya ham petrol fiyatlarının tahmin edilmesine yönelik günümüze dek yapılan çalışmaların hemen hepsinde üretim miktarları referans olarak kullanılmakta ve ham petrolün üretimi ile petrol fiyatları arasında kuvvetli bir negatif yönlü ilişki olduğu varsayılmaktadır. Tahmin senaryolarındaki fiyat öngörüleri, makro ekonomik dengelerdeki değişimler ve bunlara bağlı hesaplanan talep seviyesi ile ham petrol rezervleri göz önünde bulundurularak hazırlanmış olsa da, petrole olan talebin büyük oranda petrol fiyatlarına bağlı olarak belirlendiği ve petrol rezervlerinin, petrol fiyatlarının yükselmesiyle arama faaliyetlerinin cazip hale gediği bir ortamda seviye değiştirdiği düşünüldüğünde, fiyatlarının belirleyicisi olarak tespit edilen asıl açıklayıcı değişkenin üretim miktarı olarak kabul edildiği göze çarpmaktadır. Söz konusu çalışmalarda, bölgeler bazında petrol rezervlerinin durumu, arama faaliyetlerine yapılan yatırım tutarları ve teknolojide yaşanacak gelişmelerin de değerlendirildiği ancak bunların sadece üretim seviyesini etkileyen faktörler olarak tanımlandığı görülmektedir. Bu çalışmada 1975 - 2004 yılları arasındaki yıllık petrol fiyatları baz alınarak farklı tahmin teknikleri 2005 yılı tahmini yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tahmin Teknikleri, Zaman Serisi, Otokorelasyon

Kaynakça

• [1] Armutlulu, İ.H. (2000). İşletmelerde Uygulamalı İstatistik. Birinci Baskı. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• [2] Compton, J.C. & Compton, S.B. (1990). SuccesfulBusiness Forecasting. İst Ed. New York: Liberty Hail Pres.
• [3] Hanke, J.E. & Reitsch, A.G. (1991). Business Forecasting. 4th Ed. Needham Heights, MA: Simon & Schuster.
• [4] Makridakis, S. & Wheelwright, S.C. (1989). Forecasting Methods for Management. 5th Ed. New York: John Wiley & Sons.
• [5] Franses, P.H. (1998). Time Series Models for Business and Economic Forecasting. Cambridge: Cambridge University Press.
• [6] Armstrong, J.S. (1999). Another Error Measure for Selecting Best Forecasting Method. International Journal of Forecasting, 11(54), 549-464.
• [7] Armstorng, J.S. & Collopy, F. (1999). Another Error Measure for Selecting Best Forecasting Method. International Journal of Forecasting, 9, 51-57.
• [8] Armutlulu, J.H. (1987). Yönetim Kararlarında Box-Jenkins Yöntemi ve Optimum Tahmin İçin Asimetrik Hata Maliyeti Fonksiyonu İle Bir Uygulama. M.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul.
• [9] Makridakis, S. (1986). The Art and Science of Forecasting. International Journal of Forecasting, 2, 45-52.
• [10] Clements, P.M. & Handry, D.F. (2002). A Companion to Economic Forecasting. Malden Mass: Blackwell Pub. 11
• [11] Intriligator, M.D. (1978). Econometric Models, Techniques and Applications. New Jersey: Prentice Hall Inc.
• [12] Makridakis, S.; Wheelwright, S.C. & Hyndman, R.J. (1998). Forecasting Methods and Applications. 3rd Ed. New York: John Wiley & Sons.
• [13] Crane, D.G. (1967). A Two-Stage Forecasting Model: Exponential Smoothing and Multiple Regression. Management Science, 13(8), 108-119.
• [14] WTRG Economics. (2001). Oil Price History and Analysis. New York.
• [15] Energy Information Administration. (2003). Annual Energy Outlook 2003. Washington.
• [16] Petrol Fiyatlarının Seyri, (http://www.aso.org.tr/asomedya/ mart03/dosyamrt2003.html). [22.12.2004].
• [17] Kaplan, D. (2004). İktisadi Araştırmalar Müdürlüğü. (http://www.isbank.com.tr/dosya/Petrol_Fiyatlarim_etkiley en_faktorler.pdf). [19.01.2005].
• [18] Armstrong, J.S. & Collapy, F. (1998). Error Measures For Generalizing About Forecasting Methods: Empirical Comparison. International Journal of Forecasting, (8), 69- 80
• [19] Yokum, J.T. & Armstrong, J.S. (1995). Beyond Accuracy: Comparison of Criteria Used to Select Forecasting Methods. International Journal of Forecasting, 11, 591- 597.
• [20] (2004). Dünyanın Kanı: Petrol. Spiegel. Çeviri Servisi. Cumhuriyet Gazetesi, 27 Mayıs, 7.